«Qazaqstan Respublikasyndaǧy mügedekterdı äleumettık qorǧau turaly» Zaŋyna säikes, Qazaqstan Respublikasyndaǧy mügedekter Konstitusiiada jäne basqa da zaŋ aktılerınde bekıtılgen äleumettık-ekonomikalyq, jeke qūqyq jäne bostandyqpen qatar, mynalarǧa qūqyly:
– bılım aluǧa, qyzmettı, sonymen qatar eŋbektı öz erkı boiynşa taŋdauǧa,
– käsıptık jetıldıru jäne qaita jetıldıru, eŋbekke qabılettılıktı jäne jūmysqa ornalasudy qalypqa keltıruge.
Jergılıktı atqaruşy organdar mügedekterdı jūmyspen qamtudy myna joldarmen qamtamasyz etedı:
1) jūmysşylardyŋ jalpy sanynyŋ üş paiyzy kölemınde mügedekterge arnalǧan jūmys orny kvotasyn belgıleu.
2) şaǧyn, orta biznes, jeke käsıpkerlıktı damytu arqyly mügedekterge qosymşa jūmys oryndaryn qūru.
3) Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋyna säikes mügedekterge arnalǧan äleumettık jūmys oryndaryn qūru .
4) mügedekterdı käsıptık oqytudy ūiymdastyru.
2014 jylǧy 17 qaŋtardaǧy «Qazaqstan joly-2050: bır maqsat, bır müdde, bır bolaşaq» joldauynda Memleket basşysy azamattardyŋ äleumettık jailylyǧyn qūraityn üş maŋyzdy närsenı atap aitty: būl – bılım beru, densaulyq saqtau jäne halyqty äleumettık qorǧau.
Mūqtajdy azamattardy, bärınen būryn, mümkındıgı şekteulı jandardy äleumettık qorǧau mäselelerı basa aityldy. Memleket basşysy zamanaui örkeniettı qoǧam qūruda onyŋ maŋyzy zor ekendıgıne airyqşa toqtaldy.
Memleket basşysy Joldauyn ıske asyru jalpyūlttyq ıs-şaralar josparyn oryndau maqsatynda tiıstı uäkılettı organdarǧa mümkındıgı şekteulı jandardy jūmysqa ornalastyru jäne olarǧa qoljetımdı infrastruktura, iaǧni, «kedergısız orta» qūru boiynşa ūsynys engızu tapsyryldy.
Osy oraida, memlekettık eŋbek inspektorlary 2014 jyldyŋ qaŋtar aiynan bastap, Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ 2014 jylǧy 17 qaŋtardaǧy «Qazaqstan joly-2050: bır maqsat, bır müdde, bır bolaşaq» joldauyn tüsındıru boiynşa käsıpkerlık subektısı ūjymdarymen kezdesuler ötkızude.
Qazaqstan Respublikasynyŋ Eŋbek kodeksınıŋ 222-babyna säikes, mügedekter ädettegıdei eŋbek jaǧdailary bar ne mügedekter eŋbegın paidalanatyn mamandandyrylǧan ūiymdarda jūmys beruşılermen eŋbek şarttaryn jasauǧa qūqyly.
Medisinalyq qorytyndy boiynşa densaulyq jaǧdaiy eŋbek mındetterın oryndauǧa kedergı keltıretın ne onyŋ densaulyǧyna jäne (nemese) basqa adamdar eŋbegınıŋ qauıpsızdıgıne qater töndıretın jaǧdailardy esepke almaǧanda, jūmys beruşıge mügedektıgın syltau qylyp, eŋbek şartyn jasasudan bas tartuǧa, mügedektı basqa jūmysqa auystyruǧa, eŋbek jaǧdailaryn özgertuge tyiym salynady.
Öz kezegınde, memlekettık inspektorlar käsıpkerlık subektılerıne tekseru jürgızu barysynda, käsıporyn basşylarynyŋ QR Eŋbek kodeksı boiynşa, mügedekterdı jūmysqa ornalastyru erekşelıgınıŋ oryndaluyna basa nazar audaruyna köŋıl böledı.
Q. YSQAQOV,
Astana qalasynyŋ Eŋbek inspeksiiasy basqarmasy basşysynyŋ orynbasary m.a.
