Nūr-Sūltan halyqaralyq qarjy ortalyǧyna ainalady

1 şıldeden berı elordamyzdaǧy Astana halyqaralyq qarjy ortalyǧynda (AHQO – AIFC) Astana Finance Days qarjylyq konferensiiasy ötıp jatyr. Basqosudyŋ bügıngı baǧdarlamasynda İslam qarajaty boiynşa konferensiia, biznes&/vs media paneldık sessiia­sy, Halyqaralyq arbitrajdyq ortalyqtaǧy arbitrajdar men mediasiialar üderısın körsetu siiaqty ıs-şaralar bar. Jalpy alǧanda, biyl 2-şı ret ötkızılgen jiynda öŋırlık jäne jahandyq qarjy naryqtaryndaǧy eŋ özektı mäseleler aşyq talqylandy. Astana Finance Days älemdık deŋgeidegı saiasatkerlerge, qarjy sarapşylaryna, biznestıŋ, memlekettık qūrylymdardyŋ jäne ǧylymi qauymdastyqtyŋ ökılderıne esıgın aiqara aşty. Konferensiia qonaqtary «Nūr-Sūltan – älemdık qarjylyq naryqtaǧy jaŋa atau ma?», «Astana halyqaralyq qarjy ortalyǧy qandai ūtqyr ūsynystar men jaŋa mümkındıkter ūsyna alady?» degen salmaqty saualdarǧa jauap ızdedı.

Prezident tūŋǧyş arbitrajdyq ortalyqty aşty

Qazaqstan postkeŋestık keŋıstıktegı elderdıŋ arasynan bırınşı bolyp aǧylşyn qūqyǧyn qoldanysqa engızdı. Seisenbı künı Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev aǧylşyn qūqyǧy boiynşa jūmys ısteitın AHQO-nyŋ Soty men Halyqaralyq arbitrajdyq ortalyqty resmi türde aşty.
Saltanatty räsımde söilegen sözınde Prezident zaŋnyŋ üstemdıgın ornatu tūraqty ekonomikalyq damuǧa jäne investorlardyŋ senımıne jaǧymdy yqpal etetının aitty. «Bız zamanaui, käsıbi jäne derbes sot jüiesın ­qalyptastyruǧa erekşe köŋıl bölemız. Aǧylşyn qūqyǧy qaǧidattary negızınde AHQO-nyŋ Soty men Halyqaralyq arbitrajdyq ortalyǧyn qūra otyryp, AHQO-nyŋ ins­titusionaldyq qūrylymyn jasaudy aiaqtaimyz. Osylaişa, Tūŋǧyş Prezident – Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ negızgı bastamalarynyŋ bırın ıske asyramyz» dedı ­Qasym-Jomart Kemelūly.
Prezident ǧimarattardyŋ aşyluy elımızdegı ekonomikalyq jäne qarjylyq reformalardyŋ bır bölıgı bolyp tabylatynyn atap öttı. «Men asa qūrmettı jäne bedeldı britandyq sudialardan qūralǧan AHQO Sotynyŋ qalyptasuy ülken jetıstıkterge jetkızetınıne senımdımın. Bügınnen bastap AHQO-nyŋ Soty men Halyqaralyq arbitrajdyq ortalyq öz ­tarihynyŋ jaŋa paraqtaryn jazady. Olar öŋırlık jäne jahandyq deŋgeide senım men qūrmetke ie boluy üşın baryn salady. Bızdıŋ bäsekelestık artyqşylyqtarymyzdy paidalanatyn jäne osyǧan ūqsas instituttardyŋ aiasynda öz keŋıstıgımızdı tabatyn uaqyt keldı» dedı ol.
Qasym-Jomart Kemelūly öz sözınde AHQO-nyŋ Soty men Qazaqstannyŋ tarihyn salystyryp, mysal keltırdı. «XV ǧasyrdan bastap elımızde biler soty qazylyq etetın organ bolyp keldı. Qazaq tılındegı bi degen söz qazy, sudia degen maǧynany bıldıredı. Būl institut bızge turalyq pen ädıl sot arqyly jarasymdylyq pen tatulyqqa jetuge jol aşty. Al bügın osy salada öz tarihymyzdyŋ jaŋa tarauyn bastadyq. AHQO-nyŋ Sotynyŋ sudialary asa maŋyzdy röt atqaryp, ädılettılık pen şyndyqtyŋ simvolyna ainalady» dedı Prezident.

Şeteldık investorlar qoldaidy

Memleket basşysy sol künı AHQO-ny basqaru jönındegı Keŋestıŋ otyrysyn ötkızdı. Būl jiynǧa Keŋes töraǧasy – QR Premer-ministrı Asqar Mamin, Qarjy ministrı Älihan Smaiylov, Ūlttyq ekonomika minis­trı Ruslan Dälenov, Ūlttyq bank töraǧasy Erbolat Dosaev, AHQO-nyŋ basqaruşysy Qairat Kelımbetov, sondai-aq Keŋes müşelerı: Europalyq qaita qūru jäne damu bankınıŋ prezidentı Suma Chakrabarti, JP Morgan Chase International-dyŋ direktorlar keŋesınıŋ töraǧasy Djeikob Frenkel, Resei Sberbankınıŋ prezidentı jäne basqarma töraǧasy ­German Gref, İslam damu bankı tobynyŋ prezidentı Bandar Hadjar, «Iаndeks» kompaniialar tobynyŋ basşysy jäne negızın qalauşylardyŋ bırı Arkadii Voloj, Citigroup investisiialyq jäne korporativtık bankınıŋ ükımetter men memlekettık sektor jönındegı jahandyq blogynyŋ basşysy Djuli Monako qatysty.
Qasym-Jomart Toqaev Keŋestıŋ jaŋa müşelerıne rizaşylyǧyn bıldırıp, şeteldık investorlardyŋ küş-jıgerı men qoldauynyŋ arqasynda AHQO-nyŋ aldaǧy jūmysyna ırgetas qalanǧanyn atap öttı. Resmi türde ıske qosylǧan bır jyl ışınde AHQO-nyŋ bedeldı qarjy ortalyqtarynyŋ jahandyq indeksı boiynşa 51-şı orynǧa ie bolǧanyna toqtaldy. Qarjy ortalyǧynyŋ tabysty jūmys ısteuı üşın barlyq jaǧdai jasalǧanyn tılge tiek ettı. Endıgı kezekte naqty nätijelerge qol jetkızu qajettıgın qadap aitty.
Prezident tör qalanyŋ älemge tanymal halyqaralyq qarjy ortalyǧyna ainalyp kele jatqanyn atap öttı. «Älemnıŋ jetekşı säuletşılerı elordanyŋ bıregei beinesın jasady. Endı dünie­jüzınıŋ belgılı qarjygerlerı osy jerde tabysty qarjy ­ortalyǧyn qalyptastyruǧa atsalysatyn kez keldı. Ortalyq qarjy sektoryn damytumen qatar, ekonomikaǧa investisiialar tartuy tiıs. AHQO-nyŋ bazasynda keleşegı zor jobalardy qarjylandyru jönındegı negızgı mämıleler jasaluy qajet. Būl jerde «Qazaqtelekom», «Qazmūnaigaz», «Qazaqstan temır joly», «Eir Astana» siiaqty ūlttyq kompaniialardyŋ IPO-sy ötedı» ­dedı ­­ Q.Toqaev.

AHQO üş naryqqa jūmys ısteidı

AHQO-nyŋ qarjylyq qyzmetterdı retteu jönındegı komitetı AHQO-ǧa 200-şı kompaniiany tırkedı. Būl oqiǧa Astana Finance Days qarjy konferensiiasy ötıp jatqan kündermen tūspa-tūs keldı. AHQO-ǧa tırkelgen kompaniialardyŋ geografiiasy Qazaqstan, Resei, Estoniia, ­Latviia, Ūlybritaniia, İtaliia, Finliandiia, AQŞ, Qytai, Gonkong, Singapur, Malaiziia, Ündıstan, Bırıkken Arab Ämırlıkterı, Türkiia siiaqty 20-dan astam elderdı qamtidy. AHQO-ǧa qatysuşy kompaniialar bank qyzmetı, qor naryǧy, aktivterdı basqaru, jeke banking, islam qarjylary, nesielık-reitingtık qyzmet jäne özge de salalarda jūmys ısteidı.
AHQO-nyŋ basqaruşysy Qairat Kelımbetov ötken 12 aida köptegen jetıstıkterge qol jetkızılgenın mälım ettı. «AHQO-ǧa qatysuşy retınde 200 kompaniia tırkeldı. Solardyŋ qatarynda, Qytaidyŋ damu bankı jäne Qytai qūrylys bankı siiaqty älemge äigılı ūiymdar bar. Bız «Bır beldeu – bır jol» bastamasy üşın Ortalyq Aziiadaǧy qarjylyq habqa ainaluǧa niettenıp otyrmyz» dedı Qairat Nematūly Keŋestıŋ otyrysynda söilegen sözınde. Ol AHQO-nyŋ qazır üş rynokqa: Euraziialyq ekonomikalyq odaq, Ortalyq Aziia memleketterı jäne öŋırdegı «Bır beldeu – bır jol» bastamasyna jūmys ısteitının atap aitty.
Sonymen qatar, ol AHQO-nyŋ birjasynda ekı kompaniianyŋ listingı ötkenın jariia ettı. Iаǧni, «Qaz­atomönerkäsıp» ūlttyq atom kompaniiasynyŋ aksiialary jäne reseilık Polymetal International kompaniiasynyŋ aksiialary alǧaş ret qor naryǧyna şyǧaryldy. Polymetal International-dyŋ prezidentı İgor Finogenov jinalǧan jūrtqa AHQO-nyŋ birjasyna qalai şyqqany turaly äŋgımelep berdı. Onyŋ aituynşa, kompaniia­nyŋ qarapaiym aksiialarynyŋ qūny birjada 17 mln AQŞ dollarynan asyp ketken. «Taŋ qalǧanymyz, kompaniia aksiialaryna degen sūranys ūsynystan ekı esege asyp tüstı. Birjadaǧy saudanyŋ nätijesı bızdıŋ kütkenımızden de joǧary boldy. Qazaqstanda şeteldık inves­torlarǧa öz qarajatynyŋ qaida jūmsalatynyn tolyq köruge mümkındık beretın asa qolaily jaǧdailar jasalǧan. Būl ­eldıŋ qarjy naryǧynyŋ kölemı de zor: zeinetaqy qorlary, saqtandyru kompaniialary, bankter jyl saiyn tūraqty ösımge qol jetkızıp otyr» dedı İ. Finogenov.
Otyrys barysynda AHQO-nyŋ jyldyq esebı boiynşa resmi tanystyrylymy öttı.