«Sözdı söz türtedı» deptı bır atamyz. Ötken aptada būqaralyq aqparat qūraldary men äleumettık jelıde bılım salasyna qatysty «dau» būrq ete qaldy. Joǧary oqu oryndarynda mamandyqtar daiarlau klassifikatorynyŋ jaŋartylǧan nūsqasyna «qazaq tılı», «qazaq ädebietı», «şyǧystanu», «lingvistika» sekıldı mamandyqtar enbei qaldy dep ziialy azamattar dabyl qaqty. Izınşe, QR Bılım jäne ǧylym ministrlıgınıŋ lauazymdy mamandary baspasöz mäslihatyn ötkızıp, «Jelide söz bolǧan qūjattyŋ qaidan paida bolǧany belgisiz. 2017 jyly 1 aqpanda eşqandai jaŋa klassifikator qabyldanǧan joq. Mūny Ädılet ministrligi däleldedi. Universitterde qazaq tili men ädebiet kafedralary jūmys ıstep tūr. Olardyŋ jabylatyny turaly aqparat jalǧan» dep jauap berdı. Äiteuır, jūrtşylyqtyŋ köŋılı dauyl aldyndaǧy teŋızdei bır köterılıp, bır basyldy.
Osydan keiın menı de türlı oilar qaumalady. Jalpy, bız Otandy qalai tanyp jürmız degen sūraq kökeiımızge keldı. Qasiettı ūǧym turaly talai auzy dualy tūlǧalar aityp ketken. Sonyŋ ışınde fransuzdyŋ ūly jazuşysy Alber Kamiudıŋ: «Menıŋ Otanym bar: ol – fransuz tılı» dep aitqan naqyly jetemızge tyq ete qaldy. Şyndyǧynda, Otandy tanu ana tılımızden bastalady. Qalai deisız ǧoi, onyŋ mysaly köp.
Elımız egemendık alǧannan berı bılım salasynda bırtalai reformalar ıske asty. Obaly neşık, onyŋ ışınde auyz toltyryp aitatyn dünieler de jeterlık. Sonda da ünemı bır närsenı qaǧys qaldyramyz. Bız tübımız bır dep sanaityn türıkterdıŋ, qiyrdaǧy japondardyŋ, şaǧyn el bolsa da eŋselerı biık baltyq jaǧalauyn mekendegen halyqtardyŋ otanşyldyq qasietterı jaiynda tamsanyp aitamyz. Olardyŋ ana tılderın joǧary qoiatynyn därıpteimız. Bıraq olardyŋ otanşyldyq ruhty qalai sıŋırgen syryna üŋılmeimız. Qūddy olar bızge tumysynan solai jaratylǧan sekıldı körınedı. Negızınen, olardy öz elınıŋ şynaiy patrioty etıp şyǧarǧan ūlttyq oqu baǧdarlamasynyŋ qūndylyǧy dep sanaimyn.
Aitalyq, bügınde örkeniettı elderde jalpyǧa bılım beretın orta mektepte ǧana emes, barlyq joǧary oqu oryndarynda käsıbi pändermen bırge, sol memlekettıŋ ädebietı men tarihy mındettı türde oqytylady. Al bızdıŋ elımızde şe? Medisinalyq, tehnikalyq, ekonomikalyq joǧary oqu oryndarynda Qazaqstan tarihynan basqa qazaq ädebietı men mädenietı oqytylmaidy. Sodan kelıp, osy saladaǧy köptegen mamandardyŋ şama-şarqy mektepte oqyǧan tüsınıkpen qalyp qoiady. Otan dep olar Euraziia degen alyp keŋıstıktıŋ ortasynda jatqan, jer kölemı jaǧynan toǧyzynşy oryndy alatyn, barlyq paidaly qazbalardyŋ qory saqtalǧan Qazaqstan dep oilaidy. Keşırıŋız! Mäsele osy jerden tuady. Sonda därıgerler men injenerlerge, mūnaişylar men auylşaruaşylyq mamandaryna öz elınıŋ ädebietı qajet emes pe? Ärı-berıden soŋ, älemdık örkenietke üles qosqan halyq auyz ädebietınıŋ bai mūralary men jyraular poeziiasyn, hakım Abai, Mūhtar Äuezov, Ǧabit Müsırepov, Säbit Mūqanov, Iliias Esenberlin, Tahaui Ahtanov sekıldı qazaqtyŋ körkem sözın biıkke kötergen tūlǧalardyŋ asyl sözın qany men janyna sıŋırmegen adam qalai Otandy süiıp, tereŋ tanidy? Joǧarydaǧy ziialy qauym ökılderınıŋ jan şyryly da osy edı.
Endeşe, jas qūraqtai qaulap ösıp kele jatqan bolaşaq mamandarǧa patriottyq tärbie turaly jüz ret aitqannan görı qazaq ädebietınıŋ ınju-marjandaryn oqytsaq, otanşyldyq ruh qanymyzda atoilap tūrary haq.
Azamat ESENJOL
