Erteŋ, dälırek aitsaq, 12 mausymda Qazaqstan boiynşa barlyq mektepterde dästürlı tülekter keşı ötedı. Soŋǧy jyldary atalǧan ıs-şaranyŋ dürkırep toilanuy jiılep ketken-tūǧyn. Balalardyŋ qymbat limuzinmen qalany qydyryp, «men» degen meiramhanada daŋǧaza-duman ūiymdastyruy kei ata-analar tarapynan narazylyq tuǧyzǧan. Öitkenı äleumettık jaǧdaiy tömen otbasylar üşın bır keşke şaş-etekten aqşa şyǧyndau oŋai emes. Bızdıŋ şahardaǧy biylǧy ahualdy baiqap körmek nietpen juyrda elordalyq mektep oquşylary arasynda saualnama jasaǧan edık.
Bastamamyzdy qyryq şaqty mekteptıŋ oquşylary qoldady
«Jas Ūlan» ūiymynyŋ kezektı otyrysy barysynda tülekter keşı turaly äŋgıme boldy. Balalarǧa «kım qalai toilaǧaly jatyr?» degen sūraq tastadym. Sol kezde olardan keibır mekteptıŋ şäkırtterı tülekter keşın şetelde ötkızetının, qyzdardyŋ bır keşte ekı-üş köilek auystyratynyn, ūldardyŋ kostiumderı 200-300 myŋ teŋgenıŋ maŋaiynda tūratynyn estıdım. Menıŋ taŋdanysyma olar türlı uäj aitty. Bıreulerı ömırlerınde bır-aq ret bolatyn būl keştı barynşa äserlı etu üşın qanşa şyǧyn şyǧarsa da oryndy degen pıkırde bolsa, endı bırı özderı qarapaiym keştı qalasa da, ata-analardyŋ «balam eşkımnen qalmasyn» degen tılekpen ūiymdastyruşylyq jūmysqa özderı kırıskenderın aitty. Sonda jinalǧan endı bır oquşylar būl keştı mülde jaŋa formatta, mysaly, tabiǧat aiasyndaǧy şaǧyn piknik türınde nemese balalar üiınıŋ tärbielenuşılerımen bırge toilaityndaryn jetkızdı. Osy ideialar bärımızge ūnaǧany sonşalyq, atalǧan taqyrypta äleumettık beinerolik tüsıretın bolyp şeştık. Oquşylarmen bırlesıp ssenarii jazyp, sol boiynşa jasūlandyqtardyŋ özderı rölderdı alyp şyqty. Rolik daiyn bolǧan soŋ, ony qalalyq Bılım basqarmasynyŋ kollegiiasynda körsettım. Kollegiiaǧa şahar äkımı de, bılım ministrı de qatysqan-dy. Olardyŋ da tarapynan ideiamyz jaqsy baǧalandy. Köp ūzamai älgı video türlı chattarǧa, äleumettık jelılerge tarala bastady. Bastamamyzdy qoldap, «malynǧan» tülekter keşınen bas tartyp jatqan oquşylar az emes. Olardyŋ ışınde Nūr-Sūltan qalasynyŋ özınde qyryq şaqty mekteptıŋ balalary bar.
Keş ornyna köŋıldı piknik jasaimyz
Tülekter keşın qalai ötkızu turaly mäsele bızdıŋ synypta da köterıldı. Tym daŋǧaza dumanǧa basynan-aq köp bala men ata-ana qarsy boldy. Onyŋ üstıne, meiramhanadaǧy keşterdıŋ bärı jattandy formatta jüzege asady. Aqşalai şyǧyny – bır bölek, qyzyqtylyǧy jaǧynan da oŋyp tūrǧany şamaly. Aqyldasa otyryp, bız jaŋa formatta – tabiǧat aiasynda toilaudy jön kördık. Toilaǧanda da tek özımız emes, ata-analarymyzben bırge qala maŋyndaǧy demalys oryndarynyŋ bırınde bolamyz. Onda taza auada tamaqtanyp, türlı oiyndar oinap, belsendı demalys ūiymdastyruǧa mümkındıgımız bolady. Bızge eŋ basty keregı emosiia emes pe?! Erteŋgı künı jymiyp eske alyp otyratyndai otyrysty däl osyndai tabiǧat aiasynda jasaǧaly tūrmyz. Onyŋ baǧasy da qoljetımdı, şamamen 10 myŋ teŋgedei bolady.
Synybymdaǧy 12 oquşy tülekter keşıne barmaidy
Synybymda 27 oquşy bar, onyŋ 12-sı tülekter keşıne barudan bas tarttyq. Öitkenı menıŋşe, bır sättık närsege bır ailyq jalaqydai aqşa şyǧarǧanşa, ony äldeqaida oryndy maqsatta jūmsau kerek sekıldı. Mäselen, qūrdastarym adam basyna 60 myŋ teŋgeden jinap jatyr. Būl somaǧa meiramhana men limuzin kıredı. Eger ata-anasy erıp keler bolsa, onda qosymşa 15 myŋ teŋge taǧy qosu kerek. Keşke kietın kiım, şaş ülgısı, meikap degenderge – bölek şyǧyn. Aqyry özım sekıldı 12 synyptasym būl keşke barmai-aq qoialyq, esesıne şaǧyndap qana atap ötelık dep kelıstık.
Şaraǧa qarapaiym kiımmen kelemız
Jasūlandyqtar bolyp tüsırgen äleumettık beineroligımızde bız qymbat limuzinge şyǧyndanbai, baǧasy bas ainaldyrarlyq kostiumder men köilekter taŋdamai-aq äserlı tülekter keşın ūiymdastyruǧa bolatynyn aittyq. Özım oqityn mektepte de būl ideiany qyzu qoldady. Tülekter keşınen mülde bas tartuǧa da bolar edı, bıraq ata-analarymyz «Būl – senderdıkımen qatar bızdıŋ de mereke. Sondyqtan meiramhanada bır keştıŋ bolǧany dūrys» dep oqu jyly basynan berı aqşa jinauǧa kırısken. Al basqa sän-saltanattyŋ eşqaisysyn jasamaimyz. Mysaly, synybymyzdaǧy bırde-bır ūl nemese qyz keşke jaŋa kiımmen kelmeidı dep uädelestık. Būl oraida ol mektep formasymen kele me nemese zamanaui kiım kie me – öz erkı, bastysy, sol üşın bırde-bır tiyn şyǧyndamauy tiıs.
Köilek pen salonǧa keter aqşaǧa noutbuk alamyn
Tülekter keşınde limuzin jaldap, sändı kiımder kiiu – qūrdastarym arasynda bar dästür. Bıraq eseptep qarasaŋ, bır keştık osy närselerge äjeptäuır qarjy ketedı. Mysaly, sauda üiındegı köilekterdıŋ baǧasy şamamen 50 myŋ teŋgenıŋ maŋaiynda, oǧan şaş ülgısı men makiiajdy qosyŋyz. Soŋǧy ekeuıne kemınde 15-20 myŋ beresıŋ. Anammen aqyldasa kele osy şyǧyndardy barynşa azaityp, ünemdelgen qarajatqa universitetke tüskende kerek bolatyn noutbuk alaiyq dep şeştık. Aqşany qalai ünemdeuge bolady? Makiiaj men şaş ülgısın üiden-aq jasaimyn, köilektı te qymbat butikten jaŋasyn emes, qarapaiym dükennen jalǧa aluǧa bolady.
AMERİKALYQ TÜLEK ÜISIZDERGE PİSSA-PATİ ŪIYMDASTYRDY
Saltanatty tülekter keşınen bas tartu damyǧan elderde jaŋa trend retınde qalyptasyp keledı. Z-tolqyny ökılderınıŋ bırı, amerikalyq tülek Linn Karrasko da mektep bıtıru keşınıŋ ornyna üisızderge pissa-pati ūiymdastyryp berıp, sauapty ıstıŋ bastamaşysy boldy.
Tehas ştatynyŋ Hiuston qalasynda tūratyn oquşy qyz özınıŋ mekteppen qoştasu künınde 95 pissa pısırıp, onymen üisız äielder men balalardy tamaqtandyrǧan.
– Barlyq adamda menıkındei taŋdau joq. Sonşa aqşany auaǧa şaşyp, toi toilap jürsem, menıkı ädıletsızdık bolar edı. Kömekke mūqtaj adamdar öte köp. Eŋ bolmaǧanda, solardyŋ azǧantaiyna bolsa da järdemım tigenıne quanyştymyn, – deidı ol CNN-ge bergen sūhbatynda.
Linnyŋ būl bastamasyna qoldau bıldırgen dostary pissa-pati jasaityn künnıŋ aldyndaǧy bır ai boiy üisız kısıler üşın syilyqtar äzırlegen. Olar tıs pastasy men şetkasy, sülgıler jäne dezodoranttardy üisızderge arnalǧan mekennıŋ tūrǧyndaryna syiǧa tartqan.
