Törtkül dünie Astana törınde toǧysty.Älem nazary Astanaǧa audy.Halyqaralyq aituly şara Qazaqstannyŋ törınde tuyn jelbırettı.Küllı älem qazaqtyŋ qoŋyr dombyrasynyŋ kümbırıne elıttı.Abyroiymyz Alataudai asqaqtady.Alaş Astanasynyŋ asyǧy alşysynan tüstı.Küllı älemdı taŋ qylǧan EKSPO körmesı jahannyŋ janaryn özıne bailady. Osylaişa, qazaqty ämbege tanytudyŋ bıregei joly bastalady.
Tarihtan tam-tūmdasaq, alǧaş ret Qazaqstan delegasiiasy 1967 jyly Kanadanyŋ Monreal qalasynda ötken «EKSPO – 67» düniejüzılık körmesıne qatysty. Sodan berı jarty ǧasyrdy eŋserıp, ekonomikasy ösken, ırgesı berık, tegeurını myqty eldıŋ öz törıne aituly körmenı şyǧaruy – ülken jetıstık.
Täuelsız memleketter dostastyǧy jäne Şyǧys Europa elderı arasynda tūŋǧyş ret ötkızıp, Astanamyz osyndai märtebege ie bolǧan älemdegı 35 qalanyŋ qatarynan tabyldy.
Sonymen jasyl energetika «Qoi üstıne boztorǧai jūmyrtqalaǧan» jaŋa zamannyŋ esıgın qalai aşty? Jaŋa däuır jarşysyna qalai ainaldy? Astana künı qarsaŋynda EKSPO qalaşyǧyna arnaiy taban tırep, osy saualdardy aldymyzǧa köldeneŋ tartyp körgen edık…
Körmege kırıp kelgende aldymen közıŋızdı «Nūr älem» sferasyna salasyz. Būl – Elordanyŋ jaŋa simvoly, bıregei ǧimarat. Būl – Qazaqstannyŋ ūlttyq pavilony. Körmenıŋ arhitekturalyq simvolyna ainalǧan ortalyq nysan alyp şar tärızdı. Onyŋ diametrı 80 metr bolsa, biıktıgı – 100 metr. Sferanyŋ tömengı tabanyndaǧy 5 myŋ şarşy metr aumaqta Ūlttyq pavilon bar. Pavilon «Qazaqstanmen tanysu» jäne «Jasampazdyq energiiasy» atty ekı basty taqyrypty qamtidy.
Jetı qabattan tūratyn nysannyŋ är qabaty ǧaryş, kün, biomassa, jel, su jäne kinetikalyq energiiaǧa arnalǧan. Osylardyŋ bärın aralap, közıŋdı de, köŋılıŋdı de toidyryp, eŋ töbesıne şyqqanda 8-qabattaǧy bolaşaq Astanaǧa taban tıreisız. Al segızınşı qabat «Astana – bolaşaqtyŋ qalasy 2050» ekspozisiiasyna arnaiy bölıngen.
Ǧimarattyŋ eŋ üstındegı şolu alaŋyna köterılgende EKSPO audanynda bolyp jatqan ädemı körınısterdı tamaşalai alasyz. Barlyq qabatynda da taqyrypqa sai türlı jobalardy, Elbasynyŋ energetika jäne qorşaǧan ortany qorǧau salalaryndaǧy bastamalaryn körıp, tanysuǧa mümkındık bar.
Körme körıgın qyzdyru üşın Europa men Oŋtüstık-Şyǧys Aziiadan, Täuelsız memleketter dostastyǧy elderınen, alyp qoŋsymyz – Qytaidan, bauyrlas türkı elderınen keletın milliondaǧan jūrtşylyq qazaq elınıŋ bügıngı jetıstıkterın öz közderımen körıp, estıp-bıledı.
Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev: «EKSPO» körmesı – jahandyq auqymdaǧy oqiǧa. Ony maŋyzdylyǧy jaǧynan ırı ekonomikalyq forumdarmen, turistık tartymdylyǧy boiynşa älemdegı eŋ tanymal sporttyq oiyndarmen salystyruǧa bolady. Körme bızdıŋ elımızge ırı investisiia tartuǧa mümkındık tuǧyzdy.
Sondai-aq, «EKSPO» körmesın ötkızu arqyly Qazaqstan «jasyl» ekonomikany damytuǧa tıkelei septıgın tigızetın jaŋa tehnologiia men innovasiia alady» degen edı.
Juyrda ǧana älemge tanymal basylym «The New York Times» 2017 jyly baruǧa bolatyn elder tızımıne Astana qalasyn qosypty. Basylym saiahattanuşylarǧa meşın jyly nazar audaruǧa keŋes bergen 52 baǧytty anyqtaǧan.
Sonyŋ ışınde elımızde ötetın «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǧan körmesı reitingte 26 orynda tūr. Onda körmenıŋ taqyryby «Bolaşaq energiiasy» ekenı aitylyp, soŋǧy jyldary aşylǧan taŋǧajaiyp meimanhanalardyŋ köptıgın materialǧa arqau etıptı.
Dese degendei, kelıp, körıp, Astananyŋ äsemdıgıne süisınıp jatqan körermenderınıŋ qatary kün saiyn artyp otyr. Ony tamaşalauǧa 20 künde jarty millionnan astam adam keldı. Astanaǧa jūrt aǧylyp jatyr, aǧylyp jatyr… Körme aiaqtalǧanşa keluşılerdıŋ qatary 4-5 millionǧa jetuı mümkın degen jospar bar.
Būl – bızdıŋ älem aldyndaǧy mol tabysymyz!
Güljan RAHMAN
