Astanada demalys künderı auyl şaruaşylyǧy tauarlaryn öndıruşılerdıŋ kezektı öŋırlık järmeŋkesı öttı. Elordalyqtar taŋsärıden tūryp, Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ aldyndaǧy alaŋdy betke aldy. Däl osy jerde saǧat 09:00-de öŋırlık järmeŋke bastaldy.
Būl joly bas qalaǧa öz önımderın alyp kelgender – Pavlodar men Abai oblystarynyŋ şarualary. Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık önımderın naryq baǧasynan 10-15 paiyz tömen baǧamen satu arqyly olar qala tūrǧyndaryna uaqyt pen aqşany ünemdeuge mümkındık beredı.
Ūiymdastyruşylar osy järmeŋkege Qazaqstannyŋ ekı öŋırınen 40 türlı jalpy salmaǧy 700 tonnaǧa juyq önım jetkızılgenın atap öttı. Olardyŋ arasynda et-süt, şūjyq, balyq önımderı, qant, ūn, jarma, ösımdık jäne januar maiy, jemıs-kökönıs, jemıs-jidek, bal, ūlttyq susyndar, taǧamdar jäne t. b. boldy.
Pavlodar oblysynyŋ atynan Pavlodar, Aqsu, Ekıbastūz qalalary men oblystyŋ 10 auyl-audanynan auyl şaruaşylyǧy önımderın öndıruşıler qatysty. Olar jalpy somasy 350 mln teŋgenı qūraityn 560 tonna azyq-tülık äkeldı.
– Mūndai järmeŋkeler öŋırlerdegı auyl şaruaşylyǧy öndıruşılerıne öz önımderın deldalsyz tıkelei satuǧa mümkındık beredı, nätijesınde önım baǧasy köbıne naryqtaǧy baǧadan tömen bolady. Järmeŋkege arnalǧan assortimenttı auyl şaruaşylyǧy tauaryn öndıruşıler öz qalauymen taŋdaidy. Astanada öŋırlık järmeŋkeler jyl saiyn ötedı. Oǧan qatysuǧa niet bıldırgen şarualar sany artyp keledı, – dedı İnvestisiialar jäne käsıpkerlıktı damytu basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Maqsat Jaŋabaev.
Senbı-jeksenbı künderı elordada ötken öŋırlık järmeŋkege pavlodarlyqtarmen bırge Abai oblysynan Semei qalasy, Abai, Aiagöz, Besqaraǧai, Boroduliha, Kökpektı, Aqsuat, Ürjar jäne Jarma audandarynyŋ şarualary da kelıp, 120 tonnadan astam önımdı elordalyqtarǧa ūsyndy. Ūiymdastyruşylardyŋ aituynşa, Abai oblysy äkelgen önımderdıŋ ışınde 47 tonna et, 40 tonnaǧa juyq kökönıs, 10 tonna bau-baqşa önımderı, 8 tonna bal, 5 tonna süt önımderı, 2 tonna qūrt, bauyrsaq, ösımdık maiy, şūjyq önımderı jäne balyq türlerı ärqaisysynan 1 tonnadan, al konditerlık önımder 0,5 tonna boldy.
Ötken jyldary osy öŋırlerden kelgen auyl şaruaşylyǧy önımderı elorda tūrǧyndary arasynda ülken sūranysqa ie bolǧan jäne järmeŋke kezınde tauarlar tolyqtai satylyp ketken. Biyl da järmeŋkege halyq köp jinaldy. Olar äsırese et jäne süt önımderımen bırge bal, kartop jäne kökönıstı köptep satyp alyp jatty.
Pavlodar oblysynan kelgen satuşy Sapura Berıkqyzy mūndai järmeŋkege bırınşı ret qatysyp tūrǧanyn jasyrmady.
– Auyl şaruaşylyǧy önımderınıŋ öŋırlık järmeŋkesı ötedı degendı estıgende bırden eleŋ ettım. Järmeŋkege ekologiialyq taza, sapaly jäne dämdı önımderdı ala keldık. Būryn qatysyp körmegendıkten, qobaljyǧanym ras. Degenmen taŋsärıden jinalǧan halyqty körıp quanyp qaldym. Tauarlarym ötpei qalsa qaitemın dep uaiymdaǧanym beker boldy. Järmeŋkenıŋ alǧaşqy künınde-aq, tıptı künnıŋ bırınşı jartysynda äkelgen önımımnıŋ jartysyna juyǧy ötıp kettı. Aldaǧy jyly osyndai järmeŋkege taǧy qatysamyn degen niettemın, – dedı satuşy.
Öndıruşıler mūnda öz tauaryn deldalsyz satuǧa mümkındık aldy. Nätijesınde järmeŋkede satylǧan azyq-tülıktıŋ baǧasy naryqtaǧy qūnynan edäuır tömen boldy. Qala tūrǧyndary taŋerteŋ kelıp, bazarǧa barmai-aq, üiınıŋ janynan kerek-jaraq azyq-tülıgın arzan baǧaǧa satyp alyp jatty. Köŋıl küiı köterıŋkı tūrǧyndar öŋırlık önımderdı qoljetımdı baǧamen satyp aluǧa mümkındık tuǧyzǧan ūiymdastyruşylarǧa dän riza. Järmeŋkede tauar satyp alyp jürgen elordalyqtardyŋ bırın toqtatyp, äŋgımege tarttym.
– Özım osy maŋda tūramyn. Jemıs-jidek pen kökönıs satyp alu üşın endı ortalyq bazarǧa barmaitynyma quanyp tūrmyn. Järmeŋkede azyq-tülıktıŋ barlyq türı bar ärı mūnda baǧa da köŋılge qonymdy, üidıŋ qasyndaǧy dükenderge qaraǧanda äldeqaida arzan. Aqşammen qosa uaqytymdy da ünemdeuge mümkındık tuǧyzyp, osyndai järmeŋkeler ūiymdastyrǧan äkımdıkke alǧys aitamyn. Mūndai şaralar jalǧasa beruı kerek, – dedı elorda tūrǧyny Marat Beisenbaev.
İä, osy maŋdaǧy dükenderde azyq-tülıktıŋ baǧasy qymbat. Sol sebeptı auyl şaruaşylyǧy järmeŋkelerınıŋ ötuı, ärine, halyqqa öte tiımdı.
Kökönıs, jemıs-jidektıŋ pısetın uaqytynda äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık önımderınıŋ baǧasyn tūraqtandyru maqsatynda ūiymdastyrylǧan biylǧy järmeŋke qyrküiektıŋ 2-sı künı bastalǧan-dy. Alǧaşqy bolyp öz önımderın alyp kelgen Türkıstan oblysynyŋ 70-ke juyq auyl şaruaşylyǧy öndıruşılerı 556 tonna önım äkelse, kelesı senbı-jeksenbıde Atyrau men Jambyl oblystarynyŋ agrarşylary elordalyqtarǧa 300 tonnaǧa juyq önımderın ūsyndy. Odan soŋ Batys Qazaqstan oblysy men Qyzylorda oblysynyŋ tauar öndıruşılerı kelıp, elordalyqtarǧa azyq-tülıktıŋ keŋeitılgen assortimentın ūsyndy. Almaty oblysynyŋ tauar öndıruşılerı Qonaev qalasy men oblystyŋ 9 audanynyŋ atynan qatysyp, jalpy somasy 205,7 mln teŋgege 186,4 tonna auyl şaruaşylyǧy önımın äkelse, Jetısu oblysynyŋ Taldyqorǧan jäne Tekelı qalalarynan, sondai-aq 8 audannan kelgen şarualar 500 mln teŋgege 214 tonnadan astam tauar äkeldı. Olardyŋ aituynşa, önımder ekologiialyq taza ǧana emes, sonymen qatar dämı de erekşe.
Astanada osyndai öŋırlık järmeŋkelerdı ötkızu dästürge ainalyp keledı. Är oblys elordaǧa özderı ösıretın nemese öndıretın önımderın äkeledı. Būl rette oŋtüstık aimaqtar baqşa daqyldarymen, al batys öŋırlerı balyq jäne et önımderımen tanymal ekenı belgılı. Öndıruşıler järmeŋkege arnalǧan assortimenttı öz erkımen taŋdaidy. Is-şaraǧa qatysqysy keletın şarualar sany da jyl ötken saiyn artuda.
Öŋırlık järmeŋkeler mausymyn 28 jäne 29 qazanda Aqmola oblysynyŋ auyl şaruaşylyǧy öndıruşılerı aiaqtaidy.
