Körnektı kompozitor Sydyq Mūhamedjanovtyŋ «Aisūlu» operasy tūŋǧyş ret 1964 jyly Abai atyndaǧy Qazaq memlekettık akademiialyq opera jäne balet teatrynda qoiyldy. Araǧa jarty ǧasyr uaqyt salyp atalmyş öner oşaǧy būl tuyndyny jaŋǧyrtyp, repertuaryna engızdı. Al juyrda Astananyŋ memlekettık akademiialyq filarmoniiasy «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasynyŋ aiasynda, tarihi-mädeni mūrany saqtau, damytu jäne därıpteu maqsatynda operanyŋ konserttık oryndauyn ūsyndy.
Şyǧarma librettosynyŋ avtorlary – Qanabek Baiseiıtov pen Quandyq Şaŋǧytbaev. Operanyŋ negızıne attary atalǧan qazaq mädenietı men ädebietınıŋ qos saŋlaǧynyŋ keiınnen körermenderge film-spektakl retınde jol tartqan «Beu, qyzdar-ai» pesasy alyndy. Bas keiıpkerınıŋ bırı Aisūlu Asanovanyŋ prototipı – Sosialistık Eŋbek Erı Zyliha Tamşybaeva.
Spektakl operaǧa bekerden-beker ainalmady. «Beu, qyzdar-aidyŋ» muzykasyn Sydyq Mūhamedjanov jazdy. Mysal üşın:
Aisūlu älde Nūrsūlu,
Jansūlu älde Künsūlu.
Atyn bılmei qor boldym.
Äiteuır, sol qyz – bır sūlu, – degen qaiyrmasy bar än men köptegen konsertterde oryndalatyn Serke kavatinasyn aitsaq ta jetkılıktı.
Kezınde «Aisūluda» partiialardyŋ bırın oryndaǧan KSRO Halyq ärtısı Ermek Serkebaev Sydyq Mūhamedjanovty Qazaqstanda opera jazatyn eŋ üzdık kompozitor sanaǧan. Tuyndynyŋ bır erekşelıgı – ol elımızdıŋ öner tarihyna tūŋǧyş komediialyq opera retınde endı. Kompozitordyŋ özı folklorǧa şyǧarmaşylyqtyŋ eŋ maŋyzdy bölşegındei qaraǧan. Soŋynan ergen jas kompozitorlarǧa da «Ūlttyq qainardan şalǧai ketpeŋder» dep aqyl aityp otyratyn desedı.
Astanalyq filarmoniianyŋ simfoniialyq orkestrı (körkemdık jetekşısı jäne dirijerı – Berık Batyrhanūly) muzykamen süiemeldep, kameralyq hor (körkemdık jetekşı – Mädeniet qairatkerı, professor Gülmira Qūttybadamova) qatysqan operanyŋ konserttık oryndauynda halyqaralyq jäne respublikalyq baiqaulardyŋ laureattary Şahrizada Tynyştyq (Aisūlu), Altynbek Äbılda (Serke) jäne klassikalyq jäne estradalyq vokal bölımınıŋ änşılerı operada aitylatyn änderdı şyrqady.
Merei DILDÄBAEV
