Qazaqstan polisiiasy künı – osy jauapty qyzmettı jolǧa qoiudyŋ basy-qasynda bolǧandarǧa, ardagerlerge jäne bügınde eŋbek etıp jürgenderge rizaşylyq pen alǧys bıldıru künı. Sonymen qatar, būl künı beibıt uaqytta qazaqstandyqtardyŋ tynyştyǧy men qauıpsızdıgı üşın öz ömırın qūrban etkenderge qūrmet körsetıledı.
Astana qalasy Polisiia departamentınıŋ tarihy Qazaqstannyŋ jaŋa astanasynyŋ damuymen tyǧyz bailanysty. 1997 jyly 10 jeltoqsanda elorda Almatydan Aqmolaǧa köşırıldı. Osyǧan bailanysty 1997 jyldyŋ 24 jeltoqsanynda Işkı ıster ministrlıgı «QR IIM Aqmola qalasynyŋ Işkı ıster basqarmasyn (IIB) qūru turaly» būiryq şyǧardy. 1998 jylǧy 6 mamyrda Astana qalasynda Saryarqa jäne Almaty audandary qūrylǧan soŋ, osy audandardyŋ ışkı ıster basqarmalary aşyldy. 2009 jyldyŋ qaŋtarynda sol jaǧalauda IIM şeşımımen Esıl audanynyŋ, 2018 jyldyŋ şılde aiynda Baiqoŋyr audanynyŋ polisiia basqarmasy qūryldy. Jyl saiyn elordalyq polisiia jūmysy nyǧaiyp, jaŋa qyzmetter qūrylyp, polisiia qyzmetkerlerı köbeiıp keledı. Bügıngı taŋda 4 audandyq polisiia basqarmasy jäne 3 audandyq polisiia bölımı jūmys ısteidı. Departamenttıŋ qyzmetı 12 baǧyt boiynşa jüzege asyrylady, atap aitqanda, būl baǧyttarǧa äkımşılık polisiia, kriminaldyq polisiia, kadr saiasaty, ştab qyzmetı, köşı-qon qyzmetı, esırtkı qylmysyna qarsy ıs-qimyl, tergeu jäne anyqtau, jergılıktı polisiia qyzmetı, küzet qyzmetı, ekstremizmge qarsy ıs-qimyl, jedel-kriminalistık qyzmet, ūiymdasqan qylmysqa qarsy qyzmet türlerı jatady.
Elımızde qūqyq qorǧau salasynda Memleket basşysynyŋ tapsyrmasy aiasynda «Polisiianyŋ qazaqstandyq servistık modelı» jobasy ıske asyryluda. Servistık model polisiianyŋ halyqpen özara ıs-qimylyn oŋtailandyru, eŋ aldymen, polisiia qyzmetkerlerıne degen senımge, ärıptestık qaǧidattaryna negızdeledı. Uchaskelık polisiia inspektorlarynyŋ märtebesın arttyru, halyqpen jūmys ısteudıŋ servistık täsılderın engızu boiynşa şaralar jolǧa qoiyluda.
Bügıngı taŋda qalada 98 myŋnan astam beinekamera jūmys ısteidı. Jyl saiyn elordada kameralar sanynyŋ ösuımen bailanysty anyqtalǧan jäne aşylǧan qūqyq būzuşylyq pen qylmystar sany da artyp keledı. Biyl ötken 4 aida kameralardyŋ kömegımen 1026 qylmys aşylyp, 11214 äkımşılık qūqyq būzuşylyq anyqtalǧan. Poliseiler «Qorǧau» jüiesınde jūmys ısteuge arnalǧan mobildı planşettermen jabdyqtalǧan. Elordalyq departamenttıŋ qyzmetı zamanaui sifrlyq şeşımderdı engızu jolymen jūmys prosesın biurokratiialandyru jäne oŋtailandyru boiynşa jetıldırılude. Soŋǧy jyldary aqparattyq tehnologiialarmen bailanysty qylmystar tonau jäne ūrlyq siiaqty dästürlı qylmystardy yǧystyrdy.
– Qalalyq äkımdık bızdıŋ poliseilerge äleumettık mäselelerdı şeşude ülken qoldau körsetedı. Departament qyzmetkerlerı memlekettık tūrǧyn üi qorynan päter alatyn arnaiy baǧdarlamalarǧa qatysady. Elordalyq polisiianyŋ damu jyldarynda qalyptasqan polisiia kadrlaryn ırıkteu, oqytu, tärbieleu jüiesı men qaǧidattary elordalyq Polisiia departamentın odan ärı damytu men nyǧaituda berık negız qalady. Qai uaqytta da elordalyq poliseilerge elımızdıŋ bas qalasynda qūqyqtyq tärtıp pen qauıpsızdıktı qamtamasyz etu boiynşa erekşe jauapkerşılık jüktelgen. Ol üşın täuelsızdık jyldary qalyptasqan quatty memlekettık jüie qūryldy, – deidı departament bastyǧy Marat Tölebaev.
Biyl tört aida, qylmystardyŋ jalpy sanynyŋ artuyna qaramastan, kısı öltıru, densaulyqqa auyr türde ziian keltıru, zorlau, būzaqylyq, bopsalau, qalta ūrlyǧy, avtokölık ūrlau sany azaidy. Qylmystyŋ barlyq türınıŋ aşyluy jaqsardy. Aita ketu kerek, soŋǧy 5 jylda halyq sanynyŋ tūraqty ösuımen qylmystar sany 1,5 ese azaidy. Eger 2018 jyly 24545 qylmys tırkelgen bolsa, 2022 jyly 16572 qylmys anyqtaldy.
Naşaqorlyq mäselesı ūlttyq qauıpsızdıkke tönetın negızgı qauıptıŋ qataryna jatady. Esırtkıge qarsy zaŋnamany jetıldıruge asa män berıledı. Soŋǧy jyldary engızılgen normalar, eŋ aldymen, sintetikalyq esırtkınıŋ jaŋa türlerınıŋ taraluyn boldyrmauǧa baǧyttalǧan. Olardyŋ ainalymyna qatysty memlekettık baqylau jüiesı jaŋǧyrtyldy.
– Aita ketu kerek, bızdıŋ qyzmetkerlerdıŋ köpşılıgı qauıpsızdıktı, tynyştyqty jäne azamattardy qorǧaudy qamtamasyz etu boiynşa öz mındetın adal oryndaidy. Köbıne olar qiyn sätte azamattarǧa kömekke bırınşı bolyp keledı, basqalardy qūtqaru üşın öz basyn qaterge tıgedı, – deidı departament basşysy.
Qoǧamdyq tärtıptı qamtamasyz etu üşın elordada barlyq poliseidıŋ jūmys shemasy men rejimı qaita qaraldy, şet aimaqta jäne ırgeles jatqan saiajai alaptarynda patruldeu marşruty ūlǧaityldy. Qūqyq būzuşylyqtarǧa «nöldık tözımdılık» qaǧidatyn qūru boiynşa jūmys jalǧasuda. Jyl basynan berı 232 myŋǧa juyq äkımşılık qūqyq būzuşylyq faktısı anyqtaldy.
Elorda poliseilerınıŋ basty mındetı – qūqyq būzuşylyqtyŋ aldyn alu. Osy maqsatta «Polisiia qadamdyq qoljetımdılıkte» qaǧidatyn ıske asyru üşın uchaskelık polisiia punktınıŋ sanyn köbeitu jäne moduldık posttardy ornatu boiynşa äkımdıkpen bırlesken şaralar qabyldanady. Astanada 2022 jyly 5 uchaskelık punkt ıske qosyldy, moduldık ülgıdegı 10 stasionarlyq beket jūmys ısteidı, biyl taǧy 3 punkt salu josparlanǧan. Mūnyŋ bärı aşyqtyqty, aiqyndylyqty qamtamasyz etu, adamdardyŋ ötınışıne jedel den qoiu üşın jasalady. Mūndai qarym-qatynas elorda tūrǧyndary men poliseiler arasynda tyǧyz qarym-qatynas ornatuǧa, ūsaq qūqyq būzuşylyqtardyŋ jäne asa auyr qylmystardyŋ aldyn aluǧa mümkındık beredı.
