Şetelde tūratyn qandastardyŋ joǧary ıskerlık belsendılıgı Qazaqstan üşın otandyq önımnıŋ eksporttyq äleuetın damytu, ozyq tehnologiialar (bılım) transfertı men investisiialar tartu üşın ülken mümkındıkter aşady. Olardyŋ käsıbi qūzyrettılıgı, jergılıktı tıldı, qūqyqtyq bazany jäne naryq koniunkturasyn bılu, sondai-aq ıskerlık täjıribesınıŋ boluyn ekonomikanyŋ türlı sektorlarynda paidalanuǧa bolady.
Osyǧan bailanysty, 2019 jyly 8 memlekette (GFR, Türkiia, AQŞ, Özbekstan, Ūlybritaniia, Şvesiia, RF, Moŋǧoliia) «Otandastar qorynyŋ» ūiymdastyruymen 500-ge juyq ısker qandastardy qamtyǧan joǧary deŋgeidegı biznes-forumdar ötkızıldı.
Ökınışke qarai, 2020 jyly älemde COVID-19 ındetınıŋ örşuıne bailanysty ıskerlık kezdesu ūiymdastyru mümkın bolmady. Degenmen, «Otandastar qory» şeteldegı ısker qandastarmen bailanysty üzbeu maqsatynda ıs-şaralardy onlain formatta ūiymdastyrudy ūsynyp, Zoom platformasynda «Qandastar forumy» atty 7 onlain-kezdesu (Türkiia, Özbekstan, RF, İran, Moŋǧoliia, AQŞ jäne Europa qazaqtarymen) ötkızudı josparlaǧan bolatyn.
«Qandastar forumyn» ötkızudegı basty maqsat – älemde örşıgen pandemiiadan keiıngı şetelde tūratyn qazaqtardyŋ äleumettık-ekonomikalyq jaǧdailaryn anyqtai otyryp, olardy QR-daǧy qolaily investisiialyq klimatpen tanystyru boldy. Is-şaralarǧa spikerler retınde Syrtqy ıster ministrlıgı, Sauda jäne integrasiia ministrlıgı jäne «KazakhInvest» ŪK» AQ ökılderı şaqyryldy.
Alǧaşqy ıs-şara 16 qyrküiekte Türkiiada tūratyn qandastardyŋ qatysuymen ūiymdastyryldy. Onlain-kezdesu nätijesınde «KazakhInvest» ŪK» AQ-tyŋ Türkiiadaǧy ökılı Nūrlan Ahmetov pen Qazaqstan Respublikasyna investisiia tartu sūraqtary boiynşa Stambul qalasynan Erol Iolchy, Ertolqyn Gairatulla jäne Antaliia qalasynan Aqmaral Gabdieva Türkiiada tūratyn ırı käsıpkerlerdı bailanystyru jūmystaryn ıske asyratyn bolady. Sonymen qatar, qandasymyz Ertolqyn Gairatulla myrza Stambul jäne Ankara qalalarynda «qazaqtardyŋ mädeni-ıskerlık ortalyǧyn» aşu turaly ūsynys jasady.
2020 jyly 5 qazan künı onlain-kezdesu Özbekstanda tūratyn qazaqtardyŋ qatysuymen jalǧasty. Is-şara barysynda Özbekstandaǧy qazaq ortalyǧynyŋ basşysy Serıkbai Nazarūly 2 qazan «Otandastar qorynyŋ» qoldauymen Taşkent qalasynda aşylǧan «Abai üiı» qazaq mädeni-ıskerlık üiınıŋ jūmys kestesıne Qazaqstan Respublikasyna investorlardy tartu mäselesın engızetının jetkızdı.
Resei qazaqtarymen 12 qazanda ūiymdastyrylǧan ıskerlık kezdesuge RF-nyŋ 10-nan astam aimaǧynan otandastarymyz qatysty. Öz kezegınde, Reseide tūratyn qandastarymyz älemdık pandemiianyŋ äleumettık-ekonomikalyq jaǧdailaryna tigızgen kerı äserı tūrǧysynda söz qozǧap, jaqynda ǧana Omby qalasynda aşylǧan «Abai üiı» mädeni-ıskerlık üiınıŋ Reseidıŋ basqa qalalarynda da aşyluyna tılek bıldırdı. Sonymen qatar, käsıpker qandastarymyz jyl saiynǧy «Resei men Qazaqstan öŋıraralyq yntymaqtastyq forumyna» qatysudy asyǧa kütetının atap öttı.
Biylǧy jyly 16 qazan Europa qazaqtarynyŋ qatysuymen ötken onlain-kezdesuge 40-qa juyq qandasymyz qatysty. Germaniianyŋ Miunhen qalasynan Ömırhan Altyn, Ukrainanyŋ Kiev qalasynan Batyr Niiazbekov, İspaniianyŋ Madrid qalasynan Janat Nūrbaeva, Şvesiianyŋ Stokgolm qalasynan Mūrat Ermiş jäne basqa da bırqatar otandastarymyz Europadaǧy qazaqtardyŋ älemdık pandemiiadan keiıngı ekonomikalyq jaǧdailary turaly baiandady. Sonymen qatar öz qalalaryndaǧy ısker qandastar men käsıpkerlerge QR-daǧy biznes-klimat boiynşa aqparatpen bölısıp, olardy otanymyzǧa investisiia qūiuǧa şaqyratyndyǧyn jetkızdı.
Zoom platformasynda ötken ıs-şaraǧa Europada oqyp jürgen qazaq studentterı de qatysty. Sonyŋ bırı, «Bolaşaq» baǧdarlamasymen Şveisariiada bılım alyp jürgen Älışer Tūrsyn, qandastarmen qatar, şetelde oqyp jürgen qazaq jastaryn elımızdegı qolaily investisiialyq jaǧdaidy özge eldıŋ azamattaryna tanystyra jürudı ūsyndy.
Kezektı ıs-şara İranda tūratyn qandastarymyzdyŋ qatysuymen 23 qazanda ūiymdastyryldy. Onlain kezdesu barysynda İrandaǧy qandastarymyz äleumettık-ekonomikalyq jaǧdailary tūraqty ekenın baiandap, negızgı ainalysatyn käsıp türlerı: agroönerkäsıp, logistika jäne jeŋıl önerkäsıp salalary ekenın aityp öttı.
Is-şara nätijesınde İranda tūratyn Mūhammed Qazaq esımdı käsıpker qandasymyzǧa qymyz, süt önımderın öndıru boiynşa qazaqstandyq keŋes beretın mamandardy tanystyru ūsynyldy. 5 qaraşa Qyrǧyzstan qazaqtarymen kezektı onlain-kezdesu öttı. Qyrǧyz Respublikasyndaǧy kürdelı saiasi jaǧdaiǧa qaramastan, ondaǧy qazaqtardyŋ ahualy tūraqty ekenın jetkızıp, aldaǧy uaqytta ekı el arasyndaǧy şekaranyŋ aşylyp, bailanystardyŋ tezırek qaita qalpyna keluıne tılek bıldırdı.
Josparlanǧan onlain-
kezdesulerdıŋ soŋǧysy 2020 jyly 17 qaraşa AQŞ-ta tūratyn otandastarymyzdyŋ qatysuymen ūiymdastyryldy. Is-şarany «Otandastar qory» KEAQ vise-prezidentı Sarbasov Maǧauiia Qanapiiaūly resmi aşyp, Qoǧamnyŋ şetelde tūratyn qandastardy qoldau baǧytyndaǧy jobalar jaily aityp öttı.
Onlain-kezdesu barysynda, belgılı aqyn Qalqaman Sarin bügıngı qazaqtyŋ tılı men mädenietınıŋ şetelde tūratyn qazaqtar arasynda saqtaluy men därıptelu mäselesın köterdı.
Qandastar forumyna arnaiy şaqyrylǧan BTS Education Bas direktory Saiasat Nūrbek, AQŞ-ta jūmys ıstep jürgen qazaq jastaryna «Qazaqstandaǧy jaŋa mamandyqtar men daǧdylar Atlasy» ūlttyq jobasyn tanystyrdy. Sonymen qatar, Qazaqstanda alǧaş ret fransuzdyq «Ecole 42» innovasiialyq ädısteme jüiesı negızınde, jastarǧa innovasiia men IT-tehnologiialardy tegın oqytatyn «Alem» mektebı qūrylǧanyn jäne qazırgı uaqytta, sūranysqa ie, älemdık deŋgeidegı IT mamandardy daiarlap jatqandyǧyn aityp öttı.
AQŞ-ta jürgen qazaq jastaryna «Bolaşaq» halyqaralyq stipendiiasy boiynşa tübegeilı aqparatty «Halyqaralyq baǧdarlamalar ortalyǧy» AQ Prezidentı Karbozova Ainūr Baǧdatqyzy jetkızdı.
Özderıŋızge belgılı, şetelde bılım alyp jaŋa tehnologiialardy meŋgerıp, şeteldegı ırı kompaniialarda jūmys ıstep täjıribe jinaǧan bırşama otandastarymyz Qazaqstanǧa kelıp jarqyn bolaşaq qūru üşın aianbai eŋbek etude. Osy syndy qandastarymyzdyŋ bırı, 90-jyldary elımızge qonys audaryp, Ūlybritaniia, İspaniia, Türkiia, AQŞ elderınde bılım alyp, qazırgı uaqytta ūlt üşın qyzmet etıp jatqan Nazgül Jardanbek, AQŞ-taǧy otandastarymyzdyŋ Qazaqstan üşın maŋyzdy adami kapital ekendıgın alǧa tartty.
Jalpy, 300-den astam qandastardy qamtyǧan «Qandastar forumy» onlain-kezdesulerın ūiymdastyru arqyly jaŋa serıktesterdı ızdeu, ıskerlık jäne gumanitarlyq bailanystar ornatu, şeteldık qoǧamdastyqqa Qazaqstan Respublikasynyŋ türlı salalardaǧy mümkındıkterın körsetu üşın tiımdı alaŋdy qamtamasyz ettı.
Jandos QONYSBEK,
«Otandastar qory» KEAQ
Qandastardy qoldau
departamentınıŋ keŋesşısı
