«Astana bas jospary» ǧylymi-zertteu jobalyq instituty äzırlegen kartaǧa säikes elordada 2030 jylǧa deiın segız poliortalyq boluy kerek. Iаǧni, būl aimaqtarda sauda ortalyqtary, qyzmet körsetu oryndary, mädeniet jäne demalys nysandary köp şoǧyrlanyp, halyqty tartuy tiıs. Sol jerlerde tūrǧyn üiler salynuymen qatar ıskerlık orta qalyptasuy qajet. Osyny aitqan atalmyş mekeme direktorynyŋ orynbasary Arsenii Pirojkov bızge qala qūrylysynyŋ bügını men bolaşaǧy turaly äŋgımelep berdı.
PERSPEKTİVALYQ BES AIMAQ BELGILI
«Qazırgı kezde oŋ jaǧalaudaǧy qalanyŋ eskı ortalyǧy men sol jaǧalaudaǧy «Nūrjol» jelekjoly aumaǧy damyǧan poliortalyqtar bolyp sanalady. Sebebı osy ekı aimaqta üiler de, sauda oryndary da, mektepter men balabaqşalar da, saiabaqtar men ıskerlık nysandar da bıraz bar» deidı A.Pirojkov.
Onyŋ aituynşa, poliortalyqtardan tys damytylatyn qūrylystyŋ perspektivalyq bes aimaǧy da anyqtalǧan. Alǧaşqysy Myŋjyldyq alleiasy boiynda – Beibıtşılık jäne kelısım saraiynan bastalyp, «Nūrly jol» temır jol vokzalyna deiıngı aumaqty qamtidy. Ekınşısı Tūran daŋǧylyn jaǧalai, «Han Şatyr» sauda-oiyn-sauyq ortalyǧyn qamti otyryp, «Jaǧalau» şaǧyn audanyna deiın sozylyp jatyr. Üşınşısı – Mäŋgılık el daŋǧylyndaǧy «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǧynyŋ aumaǧynda, jaŋa meşıttıŋ qūrylysy jürıp jatqan jerde. Törtınşısı, Telman kentınde ornalasqan. Al jaŋartylatyn Asan Qaiǧy köşesı besınşı aimaqqa jatady. Būl aimaqtarda tūrǧyn üilermen qatar halyqtyŋ jaily tūrmysyna qajet nysandar köptep salynady.
TELMAN MEN «ŞŪBAR» TÜITKILI
«Osy künderı ıskerlık orta üşın qolaily jaǧdailar jasalǧan EKSPO qalaşyǧy aumaǧynda köpqabatty üiler salynyp jatyr. Bolaşaqta sol audanda mektepter boi köteredı. Qalaşyqty damytu üşın būl maŋdaǧy saiajailardy süru kerek. Sol siiaqty Telman kentı men «Şūbar» şaǧyn audanyn da damytuymyz qajet. Būl aimaqtarda tūrǧyn üiler bolǧanmen, mektepter men balabaqşalar jetkılıksız. «Şūbardaǧy» keibır üilerdı memleket satyp alyp, tūrǧyndardy köşırıp, osy üilerdıŋ ornyna qajettı äleumettık nysandardy salyp, joldardy keŋeitu kerek» deidı «Astana bas jospary» ǦZJİ direktorynyŋ orynbasary.
QANDAI NYSANDARDY KÜTEMIZ?
Qalada belgılı bır nysandarǧa arnalǧan bos jatqan alaŋdar da bar eken. Tiıstı jobalar jasalyp, bastalǧan qūrylystardy aiaqtau nemese jaŋa nysandar qūrylysyna kırısu ǧana qalyp otyr. Mäselen, B.Momyşūly köşesı men Täuelsızdık daŋǧyly qiylysynda bolaşaqta ekı mektep pen gülbaq boi köteredı. Būl nysandar sol jerdegı bos keŋıstıktı toltyrmaidy, taǧy bır nysanǧa oryn qalady. Al Qabanbai batyr daŋǧyly boiynda, «Nomad» tūrǧyn üi keşenı maŋaiynda köp funksionaldy tūrǧyn üi keşenı salynady. «Bır jyl būryn amerikalyq kompaniia ūsynǧan būl jobaǧa fitnes zaly, mektep pen oqu ortalyǧy kırıp otyr. Osy nysandardyŋ bärı arhitekturasy erekşe tūrǧyn üi keşenınde ornalasady» deidı būl turaly A.Pirojkov.
Taǧy bır qyzyqty joba Sport City, iaǧni sport qalaşyǧy atalady. Ol Qabanbai batyr men Tūran daŋǧyldary ortasynda boi köteredı. Būryn saiajailar ornalasqan aumaqta qazır olardy süru jūmystary jürıp jatyr. Būl aumaq investorlar üşın tartymdy bolyp otyr.
Jalpy alǧanda poliortalyqtardy qalyptastyru boiynşa älı atqaratyn bıraz jūmys bar. Qazırgı kezde sol aumaqtarǧa joldardy salu bastaldy. Tūrǧyndar sanyna qarai mektepter men balabaqşalardyŋ sūranysy qanşalyqty ekenı eseptelıp jatyr. «Būl aumaqtarda qūrylys jūmystary kezeŋ-kezeŋımen jüzege asyrylady» deidı A.Pirojkov.
KÖŞELER KELBETI ÖZGEREDI
Taiauda Nūr-Sūltan qalasynyŋ 2020-2025 jyldarǧa arnalǧan abattandyru baǧdarlamasy äzırlendı. Soǧan säikes te bırqatar qūrylys jūmystaryn jürgızu josparlanyp otyr. Aldymen qala äkımdıgı aldyndaǧy Ortalyq alaŋ aumaǧy men Beibıtşılık köşesı jaŋǧyrtylady. Tiıstı aqparatty qalalyq Säulet, qala qūrylysy jäne jer qatynastary basqarmasy taratty.
Onyŋ sebebı, atalmyş aumaqtarda halyq tyǧyz ornalasqan. Maŋaida ekı universitet bar. Alaida qoǧamdyq keŋıstıkter jetpeidı. Sondyqtan Beibıtşılık köşesı boiynda kölıkter jüretın artyq jolaqtar joiylyp, ornyna trotuarlar keŋeitılıp, velojoldar, avtobustarǧa arnalǧan arnaiy jolaqtar salynbaq.
Mūnyŋ bärı tūrǧyndarǧa jaily orta qalyptastyru üşın jasalmaq. Velojoldar qala halqyn belsendı ömır saltyn ūstanuǧa yntalandyrady. Al avtobus jolaqtary dıttegen jerge tezırek jetuge mümkındık beredı. Avtokölıkter trotuarlarǧa şyǧyp ketpes üşın bollard atalatyn arnaiy baǧandar ornatylady.
«Osy jūmys arqyly investorlardy da tartu közdelıp otyr. Öitkenı Beibıtşılık köşesınıŋ boiynda salynǧanyna jarty ǧasyrdan asyp ketken eskı üiler köp. Trotuarlar keŋeiıp, velojoldar salynsa, būl aramen jüretın adamdar sany da köbeiıp, maŋaiǧa şaǧyn jäne orta biznes ökılderı de qyzyǧa bastaidy. Sonda eskı üilerdı süruge nemese jaŋartuǧa mümkındık tuady. Käsıpkerler de köşe boiyndaǧy özderı ielık etetın nysandardy jaŋǧyrtuǧa, qasbetterın körkemdeuge müddelı bolady» delıngen basqarma taratqan aqparatta.
Ortalyq alaŋda subūrqaǧy, amfiteatry bar şaǧyn baq salu josparlanuda. Būl aumaqqa aiazǧa tözımdı aǧaştar otyrǧyzylyp, auyzekı tılde ortalyq ämbebap düken atalyp ketken «Sine Tempore» sauda ortalyǧy sürılıp, ornyna qonaq üiı bar zamanaui biznes ortalyq salynbaq. «Astana» medisina universitetıne qarama-qarsy da şaǧyn baq aşylmaq. Beibıtşılık köşesımen qiylysatyn Bögenbai batyr daŋǧyly da jaŋartylmaq. Daŋǧyl boiy jasyl jelekpen kömkerılmek. Būǧan qosa, nöser sularynyŋ kärız jüiesın jaŋǧyrtyp, köşe şamdaryn energiiany ünemdegış şamdarǧa auystyru josparlandy. Tiıstı jūmystardy kelesı jyldyŋ mamyr aiynda bastau közdelude.
ABATTANDYRU BAǦDARLAMASY NE BEREDI?
Qalany abattandyru baǧdarlamasy aiasynda äzırge jalpy alǧanda 24,75 şaqyrym aumaqty jaŋartu josparlanyp otyr. Ortalyq alaŋ, Beibıtşılık köşesı jäne Bögenbai batyr daŋǧylynan keiın «Evraziia» sauda üiı aumaǧy, Ş.Qosşyǧūlūly, K.Äzırbaiūly, T.Jürgenov köşelerı men R.Qoşqarbaev daŋǧyly da osy baǧdarlamaǧa kırıp otyr. Sol arqyly 2030 jylǧa qarai auaǧa taralatyn kömırqyşqyl gazdyŋ mölşerın 45 paiyzǧa deiın azaityp, 2050 jylǧa deiın mülde nöldık deŋgeige tüsıru közdelıp otyr. Būl jūmys qoǧamdyq kölık jüiesın damytumen de bailanysty. Iаǧni arnaiy jolaqtardy salu arqyly avtobustar barar jerıne tezırek jetedı. Mūnyŋ ışıne velojoldardy damytu da kırdı. Ärine, kögaldandyru jūmystary da baǧdarlamanyŋ ülken bölıgı bolyp sanalady.
Qalanyŋ bolaşaqtaǧy kelbetıne qatysty tūrǧyndardyŋ pıkırın bılu üşın atalmyş aqparat Nūr-Sūltan qalasy Säulet, qala qūrylysy jäne jer qatynastary basqarmasynyŋ Feisbuktegı paraqşasynda jariialandy. Joba jaily pıkırlerdı sonda qaldyruǧa bolady.
