Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ HHVI sessiiasy bolyp öttı. «Bes äleumettık bastama – qoǧamnyŋ äleumettık bırlıgınıŋ tūǧyry» taqyryby özek bolǧan alqaly jiynǧa Qazaqstan Prezidentı – Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ Töraǧasy Nūrsūltan Nazarbaev qatysyp, baiandama jasady.
Sözınıŋ basynda barşany Assambleianyŋ XXVI sessiiasynyŋ aşyluymen qūttyqtaǧan Elbasy ūiym qūrylǧan künnen bastap elımızdegı myzǧymas bırlıktıŋ ūiytqysy, sarqylmas berekenıŋ bastauy bolyp kele jatqanyn, bügınde elımızdegı tatulyq pen tūraqtylyqtyŋ eŋ basty kepılıne ainalǧanyn atap öttı.
– Ärdaiym eldık ısterdıŋ basynda jüretın Assambleia menıŋ ırgelı bastamalaryma är uaqytta qoldau bıldırıp, halqymyzǧa tüsındıru jūmystaryn jürgızude. Qazaqstan san qyrly jaŋǧyruǧa bet būrǧan qazırgı taŋda Assambleiaǧa da tyŋ mındetter jükteledı, – dedı Memleket basşysy.
XXVI sessiianyŋ taqyrybyna toqtalǧan Nūrsūltan Nazarbaev onyŋ män-maŋyzyn aşa tüstı.
– Bes bastama eldıŋ äl-auqatyn jaqsartumen bırge, ūltty ūiystyra tüsudıŋ taǧy bır qyry – äleumettık bırlıktı nyǧaituǧa baǧyttalǧan. Onyŋ tabysty jüzege asuy azamattardyŋ öz bolaşaǧyna, memleketıne, qoǧamyna, qala berdı bır-bırıne senımın arttyrady. Bızde halyqtyŋ kündelıktı ömırıne tübegeilı özgerıs äkeletın mūndai äleumettık baǧdarlama eşqaşan bolǧan emes.
Osynyŋ bärı – täuelsızdık jyldarynda Qazaqstandy türlı bäle-jaladan saqtap kele jatqan eldıgımızdıŋ boitūmary – el bırlıgın qasiet tūta bılgenımızdıŋ arqasy. Äitpese, kögınde tuy, törınde bilıgı bolsa da, bırlıgı qaşyp, bügını tūldyr, bolaşaǧy būldyr bolǧan qanşama memleket bar. Bız osyny berık ūstanyp, myzǧymas yntymaq-bırlıgımızdı tausylmas yrys-berekemızdıŋ bastauy etıp, senımmen qadam basyp kelemız, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
Är sessiia Qazaqstan damuynyŋ meilınşe özektı mäselelerıne arnalatynyn, Assambleia beibıtşılık pen tatulyqtyŋ naǧyz şyraqşysyna ainalǧanyn, bügıngı taŋda da äleumettık integrasiia faktoryn paidalana otyryp, tūtastyǧymyzdy odan ärı nyǧaita tüsetınımızdı aitqan Memleket basşysy älemdegı myqty memleketter täjıribesıne toqtalyp, olardyŋ barlyǧy bırtūtas bıregeilıkke süiene otyryp jaŋǧyratynyn, bız de osy jolǧa tüskenımızdı atap öttı.
– «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasynyŋ, sonyŋ ışınde «Qazaqstandaǧy 100 jaŋa esım» jobasynyŋ mänı de osynda. Äleumettık bırlık saiasaty – bırtūtas Ūlt qalyptastyru jolyndaǧy maŋyzdy qadam dep bılemın, – degen Elbasy qazaqstandyqtardyŋ tūrmysyn jaqsartuǧa tyŋ serpın beru maqsatynda şynaiy nietten tuǧan «Bes äleumettık bastamany» ıske asyrudyŋ negızgı üş sebebın atap öttı.
Elbasynyŋ aituynşa, bırınşıden, jahandyq jäne öŋırlık täjıribe körsetkendei, qalyptasqan memleket – būl äleumettık bırlık negızı sanaly türde nyǧaitylatyn memleket. Jaŋa bastamalarymyz, eŋ aldymen, osyǧan arnalady.
Ekınşıden, qazırgı zamanǧy ekonomikalyq jäne saiasi teoriia men täjıribede äleumettık jäne mädeni kapital ösımınıŋ tūraqty draiverlerı degen közqaras berık ornyqty. Bılımnıŋ jaŋa ekonomikasy, sifrlandyru, öndırıstı robottarmen jabdyqtau, tehnologiialyq innovasiialar äleumettık jäne mädeni kapitaldyŋ mülde basqa sipatyn qajet etude. Sol sebeptı jaŋa äleumettık bastamalarymyz jaŋa ekonomikanyŋ damuyna serpın beredı.
Üşınşıden, polietnikalyq memleket jaǧdaiynda äleumettık jäne ūlttyq saiasat özara tyǧyz bailanysty. Bes äleumettık bastama elımızdıŋ barlyq azamattaryn qamtidy, bükıl halqymyzdyŋ damuyna septıgın tigızedı. Äsırese, tūrǧyndardyŋ az qamtylǧan bölıgı men jastar üşın erekşe maŋyzdy. Osy mäsele Qazaqstan halqy Assambleiasy sessiiasynyŋ kün tärtıbıne şyǧaryluynyŋ sebebı sol.
Odan ärı Memleket basşysy jaŋa auqymdy äleumettık jobalarymyzdyŋ negızgı qaǧidattaryn atap öttı.
– Qazaqstannyŋ ūlttyq bailyǧy – qoǧam igılıgı. Täuelsızdık jyldarynda elımızdıŋ ūlttyq bailyǧy azamattarymyzdyŋ äl-auqatyn arttyruǧa yqpal etıp keledı. Būl ekonomikanyŋ ösımı, elımızdıŋ rezervterı arqyly jürgızılude. Sonyŋ arqasynda infraqūrylymdy damytyp, äleumettık salany örkendetıp otyrmyz, – degen Nūrsūltan Nazarbaev egemen el bolǧaly osy saladaǧy eŋsergen biıkterımızdı qolmen qoiǧandai tızıp berdı. Elbasynyŋ aituynşa, Qazaqstan qazır damuşy 74 eldıŋ reitingınde 15-orynda tūr. «HHI ǧasyrdyŋ bas kezeŋımen salystyrǧanda bügıngı jaǧdaiymyz – jer men köktei. Būl özgerıster ärqaisymyzdyŋ ömırımızde baiqalady dep oilaimyn. Bız aldaǧy uaqytta da qazaqstandyq är otbasynyŋ äl-auqatyn arttyru üşın äleumettık kapitaldy barynşa köbeitetın bolamyz. Men üşın adamnyŋ öz ısıne jäne bükıl elımızge degen jauapkerşılıktı sezınuı, özın şaruaqor adam retınde körsetuı maŋyzdy. Men 5 nauryzda aitqanymdai, «Qazaqstan – bızdıŋ ortaq üiımız» ideiasy däl sol kezde jaŋa mänge ie bolady. Osy qaǧidattardyŋ jüzege asuy halqymyzdyŋ bolaşaqqa degen senımın nyǧaitady dep kämıl senemın» dedı Memleket basşysy.
Äleumettık bırlıktı tolyq nyǧaitu üşın qabyldanatyn şaralarǧa toqtalǧan Elbasy «Bes bastama» – eŋ maŋyzdy bes äleumettık problemanyŋ şeşımı ekenın erekşe atap öttı. Būl bastamalardyŋ ärqaisysynyŋ maqsatyn tarqatyp ötken Qazaqstan Prezidentı olardyŋ barlyǧy ärbır qazaqstandyqtyŋ äl-auqatyn jaqsartuǧa baǧyttalǧan ärı bükıl qoǧamǧa arnalǧanyn aitty.
– Būl – jalpyūlttyq jobalar. Jergılıktı jerlerde Assambleia müşelerı būǧan belsene qatysyp, olardyŋ oryndaluyn «Nūr Otan» partiiasymen bırlese baqylauǧa aluy kerek. Turasyn aitqanda, mūnyŋ bärı memleket üşın arzanǧa tüspeidı. Bes äleumettık bastamany jüzege asyru üşın jalpy 2,6 trillion teŋgeden astam qarjy böludı josparlap otyrmyz. Būl – öte ülken qarajat, bızdıŋ adamdarymyzǧa, olardyŋ bolaşaǧyna baǧyttalǧan tıkelei investisiia. Mūndai äleumettık saiasat jalǧasa beredı, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Memleket basşysy alǧa jylju maqsatynda bırqatar mındetterdı şeşu qajettıgın aityp, sonyŋ ışınde Assambleia jaŋǧyrudyŋ özektı mındetterın oryndau üşın azamattyq qoǧam ökılderınıŋ qatysu aiasyn keŋeituge tiıstıgın atap öttı.
– Assambleianyŋ eleulı äleuetı bar. Būl – myŋnan astam etnomädeni bırlestık, bes myŋǧa juyq qoǧamdyq kelısım keŋesterı men analar keŋesterı. Osy äleuettı barynşa belsendı etu üşın menıŋ tapsyrmammen «Qazaqstan halqy Assambleiasy turaly» zaŋǧa özgerıster engızıldı. Parlament ony qarastyrǧannan keiın men oǧan qol qoidym.
Endı jaŋarǧan zaŋdy jüzege asyru üşın naqty jospar kerek. Atap aitqanda, etnomädeni bırlestıkter men Dostyq üilerı mädeniet, tıl, dästür salasynda jūmys jürgızıp jatyr. Būl jūmysty jalǧastyra beru qajet. Ükımet qazaqstandyq etnostardyŋ mädenietın damytu üşın memlekettık äleumettık tapsyrystardy jinaqtauǧa tiıs. Äleumettık bırlık jolyndaǧy jūmystardy eskere otyryp, ükımettık emes ūiymdar üşın berıletın granttardyŋ taqyryp aiasy keŋeitılsın, – degen Elbasy Dın ısterı jäne azamattyq qoǧam ministrlıgıne «Nūr Otanmen» jäne Assambleiamen bırlesıp, «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy men jaŋa äleumettık bastamalardy ılgerıletu üşın ǧylymi-aǧartu jobasyn äzırleudı tapsyrdy.
Būǧan qosa, jaŋǧyrudyŋ basymdyqtaryn, äleumettık saiasatty, «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn eskere otyryp, Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ 2025 jylǧa deiıngı damu jospary men konsepsiiasyn sapaly türde jetıldıruıne, Assambleia memlekettık organdarmen bırlesıp, qaiyrymdylyq jūmystaryn jalǧastyra beruıne, Assambleianyŋ «Jaŋǧyru joly» atty jaŋa jastar qozǧalysy jastardy jaŋǧyru aiasynda bırıktıruıne nazar audardy.
Astana, Almaty jäne oblys äkımderı, sondai-aq Assambleia audandar men okrugterdegı Qoǧamdyq kelısım keŋesterın jergılıktı biudjettı tiımdı paidalanuǧa jūmyldyru kerektıgın aitty.
Nūrsūltan Nazarbaev Astananyŋ el ömırındegı aişyqty, airyqşa rölıne toqtaldy. «Biyl bız elordanyŋ 20 jyldyǧyn atap ötemız. Astana – bırlık pen kelısımnıŋ jalpyūlttyq ülgısı. Qala äkımdıgı Mädeniet jäne sport ministrlıgımen bırlesıp, «etalondy standart» retınde qabyldanatyn elordalyq Assambleianyŋ baǧdarlamasyn äzırleuı qajet. Astanada Dostyq üiın aşu mäselesın şeşetın kez keldı dep sanaimyn. Ol üşın Beibıtşılık jäne kelısım saraiy qolaily bolady dep oilaimyn» degen Memleket basşysy sözınıŋ soŋynda barşa qazaqstandyqtardy jäne elımızdıŋ qonaqtaryn Qazaqstan halqynyŋ bırlıgı künımen qūttyqtady.
Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ HHVI sessiiasyna, jalpy alǧanda, 1500-den astam adam jinaldy. Olardyŋ arasynda Assambleianyŋ barlyq öŋırden kelgen müşelerı men ardagerlerı, respublikalyq jäne öŋırlık etnomädeni bırlestık töraǧalary boldy. Qazaqstan Prezidentınen keiın olar söz aldy. Bılım jäne ǧylym ministrı Erlan Saǧadiev pen Ūlttyq bank töraǧasy Daniiar Aqyşev Elbasy ūsynǧan «Bes äleumettık bastamany» jüzege asyrudyŋ maŋyzy men özderıne jüktelgen mındetterge toqtaldy.
Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ XXVI sessiiasyna qatysuşylardyŋ ündeuı qabyldandy. Qatysuşylar QR Tūŋǧyş Prezidentınıŋ qory ūiymdastyrǧan «Astana – Ūly dalanyŋ ınju-marjany» fotokörmesı men merekelık konserttı tamaşalady.
Amanǧali QALJANOV
