Soŋǧy jyldary ajyrasu üderısı boiynşa respublikalyq statistikalyq mälımetter köŋıl jūbatpaidy. Sonyŋ saldarynan tuyndaityn daular da az emes.
Ökınışke qarai, köp jaǧdaida erlı-zaiyptylar ajyrasudy barlyq mäselenıŋ tübegeilı şeşımı dep qabyldaidy. Būl balanyŋ psihikasyna auyr soqqy bolyp tietının eskere bermeidı. Osyǧan orai keiıngı kezde neke-otbasy qatynasynan tuyndaityn daulardy «bır tereze» qaǧidatymen şeşuge baǧyttalǧan «Otbasylyq sot» jaŋa jobasy engızıldı. Ol 2021 jyldyŋ 11 qazanynan bastap kämelettık jasqa tolmaǧandardyŋ ısterı jönındegı mamandandyrylǧan audanaralyq sotynda jūmys ıstei bastady. Jobaǧa Almaty jäne Saryarqa audandyq sottary da qatysady. Mūndaǧy maqsat – «bır tereze» qaǧidaty boiynşa neke-otbasy qatynastary saldarynan tuyndaityn daulardyŋ barlyǧyn bır jerde mamandanǧan sudialardyŋ, psiholog, advokat pen mediatordyŋ qatysuymen qarau.
Otbasylyq sot – azamattardy otbasyn saqtap qaluǧa, daulardy balalardy moraldyq küizelıske ūşyratpai şeşuge şaqyratyn qanatqaqty joba.
Sudialar joba aiasynda otbasy-tūrmystyq qarym-qatynas salasyndaǧy daulardy şeşude halyqqa täjıribelık tūrǧydan kömek körsetedı. Iаǧni sudialar balanyŋ tūrǧylyqty jerın, jeke tūratyn ata-ananyŋ balamen kezdesu tärtıbın anyqtau, balalardy kütıp-baǧu boiynşa aliment mölşerı men tärtıbın anyqtau, mülıktı bölu siiaqty daulardy qosa qaraidy jäne olardy beibıt kelısımge kelu arqyly retteu joldaryn daulasuşy taraptarǧa tüsındıredı. Būl rette sudia daudy män-jaiy boiynşa şeşıp qana qoimai, otbasyny saqtap qalu, erlı-zaiyptylardyŋ ortaq mämılege kelıp, olardyŋ tatulasuyna şara qoldanady. Al ortaq mülıkpen bailanysty daulardy qarauda taraptarmen äŋgımelesu mediatordyŋ qatysuymen jürgızıledı.
Istı qarauǧa daiyndau barysynda sudia kämeletke tolmaǧan balalary bar erlı-zaiyptylarmen psihologtyŋ qatysuy arqyly äŋgımelesu jürgızedı. Būl baǧyt öz kezegınde otbasyn saqtap qaluǧa mümkın emes jaǧdai oryn alǧan künnıŋ özınde balalardyŋ jüikesıne, psihikalyq damuyna kerı äserın keltırmeitın tiımdı şeşım qabyldauǧa, balalardy ortaq tärbieleuge mümkındık tuǧyzady.
Joba jūmys jasaǧan 2021 jylǧy 2,5 aidyŋ ışınde Almaty jäne Saryarqa audandyq sottarynda neke-otbasy qarym-qatynastarynan tuyndaityn daulardyŋ basym köpşılıgı tatulasumen retteldı.
Osy kezeŋde 1353 talap qoiu kelıp tüsken, onyŋ 784-ı qaralyp, aiaqtalǧan. Deitūrǧanmen aiaqtalǧan 496 ıs boiynşa taraptar mediativtık kelısımke kelu arqyly tatulasqan, iaǧni 496 erlı-zaiypty dauly mäseleden bas tartty. Būl – daulardyŋ sotqa jetpei retteluı, qanatqaqty joba tiımdılıgınıŋ bır körınısı.
Biyl ekı aida atalmyş joba aiasynda 430 ıstıŋ 181-ı boiynşa (42 paiyz) taraptar beibıt kelısımge keldı. Odan bölek, balalardyŋ tūrǧylyqty jerın anyqtau mäselesı boiynşa 16 jäne ortaq mülıktı bölıske salu dauy boiynşa 14 mediativtık kelısım erlı-zaiyptylarmen bekıtılgen. Demek, jobanyŋ arqasynda taǧy 30 dau sotqa jetpei şeşıldı.
Būl körsetkışter sanauly uaqytta bes jüzden asa otbasynyŋ neke qatynastarynan tuyndaǧan daulardy moraldyq küizelıssız, bıtımge kelu arqyly rettegenın aiqyndap otyr.
Qoǧam igılıgı men otbasylyq qarym-qatynastardy qalpyna keltıruge baǧyttalǧan «Otbasylyq sot» jobasynyŋ būdan ärı otbasylyq qūndylyqtardy därıpteu men otbasy institutyn damytu jolyndaǧy jūmysy sättı bolary sözsız.
Botagöz BAIаNOVA, Nūr-Sūltan qalasy sotynyŋ baspasöz
hatşysy
