Basty aqparat

Qaptaǧan qateden qalai arylamyz?



Astana elımızdıŋ bas qalasy bolǧandyqtan, mūnda qydyryp keletın jūrttyŋ qatary qalyŋ. Tiısınşe qalanyŋ kırşıksız boluy ylǧi nazarda tūrmaq. Jaqynda elorda köşelerın bır şolyp, qazaqtıldı ataular men jazularǧa köz jügırtıp şyqtyq. Bır ökınıştısı, basym bölıgın orystıldı nūsqasyna qaramai tūryp tüsınu qiyndau. Osy tūsta bız közge türpıdei tigen bırneşe ataudy belınen syzyp, belgılep körsetudı jön sanap otyrmyz.


Būrynǧy vokzal maŋyndaǧy kölık tūraǧyna biyldan bastap aqyly jüie engızılgenı köpke aian. Aiaŋdap basyp, tūraq alaŋyna kırdık. Kıreberıste-aq közımızge «Oryntūraqty paidalanu qaǧidasy» degen jazba ūşyrai kettı. «Oryntūraq» degen sözdı ıştei bır-bır qaitalap aldyq ta maǧynasyn oilai bastadyq. Bylai alyp qarasaq, «oryn» men «tūraq» ekeuı bırıgıp, bır maǧyna berıp tūrǧany anyq. Al ony kürdelendırmei-aq «Kölık tūraǧyn paidalanu qaǧidasy» dep paidalansa, oqu da, tüsınu de äldeqaida jeŋılırek bolar edı. Mūndai taqtaişa tūraq alaŋynyŋ bırneşe jerıne ılıngenın aita keteiık.

Būdan ary qarai bızdı «Qyzmettık kıru» degen jazba qarsy aldy. Orystıldı nūsqasynda «Slujebnyi vezd» degenın oqydyq. Osy tūsta sözbe-söz audarylǧanyn bırden aŋǧardyq. Alǧaş körgen adam orysşasyna nazar audarmai tūryp, maǧynasyn tüsıne qoiuy ekıtalai. Al tüsınıktıleu bolu maqsatynda «Qyzmet kölıkterı üşın» degen nūsqasy dūrys bolar degen oiǧa keldık. Alaida jazbanyŋ joǧary jaǧyndaǧy kök baǧanada körsetılgen baǧyty «üşın» degen sözdıŋ ornyn almastyryp tūrǧany anyq. Sondyqtan qarapaiym ǧana «qyzmet kölıkterı» dep jazsa, ūǧynyqtyraq bolar edı!
Aita keter taǧy bır jait, osyǧan ūqsas kalka audarmalar bızde köptep kezdesedı. Mäselen, qoǧamdyq kölıkte elektrondy tölem jasaityn kartamyzda «Kölıktık karta» dep körsetılgen, sondai-aq qalamyzdaǧy «Studenttık saiabaq» degen atau bar. Uaqyt öte kele közımız üirenbese, bır körgende oǧaştau körınerı jasyryn emes. Ony «Kölık kartasy» jäne «Studentter saiabaǧy» degen ataumen almastyrsa, nūr üstıne nūr bolar edı.

Vokzal maŋyndaǧy «joryǧymyzǧa» qaita oralaiyq. Bes qabatty üilerdıŋ bırınşı qabaty sauda nüktelerıne tolyp tūr. Solardyŋ bırınde «Zergerlık satu», «Gauhar zergerlık baǧalau» degen ataularǧa kez boldyq. Qandai maǧynada audarylǧanyn bılu üşın orysşasyna män berıp edık «Prodaja iuvelirnyh izdelii» jäne «Osenka izdelii s brilliantami» dep jazylypty. Sauda orny iesınıŋ qazaq tılıne tym salaqtyǧy kımdı de bolsyn qynjyltary sözsız. Olardyŋ ornyna «zergerlık būiymdardy satu» jäne «gauhar būiymdaryn baǧalau» dep qoldanǧany jön bolar edı.

Jä, vokzal maŋyndaǧy qatelerdı tıze bersek, sanyna jetpespız. Kölıgımızdı tızgındep ärı qarai ūzai bergenımızde Y.Altynsarin, 16 mekenjaiynda ornalasqan ǧimarattaǧy qatege tap boldyq. Kädımgı «azyq-tülık» qos sözındegı defisı joq, qaida ketkenı belgısız. Jeldı künnıŋ bırınde tüsıp qalǧan dep aqtaiyq desek, defiske arnalǧan orynnyŋ ızı de baiqalmaidy.
Jolymyzdy ary qarai Saryarqa daŋǧylymen Tūranǧa qarai jalǧadyq. Ekı aranyŋ tüiıser tūsynda jasyl baǧana alystan menmūndalap tūrdy. Jaqyndap barǧanymyzda, būl jerden de qatelerınen attap kete almadyq. «ASTANA PARK qonak üiı» degen ülken jazu bar. Iştei «Qazaqtyŋ qor bolǧan töl dybystary-ai» dedık. Odan tömen qarai «MEİRAMHANA «chalet» degen atau tūr. Şamasy 1-synypta älıppe sabaǧynda dauysty dybystan keiın «i» ärpınıŋ töbesı türtıletının oqymaǧan bolar-au degen oi qaldyrdy.

Al endı Küişı Dina, 26 mekenjaiyndaǧy jarnamaǧa män berıŋız, «Jaŋa tauar tusılım!» delıngen. Ne baiqadyŋyz? Qazaq tılıne tän «ü» ärpı qor bolyp tūrǧany öz aldyna, «tüsılım» sözınde qate baryn aita ketken jön. Dūrys nūsqasy «tüsım» bolmaq.
Tıze bersek, tapqan qatelerımız jalǧasa bererı sözsız. Būl – bızdıŋ nebärı bır-ekı saǧattyq jūmysymyzdyŋ nätijesı.

Aian ÄBDUÄLİ




Taǧyda

admin

«Astana aqşamy» gazetı

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button