Nauryzdyŋ 25-ı künı tüs aua Reseidıŋ Kemerovo qalasyndaǧy «Zimniaia vişnia» atty sauda-oiyn-sauyq ortalyǧynda jan türşıgerlık qaiǧyly oqiǧa oryn aldy. Ortalyqtyŋ tört qabatty ǧimaraty aiaq astynan otqa oranyp, sanauly saǧattarda şaŋyraǧy ortasyna tüstı. Nätijesınde 64 adam jalmaŋdaǧan osy alapat ottyŋ qūşaǧynda tırıdei janyp kettı. Būlardyŋ 70 paiyzǧa juyǧy – 44-ı balalar bolǧan.
Atalmyş tragediiaǧa bailanysty Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev sol künı Resei Prezidentınıŋ atyna jedelhat joldap, bolǧan asa auyr qaiǧyly oqiǧaǧa orai köŋıl aitty.
Ört balalar multfilm körıp otyrǧan törtınşı qabattaǧy kinoteatr tūrǧan bloktan bastalǧan. Al zaldyŋ esıgı syrtynan kılttenıp tūrǧan. Sol mezette bilet tekseruşı äieldıŋ aiaq astynan joq bolyp ketkenı de anyqtalyp otyr. Tütın iısı kele bastaǧannan üreige boi aldyrǧan baldyrǧandar esık jabyq bolǧandyqtan, syrtqa şyǧa almai qalǧan. Sol büldırşınderdıŋ jappai jailaǧan alas-qapas sätınde ūialy telefon arqyly ata-analaryna sms-hattar jazyp, qoştasu nobaiyn bıldırgen sözderı adamnyŋ jüregın şemenge toltyryp, kökırektı şerlı etıp jıberedı…
Qaiǧyly oqiǧa oryn alǧan künnıŋ erteŋıne taŋerteŋ Resei prezidentı Vladimir Putin eldıŋ «kömır ortalyǧyna» ūşyp keldı. Jalǧyz kelgen joq, Resei tergeu komitetınıŋ 100 qyzmetkerın özımen bırge erte keldı. Memleket basşysy kelgen boida osy oqiǧaǧa bailanysty qūrylǧan azamattyq belsendıler tobynyŋ müşelerımen kezdesıp, jaǧdaiǧa bırşama qanyqty. Sodan keiın sauda-oiyn-sauyq ortalyǧy janynda stihiialy türde paida bolǧan memorialǧa gül şoǧyn qoiyp, tragediianyŋ sebebı men saldaryn talqylauǧa arnalǧan mäjılıs ötkızdı. Ol ortalyqta qaza tapqandardy ünsız eske aludan bastady.
Atalmyş mäjılıstıŋ barysynda Vladimir Putin tiıstı salalar basşylarynyŋ esepterın tyŋdady. Ol adamdardyŋ qaza tabuyna sauda ornyndaǧy saldyr-salaqtyq pen betımen ketuşılık sebep bolǧanyn mälımdedı. «Bızde ne bolyp jatyr, mūnda ūrys qimyldary bolǧan joq, şahtada kütpegen jerden metan būrq ete qalǧan joq. Jūrt, balalar mūnda tynyǧuǧa kelgen. Bız demografiia turaly aityp jatamyz da, osynşama adamnan aiaq astynan airylyp qalamyz» dedı el basşysy.
Ökınışke qarai, örtte qaza tapqandar sanyn äldeqaida köp etıp körsetıp, qaiǧyly oqiǧadan ūpai jinaǧysy keletın qasköiler de tabylyp jatyr. Osyndai feik, iaǧni jalǧan atpen şyǧyp jatqandardyŋ bırı ukrain prankerı Evgenii Volnov ekenı anyqtaldy. Ol özınıŋ YouTube jelısındegı arnasynda ärtürlı dauyspen, bırese ört söndıruşı, bırese auruhana qyzmetkerı bolyp söilep, ortalyqta «300 adamnyŋ ajal qūşqany» turaly ūdaiy habarlap otyrǧan. Qūqyq qorǧau organdarynyŋ qyzmetkerlerı aqyrynda feiktıŋ iesın tapty. Al Kemerovonyŋ bes adamnan tūratyn bastamaşyl toby mäiıthanada, sondai-aq, auruhana men salqyndatqyş kombinatta bolyp, äleumettık jelılerdı kezıp jürgen joǧarydaǧydai mälımetterdıŋ şyndyqqa säikes kelmeitınıne köz jetkızıp qaitty.
Vladimir Putin «Zimniaia vişnia» sauda-oiyn-sauyq ortalyǧynda oryn alǧan ört oqiǧasyna kınälı dep tabylǧan mamandardyŋ eşbırı lauazymy men ataǧyna qaramastan jazaǧa tartylatynyna jūrtty sendırdı. Ol 28 nauryzdy «bükılreseilık aza künı» dep jariialady. Osy künı oqys oqiǧanyŋ qūrbany bolǧandar jer qoinyna berıldı.
Kemerovodaǧy būl sūrapyl sūmdyq bızdıŋ elımız üşın de sabaq boluǧa tiıs. Respublikada qazır 1151 osyndai ırı sauda-oiyn-sauyq ortalyǧy bar eken. Endı olardyŋ apatty jaǧdaiǧa daiyndyǧy qandai ekenın tekserıp şyǧatyn kez jetken siiaqty. Mūny Işkı ıster ministrlıgı Tötenşe jaǧdailar komitetınıŋ töraǧasy Vladimir Bekker mälımdep, ört qauıpsızdıgın būzǧan sauda ortalyqtaryna salynatyn aiyppūldyŋ mölşerın atap körsettı. Ondaǧy baǧa köp bolsa, filmnıŋ bır seansynan tüsetın aqşamen şamalas qana eken…
Serık PIRNAZAR
