1991 jyl. 15 qaraşa. Q. Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq Qazaq muzykalyq drama teatry tarihyna būl data mäŋgıge taŋbalanyp qaldy. Sol künı öner ordasy Ǧ. Müsırepovtıŋ «Aqan serı-Aqtoqty» tragediiasymen öz şymyldyǧyn alǧaş türgende Aqtoqtynyŋ qazaq saltymen aittyrǧan qosaǧy Jalmūqannyŋ beinesın otyzdyŋ bel ortasyndaǧy akter Bolat Ybyraev somdap şyqty. Teatrdyŋ ırgetasyn qalaǧan rejisser Jaqyp Omarov būl önerpazdy būdan bır jyl būryn S. Seifullin atyndaǧy Qaraǧandy oblystyq Qazaq drama teatrynan arnaiy aldyryp, tūsaukeser qoiylymdaǧy kürdelı obrazdy senıp tapsyrǧan edı.
…Sodan berı şirek ǧasyrǧa juyq uaqyt öttı. Akterdıŋ darynyn qapysyz tanyǧan Jaqyp Omarov ta, odan keiın teatrǧa basşylyq etken Qadyr Jetpısbaev ta, Bolat Ybyraevtyŋ boiyndaǧy önerınıŋ aşyla tüsuıne ülken ülesın qosqan ataqty sahna şeberı Äzerbaijan Mämbetov te būl ömırde joq. Al, baiaǧy Jalmūqannyŋ beinesınde sahnada jarqyraǧan jıgıt būl künderı alpystyŋ asqaryna şyǧyp, el aǧasyna ainaldy. Jelkesıne tüsken şaşy aq qylauǧa boianǧanymen sol būrynǧy qalpy. Mıne, ekeuımız teatrdyŋ bır kabinetınde sūhbattasyp otyrmyz. Negızgı äŋgıme sahna, akterlık önerı jaiynda şertılude.
Sūhbattasymyzdyŋ sözınen aŋdaǧanymyz – bügıngı künde akter retınde qandai biıkke jetse, sonyŋ bärı bala kezınde anasynan alǧan tärbienıŋ äserınen eken ǧoi. İä, anasy Küländä qazaqtyŋ auyz ädebietı ülgılerın oqyǧandy jaqsy köruşı edı. Üige qonaqtar kelgende de, jaişylyqta ülken şaŋyraq keşkı asty ışıp bolǧan soŋ da «Qobylandy», «Alpamys», «Qyryq qyz» syndy jyrlar basylǧan qalyŋ kıtapty aldyna alyp, qiial-ǧajaiyptar älemıne jeteleitın. Sonda bala Bolat sol jyrlardyŋ keiıpkerlerımen bırge tynystaityn. Boiyna akterge asa qajet romantikalyq ruhtyŋ dänı sol uaqytta sebıldı.
Eseigende sol ruh atoi salyp, Almatydaǧy konservatoriianyŋ teatr fakultetındegı KSRO halyq ärtısı Şolpan Jandarbekova men Tatiana Nauryzbaevanyŋ şeberhanasyna tüstı. Bılıktı ūstazdardyŋ tälım-tärbiesın körıp, keiınnen S. Seifullin atyndaǧy Qaraǧandy oblystyq qazaq drama teatryna jūmysqa keldı. Ol jerde J.Şaşkina, Ä.Moldabekov, M.Sürtıbaev, R.Qoişybaeva, A.Mūsabekova, Q. Sataev, Ä. Abylaeva, Ş. Jünısov, R. Omarhanova syndy maitalman akterlerge qarap, boi tüzedı.
Aitpaqşy, Almatyda qaluyna da bolar edı. Belgılı rejisser, Qazaqstannyŋ halyq ärtısı Maman Baiserkenov ony Balalar men jasöspırımder teatryna (qazırgı Ǧ. Müsırepov atyndaǧy teatr) alyp qalǧysy keldı. Alaida, Jaqyp Omarov bolar da bolmai Bolat Ybyraevty Qaraǧandyǧa aldyrdy. Sözımızdıŋ aldynda aitqanymyzdai, akterdıŋ Astanaǧa keluıne de tıkelei sol kısı sebepşı boldy.
İä, akterdıŋ ömırı men şyǧarmaşylyǧyna ülken äserın tigızgen ekı adam bolsa, sonyŋ bırı – Jaqyp Omarov, ekınşısı – Äzerbaijan Mämbetov. Bırınşısın aittyq, al ekınşısı özınıŋ Ş. Aitmatov şyǧarmasynyŋ jelısımen qoiylǧan «Ǧasyrdan da ūzaq kün» dramasynda jäne A. Chehovtyŋ «Vania aǧaiynda» jauapty rölderdı berdı. Bolat Ybyraev alǧaşqysynda Edıgenıŋ, soŋǧysynda Voiniskiidıŋ beinelerın somdady. Äzekeŋ akterdı otqa da, suǧa da salyp şyndady. Keiıpkerlerdıŋ ruhyn sezıne tüssın dep, akterdıŋ sahnada auyryp tūrǧanyna qaramai, röl oinatty. Ol öz jemısın berdı. Mämbetovtıŋ mektebınen ötken Bolat Ybyraev ataqty rejisserdıŋ közı tırısınde «Eren eŋbegı üşın» medalımen marapattaldy. Ekı jyl būryn QR Eŋbek sıŋırgen qairatkerı atandy.
Osynau ataqtyŋ iesı Bolat Ybyraev sahnadaǧy 40 jyldyq ǧūmyrynda alpystan astam röl somdady. Aldaǧy jeksenbı, 13 qyrküiek künı körermenımen qaitadan qauyşpaq. Özınıŋ benefisın ötkızıp, Edıgenıŋ rölıne enıp, sahnada atoi salmaq. Süiıktı akterımen jüzdesu üşın sol künı teatrdy betke al, körermen qauym.
Amanǧali QALJANOV
