Bala kezımızde alyp adam – Stepa aǧai turaly öleŋ oqyǧan edık. Özenge batyp bara jatqan oquşyny qūtqaratyn, ört lap ete qalǧan jaǧdaida jedel kömekke keletın bas keiıpker beinesı bızdıŋ jadymyzda boiymen ǧana emes, osyndai ızgı qasietterımen jattalyp qaldy. Bügıngı tötenşe jaǧdai qyzmetkerlerın osy Stepa aǧaiǧa teŋeuge bolady. Künı-tünı tynym tappaityn olardyŋ qyzmetınıŋ jauapkerşılık jügı auyr. Sebebı, är qauıptı oqiǧanyŋ arǧy jaǧynda adam ömırı tūrady.
ÜŞ SU AIDYNYNDA ǦANA ŞOMYLUǦA BOLADY
Suǧa şomylu mausymy bastalǧaly berı qalanyŋ su aidyndarynda adamdardyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu üşın, jazataiym oqiǧalardy boldyrmau maqsatynda qūtqaruşylar auqymdy jūmys jürgızude.
Jalpy Astana qalasynyŋ aumaǧynda 15 su aidyny ornalasqan. Alaida olardyŋ üşeuınde ǧana – «Köktal» tūrǧyn alabyndaǧy «Tri peskaria» ortalyq jaǧajaiynda, Qoiandydaǧy «Stolichnyi dvor» demalys aimaǧynda jäne Ortalyq saiabaqtaǧy su aidynynda şomyluǧa rūqsat etılgen.
Tötenşe jaǧdailardy joiu bölımınıŋ qyzmetkerlerı Jedel-qūtqaru jasaǧymen bırlesıp, su aidyndaryna kündelıktı reidke şyǧady. Olar suda özın-özı ūstau erejelerı men QR «Äkımşılık qūqyq būzuşylyqtar turaly» Kodeksınıŋ 364, 412 jäne 440-baptaryna säikes äkımşılık jauapkerşılıkke tartu şaralaryn tüsındıredı. Tiıstı statistika da adamdardyŋ özın-özı ūstau erejelerın saqtamauynan, tyiym salynǧan jäne qauıptı oryndarda şomyluynan qaiǧyly jaǧdailar oryn alatynyn körsetıp otyr. Sonyŋ saldarynan biylǧy jyldyŋ osy künderıne deiın 14 adam, onyŋ ışınde 2 bala suǧa batyp kettı. Jedel qimyldaudyŋ arqasynda 19 adam qūtqaryldy.
Osy oraida Astana qalasy Tötenşe jaǧdai departamentı mamandary adamdarǧa bärınen būryn öz ömırınıŋ qauıpsızdıgı üşın mūqiiat boluǧa, qauıpsızdık erejelerın saqtauǧa, qūtqaruşylar der kezınde kömek qolyn soza alu üşın şomyluǧa arnalǧan oryndarda ǧana suǧa tüsuge şaqyrady.
JEKE SEKTORDAǦY JŪMYS
Departamenttıŋ baspasöz qyzmetınıŋ habarlauynşa, biyl byltyrǧa qaraǧanda elordada ört köbeiıp otyr. Osy jyldyŋ jetı ailyq kezeŋınde 429 ört tırkelıp, 8 adam, onyŋ ışınde 3 bala qaitys boldy. Örttıŋ jartysynan köbı (233) tūrǧyn üi sektorynda oryn aldy. 18 ört oqiǧasy 10 qabattan joǧary köpqabatty üilerde tırkeldı. Tılsız jaudan 51 adam qūtqaryldy. Elektrqondyrǧylaryn montajdau jäne paidalanu erejelerın dūrys saqtamau, peşter men jylytu qūrylǧylaryna qalai bolsa, solai qarau, otty abailamai qoldanu örttıŋ negızgı şyǧu sebepterıne ainalyp otyr.
Örttıŋ aldyn alu üşın şaralar qoldanyluda. Äsırese, jeke sektorda būl jūmys belsendı jürude. Mäselen, jyl basynan berı injenerlık-inspektorlyq top, audandardyŋ tötenşe jaǧdailar basqarmasy 15 myŋnan astam aulany aralap şyqty. Halyqpen äŋgımelesıp, ört qauıpsızdıgı erejelerı körsetılgen aqparattyq materialdardy taratty.
Ört oryn alǧan jaǧdaida ört söndıru kölıkterı ony auyzdyqtau üşın asyǧatyny belgılı. Al būl avtokölıkter jol apatyn jasamas üşın profilaktikalyq şaralar keşenı ötkızılıp tūrady. Sonyŋ bırı – ört söndıru kölıkterı jürgızuşılerınıŋ käsıbi şeberlıgın şyŋdau. Juyrda oǧan arnalǧan praktikalyq sabaq ötkızıldı.
BALDYRǦANDARDY BAQYLAUSYZ QALDYRMAIYQ
Ökınışke qarai, kışkentai balalardyŋ tūrǧyn üilerdıŋ terezelerınen qūlau jaǧdailary tyiylmai tūr. Osynyŋ saldarynan jyl basynan berı 20 bala zardap şektı. Olardyŋ 4-euı köz jūmdy, 1 bala qūtqaryldy. Būl jazataiym oqiǧalar eresekter baldyrǧandardy baqylausyz qaldyruynan, terezelerdı jappai ketuınen, terezelerde bekıtkış nemese qūlyptaǧyş tūtqalardyŋ bolmauynan, balalarǧa tereze jaqtaularyna şyǧuǧa mümkındık beretın jihazdardyŋ ornalasuynan oryn alyp jatady.
Keibır tereze torlary tereze beinesın beredı. Sondyqtan ülkender onyŋ aşyq nemese jabyq tūrǧanyn baiqamai jatady. Tötenşe jaǧdailar mamandary eresekterge mūqiiat boluǧa, üidegı jaǧdaiǧa salǧyrt qaramauǧa şaqyrady.
Balalardy baqylausyz qaldyruǧa bolmaitynyna myna fakt ta köz jetkızedı. Adam qauıptı jaǧdaiǧa tap bolǧanda jedel qūtqaru qyzmetınıŋ «112» nömırıne habarlasady. Al kün saiyn osy qyzmet operatorlary 1500-dei qoŋyraulardy qabyldaidy. Onyŋ aituly bölıgı (52%) şūǧyl emes sipatta.
OIYNNAN OT ŞYQPASYN
Bıraq köbınese jelı bos bolmaidy. Al onyŋ sebebı qandai? Balalardyŋ telefonmen oinauy būǧan edäuır kesırın tigızıp otyr. Mäselen, osy jyldyŋ jetı aiynda «112» nömırıne bala oiynynan 29 198 qoŋyrau kelıp tüsken. Būl uaqytta bıreu şynymen ört söndıruşılerdıŋ, qūtqaruşylardyŋ, därıgerlerdıŋ kömegıne mūqtaj bolǧan boluy mümkın.
Mūndai sätterde esep sekundpen jüretını belgılı. Sondyqtan, ata-analarǧa öz balalaryna mūndai erkelıktıŋ saldary turaly tüsındıru qajet jäne mümkındıgınşe asa qajettı bolmaǧan jaǧdaida olardyŋ qolyna telefon bermeuge tyrysu kerek dep esepteidı jäne adamǧa şynymen şūǧyl kömek bolǧan jaǧdaida ǧana halyq būl nömırge habarlassa eken deidı tötenşe jaǧdai mamandary. Onyŋ üstıne QR «Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly» Kodeksınıŋ 438-babyna säikes arnaiy qyzmetterdı jalǧan şaqyrǧandarǧa äkımşılık aiyppūl salynady.
Tötenşe jaǧdai qyzmetterıne senıp, otyra beruge bolmaity belgılı. Özınıŋ qauıpsızdıgın adam özı oilauy tiıs. Sondai-aq, ainalasyndaǧy halyqtyŋ da ömırıne qater töndırmeu kerek. Bız bır qoǧamda ömır sürıp otyrmyz. Sondyqtan, kündelıktı jūmysymyzben ainalysqanda da, demalǧanda da jauapkerşılıktı ūmytpaiyq.
Amanǧali QALJANOV
