Elbasy N.Nazarbaevtyŋ «Qazaqstannyŋ üşınşı jaŋǧyruy: Jahandyq bäsekege qabılettılık» atty Qazaqstan halqyna jasaǧan Joldauynda bılım salasy da jan-jaqty qamtyldy. Adamzat balasynyŋ qol jetkızgen barlyq igılıkterı bılım men oqu arqyly kelgenın eskersek, äsırese, zamanaui bılım beru jüiesınde bäsekege qabılettı, jan-jaqty maman daiyndau elımızdegı joǧary oqu oryndaryna qoiylatyn negızgı talap bolyp otyr. Sol üdeden şyǧa bılgen qalamyzdaǧy ırgelı oqu orny L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ rektory Erlan Sydyqov Ǧylymi keŋes müşelerı, professor-oqytuşylar qūramy jäne studenttermen kezdesıp, universitettıŋ strategiialyq damu josparymen bölıstı.
ÄLEMDIK TÄJIRİBE
Euraziia ūlttyq universitetı Qazaqstandaǧy köp salaly joǧary oqu oryndary arasynda jyl saiyn eŋ üzdık nätije körsetıp qana qoimai, qazırgı älemdık bılım jüiesınde de ornalasqan satysy öte joǧary deŋgeige jetıp otyr.
EŪU 2017 jyly jahandyq QS reitingısınde joǧary köterılıp, 336-oryn ielense, qūrylǧanyna 50 jyl tolmaǧan älemnıŋ üzdık 100 universitetı ışınen 35-oryn aldy. Şyǧys Europa men Ortalyq Aziia aimaqtyq reitingı boiynşa 200 JOO arasynda da 33-orynǧa taban tıredı. Būǧan qosa, elımızdegı «Fizika jäne astronomiia» baǧyty boiynşa bedeldı britandyq QS pändık reitingke kırgen bırden-bır joǧary oqu orny älemdık «Webometrics» veb-sait reitingısınde Qazaqstan boiynşa bırınşı oryn iegerı atandy.
«Bügınde oqu ornymyz Erazmus Mundus, TEMPUS baǧdarlamalary boiynşa Qazaqstandaǧy joǧary oqu oryndary arasynda eŋ üzdık nätije körsetıp keledı. Älemnıŋ 280 universitetımen kelısımşart jasastyq. Universitette AQŞ, Fransiia, Finliandiia, Qytai, Polşa, Latviia ǧalymdary sabaq berse, sondai-aq, Euraziia ūlttyq universitetınıŋ professor-oqytuşylary da Fransiia, Finliandiia, İspaniia, Polşa, Latviia syndy bırneşe elderde därıs oqidy. 387 ūstaz-ǧalym studentter men magistrant, doktoranttarǧa aǧylşyn tılınde bılım beredı» dedı Erlan Bättaşūly.
Tereŋ ızdenıs
Kezdesu-sūhbatta 2016-2017 oqu jylynda atqarylǧan bılım jäne ǧylym salasyndaǧy jūmystar tügel qamtyldy. Atap aitar bolsaq, universitet ǧalymdarynyŋ ǧylymi maqalalary jyldan-jylǧa ösude. Oqu ornynda jetı ǧylymi jurnal jaryq köredı. Biylǧy atap öter maŋyzdy jaŋalyq – Kembridj universitetınıŋ (Ūlybritaniia) Kavendiş zerthanasymen ǧylymi-tehnikalyq yntymaqtastyqty damytu maqsatynda kelısımşartqa qol qoiylǧan. Qazırgı taŋda Startap aimaǧyn damytu maqsatynda jastar biznes-inkubatory jūmys ısteidı.
İndustrialdy-innovasiialyq memlekettık damu baǧdarlamasy aiasynda ǧaryştyq tehnika jäne tehnologiia, qūrylys materialdaryn öndıru, jasau jäne qūrastyru, biotehnologiia, radiotehnika, elektronika jäne telekommunikasiia, jylu energetikasy mamandyqtary boiynşa mamandar daiyndaidy. Būl baǧdarlama boiynşa biyl 1235 magistrant, 193 doktorant qabyldandy.
Universitet basşysy oqu ornynyŋ jetıstıkterın saralai kele, akademiia prezidentı Mūrat Jūrynovtyŋ atynan osy akademiianyŋ vise-prezidentı retınde Rysqūl Oinarūly men Dihan Qamzabekūlyna akademik kuälıgın, Rätbai Myrzaqūlov pen Amantai Şärıpke korrespondent-müşe kuälıgın tabystady.
Bolaşaqqa baǧdar
Jalpy, barşa ızgılık pen jasampazdyqtyŋ arqauy – bılım. Al joǧary bılım men ǧylym – eldık ıstıŋ baǧdarşamy. Erlan Bättaşūly öz esebınde universitettıŋ aldynda tūrǧan negızgı strategiialyq baǧytqa keŋınen toqtalyp öttı. Keŋeitılgen Ǧylymi keŋes otyrysynda eseptı baiandamadan tuyndaǧan mäseleler boiynşa Parlament Mäjılısınıŋ
deputattary, belgılı ǧalymdar söz alsa, ata-analar men jastar jaǧy da öz pıkırlerın bıldırdı.
Mäslihat deputaty retınde de ärdaiym bılım jäne äleumettık mäselelerge aralasyp, belsendılık tanytyp kele jatqan universitet rektory: «Bır kezde «Qala kölıkterınde studentterge jeŋıldıkter qarastyrylsyn!» dep bastama köterdık. Qazır elordada barlyq universitettıŋ äleumettık jaǧynan az qamtylǧan studentterı jolaqy üşın qosymşa qarajat alady» dedı.
Taǧy bır quanyştysy, osyǧan deiın oqu ornynyŋ bas ǧimaraty ornalasqan L.Mirzoian köşesınıŋ atauy akademik Q.Sätbaevqa auystyryldy.
«Şekteusız mümkındık», «EŪU – topjarǧan», «Menıŋ elım» jobalary men «Tarihqa taǧzym», «Patriottyq naqyş» jastar estafetasy syndy bırneşe äleumettık jobalar jüzege asyryluda. Ruhani jaŋǧyruǧa ǧylym-bılım tūrǧysynan aianbai atsalysyp kele jatqan oqu ornynda Prezident äkımşılıgınıŋ jetekşısı Ädılbek Jaqsybekovtıŋ ūsynysymen qūrylǧan ruhani jaŋǧyrudyŋ jobalyq ofisı memleket deŋgeiınde bırşama jūmystar atqardy.
Biyl būl oqu ornyna 5295 talapker oquǧa qabyldanǧan. Bakalavriatqa tüsken 3869 ūl-qyzdyŋ 608-ı «Altyn belgı» iegerı eken. Būl – ärbır altynşy student «Altyn belgi» iesı degen söz. 1235 magistranttyŋ 266-sy üzdık diplommen bıtırgen. Būl – ärbır besınşı magistrant oqu ozaty degen söz
Jaŋa märtebe
Erlan Sydyqov öz kezegınde otandyq telearnalardyŋ bırınen «Avtorlyq Prime-Time jastar televideniesın» qalyptastyrudy ūsyndy. Būǧan qosa, bılım ordasynyŋ «Ūlttyq zertteu universitetı» märtebesın aluǧa daiyn ekendıkterın jetkızdı.
«Ortalyq Aziiada bılım beru habaryn damytu jäne ǧylymdy jaŋǧyrtu» baǧdarlamasy aǧylşyn tıldı oqu baǧdarlamalaryn küşeittı. Sonyŋ nätijesınde şeteldık professorlar men studentterdıŋ qyzyǧuşylyǧy artyp otyr. Qos diplomdy baǧdarlamalardy halyqaralyq deŋgeige köteru şeteldık studentterdı tartuǧa da yqpalyn tigızedı.
Magistratura men doktoranturada oqityndardyŋ qatary köbeiıp, alda negızgı mamandyqtar boiynşa kadrlardyŋ bılıktılıgın arttyru men qaita daiarlaudyŋ köp satyly baǧdarlamalaryn jüzege asyru mındetı tūr. Osyndai maqsattardy közdegen universitet rektory zertteu universitetı bırınşı kezeŋde jaŋa bılım äleuetın qalyptastyryp, ūlttyq ekonomikaǧa tehnologiialar engızuı kerektıgın tılge tiek ettı. Bügınde ırgelı jäne qoldanbaly zertteulerdıŋ basym baǧyttary aiqyndalyp, olardyŋ memlekettık qarjylandyrudyŋ esebınen de, mekemeler men biznes qūrylymdarynyŋ tarapynan da qoldau tabatyndyǧy naqtylandy.
Güljan Rahman
