Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada Mäşhür Jüsıp Köpeiūlynyŋ 165 jyldyǧyna orai döŋgelek üstel mäjılısı ötıp, «Mäşhür Jüsıptıŋ tylsym älemı» kıtabynyŋ tūsauy kesıldı. Parlament deputattary, memleket jäne qoǧam qairatkerlerı, belgılı ǧalymdar, ziialy qauym ökılderı, Astana qalasy Qoǧamdyq keŋesınıŋ müşelerı qatysqan jiynda mäşhürtanu baǧytyndaǧy özektı mäseleler köterıldı.
«Altyn Qyran Foundation» qoǧamdyq qorynyŋ demeuşılıgımen jaryq körgen kıtaptyŋ qūrastyruşy avtory, Mäşhür Jüsıptıŋ şöberesı Abai Şarapiev jiynǧa qatysyp, atalmyş eŋbektı tanystyryp öttı. Onyŋ aituynşa, soŋǧy jyldary Mäşekeŋ mūrasyna qatysty oidan şyǧarylǧan äŋgımeler şyǧyp kettı. Al būl kıtapqa tolyq tekserılgen derekközder, däl aqparattar engızıldı.
«Mäşhürtanuda däl jäne aiqyn, tek qana şynaiy derekter aityluǧa tiıs. Qazırgı kezde Mäşhür atamnyŋ halyq auyz ädebietınen jinaǧan tarihi mūralary nasihattalyp, şyǧarmaşylyǧy jan-jaqty zerttelıp jatyr. Bıraq äulielıgı, batagöilıgı, emşılık qasietterı tolyqtai tanylyp bolǧan joq. Sol sebeptı men ekı myŋynşy jyldardan bastap atamdy naqty körgen, batasyn alǧan Jūqaş Kärıbaiūly aqsaqaldyŋ üiıne baryp tūryp, atam turaly äŋgımelerdı sol kısınıŋ öz auzynan jazyp alyp jürdım» dedı Abai Şarapiev.
Būǧan qosa, Mäşhür Jüsıptıŋ şäkırtı, atqosşysy bolǧan İmanǧali Mänenovtıŋ jazbalaryn kirill qarpıne audaryp, bırazyn jariialaǧan Tölepbergen Aldabergenovtıŋ, Mäşekeŋnıŋ közın körgen basqa da adamdardyŋ bergen derekterı, maqalalary men estelıkterı kıtapta toptastyryldy.
Jiynda Senat deputaty Altynbek Nūhūly täuelsızdık jyldaryna deiın Mäşhür Jüsıp aty men mūrasy az nasihattalǧanyn, ekı myŋynşy jyldardan bastap tiıstı jūmys jandanǧanyn aityp öttı. Atap aitqanda, Pavlodar qalasynda onyŋ atyndaǧy meşıt, Baianauylda kesenesı aşylyp, jiyrma tomdyǧy jaryq kördı.
«Jiyrma tomdyqta Mäşhür Jüsıptıŋ tylsym älemıne jeteleitın derekter joq bolsa, osy kıtapta bar dep aita alamyz. Jastaiymyzdan estıp jürgen äŋgımenıŋ köbı bır jüiege keltırılıp, berılıp otyr» degen senator ūsynystaryn jetkızdı.
«Astana qalasynda nebärı 350 metrlık Mäşhür atyndaǧy köşe bar. Būl – bıreuı bıletın, bıreuı bılmeitın kışkentai ǧana köşe. Juyrda Senat deputattary atynan qala äkımdıgıne hat jıberdık. Qazır qarastyrylyp jatyr. Mäşhürdıŋ özınıŋ qadırlegen, pır tūtqan adamy – qazaqtyŋ Būqar jyrauy. Būqar jyraudyŋ jatqan jerın Mäşhür Jüsıp tapqan. Elordada olardyŋ atyndaǧy köşelerdıŋ qiylysyp jatqanyn qalap otyrmyz. Osy jyldyŋ soŋyna deiın Mäşhür atyndaǧy ülken, keŋ daŋǧyl aşyluy kerek dep oilaimyn. Sol köşenıŋ boiynda Mäşhürdei ǧūlamaǧa eskertkış ornatyluy kerek» dedı Altynbek Nūhūly.
Filologiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor Ädıl Ahmetov «Mäşhür Jüsıp» ensiklopediiasy baryn, alaida oǧan enbegen derekter «Mäşhür Jüsıptıŋ tylsym älemı» kıtabyna kırgenın, būl eŋbek sonysymen qūndy ekenın aitty. Akademik Ǧarifolla Esım Ūlbike aqynǧa arnalǧan konferensiiaǧa barǧandarynda aqyn jaiynda Mäşhür Jüsıptıŋ eŋbekterıne süiengenderın jetkızdı.
«Mäşhür Jüsıp qaida, Ūlbike aqyn qaida? Bıreuı – Taraz, bıreuı – Baianauyl. Sonda bükıl jerge baryp, «osy ūrpaqqa kerek bolady» dep jazyp, qyzmet etken bırden-bır adam – Mäşhür Jüsıp Köpeiūly. Menıŋ ūstazym Qaiym Mūhamedhanovtan Mäşhür Jüsıptıŋ «Qara mes» degen kıtaby baryn estıdık. Sonda ūstazymyz türlı derekter turaly aitqanda «Būl «Qara mesten» alynǧan» deitın. Mäşhür «Dudarai» änı turaly: «Märiiam Jaǧorqyzy degen orys qyzy, On besten on altyǧa kelgen kezı. Dınıne Mūhamedtıŋ ǧaşyq bolyp, Sondaǧy Märiiamnyŋ aitqan sözı» dep jazdy. Būl joldar ände älı aitylmai keledı» dedı akademik.
«Altyn Qyran Foundation» qoǧamdyq qory qamqorşylyq keŋesınıŋ töraǧasy İslambek Saljanov ūlttyq ruhty oiatuda Mäşhür Jüsıptei tarihi tūlǧalardyŋ rölı öte zor ekenın aita kele, Mäşekeŋnıŋ san qyryna toqtaldy. Sonyŋ ışınde dıni, ruhani, el egemendıgı, ūlt azattyǧy jolyndaǧy qyzmetterın atap öttı. Mäşhür 1907 jyly şyqqan «Saryarqa kımdıkı?» atty kıtabynda patşa ökımetınıŋ qazaq jerın otarlau turaly jazǧanyn, öz zamanynda qoǧamdyq-saiasi prosesterge aralasqanyn aitty. Jaŋaru, ūlttyq bolmysty damytu, käsıp igeru, egın egu, saudamen, käsıppen ainalysu turaly basa aitqanyn jetkızdı.
Ūlttyq akademiialyq kıtaphana direktory Ǧaziza Qūdaibergen Mäşhür Jüsıp mūrasyna qatysty eŋbekterdı kıtaphanalarǧa taratu mäselesın qozǧady. Onyŋ mūrasyn oqyrmandar köp sūraitynyn, bolaşaqta memlekettık tapsyryspen şyǧaru kerektıgın aitty. Al «Mäşhür Jüsıptıŋ tylsym älemı» kıtaby atalmyş kıtaphana qoryna tapsyryldy.
Jiyndy jürgızgen belgılı qalamger, Senat deputaty Nūrtöre Jüsıp jas zertteuşılerdıŋ ızdenuıne jaǧdai jasalǧanyn, mäselen, Qazaqstan Mädeniet jäne aqparat ministrlıgı jaqynda Özbekstan arhivımen kelısım jasaǧanyn, qazaqqa qatysty köp derek sol elde jatqanyn aityp öttı. Memleket jäne qoǧam qairatkerı Darhan Myŋbai «Mäşhür Jüsıptıŋ tylsym älemı» kıtaby jalpy köpşılıkke, ädebietsüier qauymǧa arnalǧanyn, bolaşaqta osyndai kıtaptardy mektep oquşylaryna, tıptı medrese şäkırtterıne, dın qyzmetkerlerıne, imamdarǧa arnap şyǧaru kerektıgı jönınde pıkırın aitty. Astana qalasy Qoǧamdyq keŋesınıŋ müşesı, akademik Kärımbek Qūrmanälı ūlttyq deŋgeidegı tūlǧalardy bır öŋırge ǧana telımei, olardyŋ mereitoiyn memlekettık deŋgeide atap ötu kerektıgın aitty.
«Sony Astanadan bastau kerek. Öitkenı elordaǧa qarap oi men boi tüzeimız. Senator Altynbek Nūhūlynyŋ Mäşhür Jüsıp köşesı Būqar jyrau köşesımen qiylysyp tūru kerek degen ūsynysyna qosylamyn» dedı akademik.
