Ört söndıru qyzmetı turaly az jazylmaidy. Būl mamandyqtyŋ yjdahattylyq pen şeberlıktı, ūqyptylyq pen şapşaŋdyqty qajet etetını de ünemı aitylyp jatady. Täulıktıŋ kez kelgen uaqytynda «bes qaruy» äzır otyratyn qyzmet ielerı basyn ünemı qaterge tıgıp jüretın erjürektılıgın de ūmytuǧa bolmaidy. Erjürektılık degende oiyma ötken jyly elordada örtke oranǧan päterden bes adamdy aman alyp şyǧyp, özı mert bolǧan qaharman ört söndıruşı Asqar Zabikulin oraldy. Tılsız jaumen betpe-bet kelıp, beikünä adamdardyŋ ömırın qūtqaryp qalu beibıt kündegı naǧyz erlık emes pe?!
Bas qalanyŋ Qabanbai batyr daŋǧylyndaǧy №3 mamandandyrylǧan ört söndıru bölımıne kelgenımızde, bızdı bölımşe komandirı Manas Arystanbaev qarsy aldy.
«Bızdıŋ jūmysymyzǧa tılşılerdıŋ nazar audaryp, eŋbegımızdı eskergenı quanyşty ǧoi. Künımız jaqsy jaŋalyqpen bastaldy. Endı künı boiy köŋıldı jüretın bolarmyz» dep äzıldedı.
Ştatynda 96 adam qyzmet atqaratyn atalǧan ört söndıru bölımşesı 2009 jyldan berı jūmys ıstep keledı. Qazır mūnda 6 negızgı, 4 arnauly, 2 qosymşa ört söndıru maşinasy men mamandandyrylǧan tehnika künı-tünı türlı jaǧdaiǧa saqadai sai äzır tūrady.
Bız barǧanda jūmys künı jaŋa qyzyp jatqan taŋerteŋgı mezgıl bolatyn. Ǧimaratty aralap, ört söndıru tehnikalaryn körıp, qyzmetkerlermen tanystyq. Sol sätte qarauyl bastyǧy Darhan Taibasar men bölımşe komandirı Manas Arystanbaev auysym kezekşılıgındegı jürgızuşı Nūrsūltan Älımjanov pen aǧa ört söndıruşıler Arman Aitbaev, Ädıl Būsyrmanov, Daniiar Kertaimen bırge bügıngı jūmystyŋ jai-japsaryn talqylap jatty.
Bır kezde dispetcherlık ortalyqtan «Tyŋdaŋyzdar, dabyl! Ainaköl köşesı, 149 mekenjaiyndaǧy tehnikalyq qyzmet körsetu stansasy men janyndaǧy jekemenşık üiden ört şyqty» degen habarlama kelıp tüstı.
Qarauyl bastyǧy Darhan Taibasar ärıptesterıne kiınıp, jolǧa şyǧuǧa bır minut qana uaqyt berıp, özı sony jıtı baqylap tūrdy.
Jıgıtter öte şapşaŋ qimyldap, belgılengen uaqytta oqiǧa ornyna attanyp kettı.
«Bızdıŋ jūmysymyzda öte tez qimyl kerek. Örttıŋ ışınde adamdar qalyp qoiuy mümkın, bırınşı kezekte solardy qūtqaru mındetı tūrady» dedı bızge bölımşe komandirı.
Oqiǧa ornyna ekı «AS 5-40» ört söndıru maşinasy bar-joǧy 7 minutta kelıp jettı. Abyroi bolǧanda, adamdar aman. Tönıp tūrǧan qauıp joq. Ört tehnikalyq qyzmet körsetu stansasynyŋ töbesınde tūtanyp, japsarlas tūrǧan tūrǧyn üige jalǧasqan eken. Jıgıtter ört orny men taralu aumaǧyn anyqtap, bırden tılsız jaudy auyzdyqtauǧa kırısıp kettı. Şlangıler su qūbyryna qosylyp, äp-sätte şarpyǧan jalynnyŋ betın qaitaruǧa baǧyttaldy. Söitıp, bas-aiaǧy 6-7 minuttyŋ ışınde örttıŋ qaupı seiılıp, jarty saǧatta ol tūtastai öşırıldı.
– Mūndai aumaǧy 100-150 tekşe metr jalyn oşaǧyn bırneşe minutta söndıruge bolady. Bızge eŋ qiyny – köpqabatty üilerdıŋ joǧarǧy qabatynda tūtanǧan ot. Onyŋ üstıne qazır adamdar, qanşa eskertsek te, aldyn ala ügıt-nasihat jūmysyn jürgızsek te, nätije şyǧarmai, üidıŋ janyna maşinalaryn qaz-qatar samsatyp qaŋtaryp ketedı. Mıne, osyndai sätte janyp jatqan jerge bırden jete almai, uaqyt ötkızıp alamyz. Sonyŋ saldarynan kei kezde ört söndıru jūmysy täulık boiyna jalǧasyp qana qoimai, özgelerdı qūtqaru barysynda ört söndıruşınıŋ öz ömırıne de qauıp tönıp jatady. Moiyndau kerek, bızdıŋ jıgıtterdıŋ daiyndyǧy myqty. Baspaldaqty qoldanudy, jügırıp, sekırudı, tütınnen qorǧanu qūraldaryn qoldanudy, janyp jatqan bölmege kırgen kezde qalai ıs-qimyl jasaudy şeber meŋgergen. Mıne, bız taŋdaǧan mamandyq osyndai qiynşylyqpen kündelıktı betpe-bet kelıp, oqys oqiǧalardyŋ aldyn alu men boldyrmaudy maqsat etedı, – deidı Astana qalasy №3 ört söndıru bölımınıŋ basşysy, podpolkovnik Daniiar Maǧdeev.
Mūnda äskerdegı siiaqty tärtıp qatal. Komandirdıŋ är sözı – zaŋ. Būljytpai oryndalady. Tötenşe oqiǧa bolmasa da, ört söndıruşılerdıŋ är minuty, är sekundy sanauly. Jūmys kestesı tyǧyz. Jauyngerler ärqaşan qandai jaǧdaiǧa da saqadai sai boluy kerek. Sportpen kündelıktı ainalysady. Ört qauıpsızdıgı erejelerı men qaǧidalaryn qaita-qaita pysyqtap, tehnikalyq qūral-saimandarynyŋ tolyqqandyǧyn yjdahatty tekserıp otyrady.
Ört söndıruşılerdıŋ basty mındetınıŋ bırı – oqiǧa ornyndaǧy adamdardy qauıpsız jerge köşıru. Barlau jasauǧa jäne adamdardy qūtqaruǧa kemı üş adamnan qūralǧan gaz-tütınnen qorǧau qyzmetı attanady. Ört söndıruşıler qoiu tütın oranǧan aumaqqa otqa küimeitın bolat arqanmen tızbektelıp kıredı. Eŋ aldynda jäne soŋynda täjıribelı adamdar jüredı. Jalyndy öşıru uaqyty ottyŋ deŋgeiıne, ört şalǧan aumaǧyna qarai bırneşe minuttan bırneşe saǧatqa deiın sozyluy mümkın.
Ärine, ört söndıruşılerdıŋ jūmysy örttı söndırumen ǧana şektelmeidı. Olar örtke qarsy mamandandyrylǧan qyzmet bölımıne oralǧannan keiın, jalynnyŋ qalai örşıgenı, kımnıŋ qai jerde qatelık jıbergenı, qabyldaǧan şeşımderınıŋ qaisysy dūrys bolǧany jönınde keŋınen keŋes ötkızedı. Mūndaǧy maqsat – jıbergen qatelıkterden qorytyndy şyǧaryp, şeberlıktı odan ärı şyŋdai tüsu.
Bölımşe qyzmetkerlerı ört söndıruşınıŋ arnauly kiımımen tolyq jabdyqtalǧan. Iаǧni ört söndıru beketınıŋ qūramy da, tehnikasy da talapqa sai degen söz. Olar tek örttı söndırıp qana qoimaidy, özderınıŋ jauapkerşılık aimaǧynda bolyp jatqan qysta adamdardy qar qūrsauynan qūtqaru, köktemde su basu siiaqty basqa da tötenşe jaǧdailardy joiuǧa qatysady. Qiyn jaǧdaiǧa tap bolǧan adamdarǧa kömek körsetedı, halyqqa qol ūşyn sozady.
Söitıp, bız bır jūmys künınde qiyn da jauapkerşılıgı orasan mamandyq ielerınıŋ jūmysymen tanysyp, olardyŋ basyn qaterge tıge jürıp atqaratyn erjürek eŋbekterınıŋ bır sätın közben kördık. Ömır men ölımnıŋ arasynda jürıp, el üşın aianbai ter tögıp jürgen ūjym müşelerınıŋ ıs-äreketı qandai qūrmetke de laiyq ekenın tüsındık.
