Qoǧam

Qalamyn qolynan tüsırmei kettı



87 jasqa qaraǧan şaǧynda belgılı jazuşy, satirik, ­tarih zertteuşısı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, ­halyqaralyq «Alaş» ädebi syilyǧynyŋ laureaty Tabyl Qūlyias dünieden ozdy.

[smartslider3 slider=2173]

1935 jyly 15 jeltoqsanda Aqtöbe oblysy Oiyl audany «Qaraköl» keŋşarynda tuǧan qalamger 1978 jyly Qazaq memlekettık universitetın bıtırdı. 1950 jyldan bastap respublikalyq «Pioner» jurnaly (qazırgı «Aq jelken»), «Qazaqstan pionerı» (qazırgı «Ūlan»), «Leninşıl jas» (qazırgı «Jas Alaş») gazetterınde maqala, öleŋderı şyǧyp tūrdy. 1957 jyldan Oiyl audandyq «Eŋbek tuy», «Jarşy» gazetterınde aimaqtyq, respublikalyq basylymdarda ocherkterı jariialana bastady.

«Kökşetau pravdasy», Jambyl oblys­tyq «Eŋbek tuy» gazetterınde qyzmet ıstegen. 1970 jyly respublikalyq teleradionyŋ Torǧai, Aqmola oblys­taryndaǧy menşıktı tılşısı, qazaq televideniesınıŋ nasihat redaksiiasynda redaktor qyzmetın atqara jürıp, «Jebe» satiralyq jurnalyn şyǧardy.

«Kesılgen būrym» atty tūŋǧyş satiralyq kıtaby 1977 jyly jaryq kördı. «Sauda saqal sipaǧanşa», «Qoŋyrauly külkıgramma», «Jalmauyz», «Qūiyn», «Aqmyltyq» (ekı tom), «Jegı» satiralyq kıtaptary, «Şemen şer», «Dünie däuren», «Izet» siiaqty ocherkterı, «Aŋyz ızımen» romany şyqty. Jampoz jyrau, ädıl bi, jaujürek batyr Jiembet Bortoǧaşūly jaiynda «Jiembet batyr» roman-essesın jazdy.

«Miǧa qoiylǧan bomba» kıtabynda taŋdamaly şyǧarmalary jinaqtaldy. Sonda sūrqai saiasattan halyqtyŋ körgen qorlyǧyn äşkereledı. Jaǧympazdyqty, jaltaqtyqty, jemqorlyqty, satqyndyqty synady. Äldekımderdı ūltym, jerım, elım, halqym deitın senımge selkeu tüsırgenı üşın qalamymen tüiredı.

Tabyl Qūlyias tarih zertteuşısı retınde tynym tappai arhivterdı aralap, Reseige deiın baryp, aqtaŋdaq betterdı aqtardy. Aşarşylyq, quǧyn-sürgın syndy HH ǧasyrdyŋ 20-30-jyldary qazaqtyŋ basyna tüsken näubet, aşy şyndyq «Qan keşu», «Qyrǧyn», «Qan-josa ǧasyr» kıtaptarynda körınıs tapty.

Satiralyq şyǧarmalarynan bastap romandaryna deiıngı eŋbekterı ädebiettanuşylardyŋ, zamandas jazuşylardyŋ tarapynan joǧary baǧasyn aldy. Körnektı jazuşy Dükenbai Dosjan onyŋ satirasy turaly jyly pıkır bıldırgen edı. Al Äbış Kekılbaiūly «Qan-josa ǧasyr» şyǧarmasy ädebi täsıldıŋ jaŋa qyrymen körkem jazylyp, būryn-soŋdy belgısız bolǧan derekterdı mälım etuımen qūndy bolǧanyn, «ölgenımızdı tırıltıp, öşkenımızdı jandyruǧa», täuelsızdıktı qūrmettei bıluge az da bolsa üles qosatyn tuyndy ekenın aitqan edı.

Tabyl Qūlyiastyŋ közı tırısınde-aq filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Serıkqali Baimenşe tabyltanuǧa jol saldy. Endı şyn mänınde qalamgerdıŋ ekınşı ǧūmyry bastalady.

Tabyl Qūlyias keşegı Aqmola, bügıngı astana jurnalistikasynyŋ qalyp­tasuyna ülken üles qosty. Aqmola oblystyq televiziiasyndaǧy «Būǧalyq» satiralyq telejurnalynyŋ avtory boldy. Özımızdıŋ «Astana aqşamy» gazetı aşylǧanda basylymymyzda bırşama uaqyt qyzmet ıstep, «Qalaqai» müiısın şyǧardy.

Ömırden ötkenşe gazetımızben bailanysyn üzgen joq. Qalamyn qolynan tüsırmei, maqalalaryn joldap tūratyn. Tabyl Qūlyiastyŋ eŋbegı laiyqty baǧasyn aldy. B.Qydyrbekūly atyndaǧy syilyqtyŋ laureaty, Oiyl audanynyŋ qūrmettı azamaty atandy. 2020 jyldyŋ ädebi jyl qorytyndysynda satiralyq şyǧarmalary üşın halyqaralyq «Alaş» ädebi syilyǧyn ielendı.




Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button