Ömır süruge qolaily orta bolsa…

,4 FM äue tolqynynda habar taratatyn Astana radiosy men «Elorda aqparat» media-resursynyŋ bırlesken jobasy – «Elorda tynysy» baǧdarlamasy jaŋa mausymda tyŋdarman qauymmen qaita qauyşty. Studiia qonaǧy bolǧan qalalyq Monitoring jäne jedel äreket etu ortalyǧynyŋ direktory Jannat Dubirova amerikalyq 113 qyzmetınıŋ balamasy atanǧan «Ikomekke» qatysty sūraqtarǧa jauap berdı. Radiohabardy Qaisar Jūmabaiūly jürgızdı.

– Būdan būryn qalada «059» qyz­metı jūmys ıs­tep tūrdy, odan keiın «109» ıske qosyldy. Endı, mıne, jaqyn arada «109» kezek­şılık qyzmetınıŋ negızınde qalanǧan «IKomek» tūsauy kesıldı. Mekeme atauy özgergennen basqa qandai jaŋalyqtar alyp keldı?
– 2001 jyldan bastap qyzmet etıp kele jatqan ortalyqty byltyr jyl so­ŋynda jaŋǧyrtudy şeş­tık. Tūrǧyndarmen bai­­lanys ornatudyŋ bırneşe täsılı bolǧanymen, astanalyqtar şaǧymdar men ūsynystaryn naqty qaida joldaitynyn tüsınbedı. Sebebı «109» qyzmetı, äkımdıktıŋ bailanys ortalyǧy jäne kommunaldyq käsıporynnyŋ dispetcherlık qyzmetı bıryŋǧai jūmys ıstep tūrdy. Tūrǧyn üi-kommunaldyq şarua­şylyǧyna «109» qyz­metı jauap berdı. Osylaişa, AQŞ jäne Kanada täjıribesın zerttei otyryp, bıryŋǧai bailanys ortalyǧyn qūrudy ūiǧardyq. Aldymen qyzmet körsetu sapasyn jaqsartu közdeldı. Ortalyqqa ärtürlı baǧyttaǧy habarlamalar kelıp tüsedı. Olar­dyŋ barlyǧy nazardan tys qalmai, kerek jaǧdaida tiıstı mekemelerge jıberıledı. Bızde äkımdıkke qarasty basqarmalar men mekemeler jäne kommunaldyq qyzmettermen bailanys ornatylǧan. Ärqaisysyna reglament qoiyldy. Bırınşıden, halyqtyŋ tūrmys-tırşılıgıne qatysty sūraqtar, ekınşıden, memlekettık qyzmetterge bailanysty kelıp tüsken şaǧymdar men ūsynystardy öŋdeu.
– Tūrǧyndardyŋ saual­daryna qai merzımde ja­uap beruge tiıssızder?
– Būl tuyndaǧan mäselenıŋ auyrlyǧyna bailanysty. Bız jaǧdaidy qai uaqytta qabyldap alyp, qaşan retteitınımızdı tırkep otyramyz. Aita keterlıgı, qoŋyrau kelıp tüskennen keiın, oqiǧa ornyna bızdıŋ qyzmetkerlerımız emes, kommunaldyq qyzmetter kelıp jetedı. Būl qyz­met türı är künı 24 saǧat boiy qoljetımdı. Osy rette, operatorlar­dyŋ psihologiialyq da­iar­­lyǧy asa maŋyzdy. Ja­­qynda olarǧa arnap trening te ötkızdık. Sebebı üiın su basqan tūrǧyn ne ısterın bılmei, aldymen tūtqanyŋ ar jaǧynda tūrǧan operatorǧa dauys köterıp, dörekı söilesuı mümkın. Halyqty mazalaǧan sū­raq­tarǧa jekelegen PİK jauapty. Ökınıştısı, köp jaǧdaida olar tūrǧyndardyŋ saualdaryna sal­ǧyrttyq tanytady. Sondyqtan bızdıŋ ortalyq PİK-pen bailanys ornatu arqyly mäselenıŋ tübıne deiın jetudı maqsat etedı. Eger qolymyzdan kelmei jatsa, PİK-tı tekseruge qūqyly sapany baqylaityn basqarmaǧa jıberemız.

– Qala tırşılıgınde kö­bınese qandai qiyndyq­tar tuyndap jatady?
– Qysta gaz, su jäne elektr quatyn qamtama­syz etu mäselelerı bo­iynşa habarlassa, jaz kezınde äbıgerge salatyn oidym-oidym joldar, tozyǧy jetken tasjoldar jäne qūlap jatqan aǧaştardy tıreu siiaqty şaǧymdar bolatyny baiqalady.
– Qalalyq mekemeler­dıŋ qyzmet körsetu sapasyn jaqsartu üşın qandai qadamdar jasaluda?
– Aldymen bıryŋǧai ortalyqtyŋ qyzmet sapasyn jetıldıru kerek. Aqpan aiynda 55-66-55
nömırı arqyly osy baǧytta şaǧymdardy qabyldai bastadyq. Sondai-aq, äleumettık jelıde bızdıŋ heştegtı körsetıp, sızge körsetılgen qyzmettıŋ sapasy turaly aqparat bere alasyz. Bız barlyq telefon qoŋyraularyn jazyp alyp, bolǧan är jaǧdaidy jeke qaras­tyramyz. Mäselen, bırde operator sypa­iylyq ta­nytpai, telefon tūt­qasyn qoia salǧany anyq­taldy. Osy­dan ke­iın bas­­şylyq operatorǧa tü­­sındıru jūmystaryn jür­gızdı.
– İä, būryndary 15 jūmysşy künı-tünı tynbai eŋbek etetın. Endı tünde 8 adam ıstese, al kündızgı uaqytta 30 operatordan tūratyn ekı auysym jasaqtaldy. Qoŋyraular eŋ köp tüsetın uaqytty da eseptedık. Qystyŋ aiazdy künderı balalar oquǧa barar-barmasyn bılmegende, taŋǧy saǧat 6-8 aralyǧynda, al jazda saǧat 10:00-12:00, 16:00-19:00, keide 21:00-22:00-de habarlasady.
– Tyŋdarmannan saual: tūr­ǧyndardyŋ şaǧymdaryn qaraudy belgılı bır uaqytqa deiın qarastyru kerek degen meje bar ma? Bar bolsa, nelıkten keide ekı ailap kütemız?
– Ortalyq merzımı ötıp, jauap berılgen barlyq ötınışter turaly habardar. Olardyŋ barlyǧyn qadaǧalap, soŋyna deiın jetkızudı maqsat ettık. Būl ereje jyl basynan berı qabyldandy. Iаǧni eşbır şaǧym jasyrylyp, ūmytylyp, öşırılıp qalmaidy. Kün saiyn äkımdık qai basqarma qai saualǧa jauap bermegenın, uaqyt sozdyryp alǧanyn körıp otyrady. Alaida keide mäsele bır mezette şeşılmeitının eskeru kerek. Barlyǧy mekemenıŋ keşendı josparyna säikes jüzege asady.
– Äleumettık jelıde qyzmetkerlerdıŋ saualdarǧa qalai jauap bere­tının baqylap kördım. Köpşılıgı adam emes, ro­bot jauap beretındei degen oiǧa kelıptı.
– Älbette, jauap jaz­ǧanda belgılı bır şablondy ūstanamyz. Bolaşaqta bottardy da engızıp, jauaptardy da jandandyra tüsuge atsalysamyz. Qa­zırgı taŋda qyzmetkerler Facebook, Instagram se­kıldı 6 äleumettık jelıdegı internet paidalanuşylardyŋ kommentariile­rıne jauap beredı. Būl da biyldan bastap qolǧa alyndy.
– «Astanalyqtardyŋ ötınış­terınıŋ arqasynda elordadaǧy problemalar turaly aq­pa­rat jinaqtalyp qalǧan bolar. Olardy tıkelei äkımge jetkızesızder me?» dep qyzy­ǧuşylyq tanytypty tyŋdarmandarymyzdyŋ bırı.
– Jyl basynan berı 243 myŋ ötınış kelıp tüsse, onyŋ 2 myŋy su tas­qynymen bailanysty. Qar erıp, köktem kelgende tūrǧyndar öte köp ha­bar­­­las­ty. Sondyqtan su bas­qan jerlerge baryp, suretke tüsırıp, būl neden tuyndaǧanyn anyqtauǧa tyrystyq. Düisenbıde äkımdıkte ötken apparat jinalysynda esep berıp, öz ūsynystarymyzdy aittyq. Mäselen, su sıŋırgış qūdyqtardyŋ biıktıgı asfalttan joǧary bolsa, su jyljyp öte almaidy. Mūnymen endı Jolauşylar kölıgı basqarmasy ainalysyp jatyr. Osylaişa, ortalyq elorda tynys-tırşılıgın jaqsartuǧa, şaǧymdardyŋ sanyn azaituǧa üles qosuda.
– Statistikaǧa jügın­sek, köbınese qandai bas­qarmalarǧa şaǧymdar köp tüsedı?
– Jolauşylar kölıgı basqarmasyna konduktorlardyŋ qyzmet körsetuıne, avtobus jürgızuşılerdıŋ aialdamada toqtai ketuıne qatysty köptegen şa­ǧym aitylady. Jolau­şylardyŋ ötınışterıne «Astana LRT» köp ūzamai jauap berıp jatady. Sondai-aq, joldardyŋ sapasyna qatys­ty saual köp. Eskerte­tın jait, Avtomobil joldary ekı jyldyq jos­parǧa säikes jūmys ısteidı.
– Degenmen ötınış­ter­dıŋ sany azaidy ma?
– Kerısınşe, köbeidı. Byltyr ortalyqqa 400 myŋ ötınış kelse, biyl jyl basynan berı 243 myŋ şaǧym tüstı. Būl qyzmet körsetu aiasynyŋ keŋeigenın bıldıredı.
– Sızder bolaşaqta «Belsendı azamat» jobasyn bastaudy közdep otyrsyzdar. Basqa qandai jaŋalyqtaryŋyz bar?
– Būl joba boiynşa barlyq qalalyq basqarmalarmen jūmys ıstep kele jatyrmyz. Bas­ty maqsat – paidaly aqparat­ty tūrǧyndardan jinap, jauapty mekemelerge be­ru. «Belsendı azamat» jo­basyn ärtürlı taqyryp boiynşa jasap, üzdıkterdı anyqtaimyz. Bız qalanyŋ ömır süruge qolaily bolǧanyn qalaimyz. Jūmysymyz osy maqsatqa negızdelgen.

Radiohabardy
jazyp alǧan
Güldana TALǦATQYZY