Basty aqparatRuhaniiat

Qazaq änı köşın jalǧaǧan

Qazaqtyŋ ūlttyq änınıŋ bügıngı şyqqan biıgıne baspaldaqty Jüsıpbek Elebekov pen Ǧarifolla Qūrmanǧaliev saldy. Osy än alyptary 1967 jyldan respublikalyq estrada jäne sirk studiiasynda (qazırgı J.Elebekov atyndaǧy respublikalyq estrada-sirk kolledjı) därıs berıp, talai şäkırt tärbieledı. Sol şäkırtterı qazaq änın törge ozdyryp, tolysa, kemeldene kele, özderı de ūstazdyq jolǧa tüstı. Qazır Jüsıpbek pen Ǧarifolla şäkırtterınıŋ şäkırtterı özı bırşama bar. Olardyŋ bırazy da ǧasyrlardan jalǧasqan än mūramyzdyŋ şaşauyn şyǧarmai, jas ūrpaqqa üiretıp kele jatyr. Solardyŋ bırı – belgılı änşı-ūstaz, mädeniet salasynyŋ üzdıgı, Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ «dästürlı än» kafedrasynyŋ meŋgeruşısı Erbol Sarin.

Erbol Aiymǧazyūlynyŋ öner joly tuǧan jerı – būrynǧy Semei oblysy Abai audanyndaǧy «Qalamqas» halyq än-bi ansamblınen bastaldy. Sonda jürgende Jüsıpbek Elebekovtıŋ şäkırtterınıŋ bırı Amangeldı Jıkenovten Almatyda önerge baulityn estrada jäne sirk studiiasy baryn estidı. Sonda oquǧa baryp, Jüsıpbektıŋ taǧy bır şäkırtı, än jampozy Jänıbek Kärmenovtıŋ aldyna top ete qalady. Osylaişa Jänıbektıŋ şeberhanasynan än üirenıp, tälım alady. Studiiany bıtırgennen keiın oqu orny bergen joldamamen ejelgı Qaraötkel öŋırıne keledı. Sol uaqytta qala atauy älı Selinograd edı.

Sodan berı attai zulap 35 jyl öte şyqty. Sol uaqyttaǧy jalyndaǧan jiyrma bestegı Erbol biyl alpys jastyŋ asqaryna köterıldı. Bükıl jas­tyq şaǧy Aqmola aimaǧy, qazırgı Astanamen bailanysty. Şynyn aitqanda, bastapqyda osynda kelgısı kelmegen edı. Semeide Mädeniet Eşekeevtıŋ nemese Taldyqorǧanda Däneş Raqyşevtıŋ qasyna barsam degen nietı boldy. Alaida ūstazy Jänıbek Kärmenov: «Sen Selinogradqa bar. Sol jaqtan halyq kompozitorlary, myqty-myqty änşıler şyqqan. Öŋır qazır orystanyp kettı. Qazaq änın nasihattap, būl öŋırdı qazaqylandyru kerek. Än dästürı mūnda ūmytylyp barady. Bärıŋ Almatyda jinalǧannan eşteŋe şyqpaidy» dedı. Sözıne äzıl-qaljyŋdy aralastyryp: «Sol jerde bır jaǧynan orysşa üirenesıŋ» degendı qosyp qoidy. Ūstazynyŋ sözıne qūlaq asqan Erbol solai 1987 jyly tyŋ ölkesıne tartty.

Astananyŋ E.Rahmadiev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq filarmoniiasy qūramynda «Saryarqa» folklorlyq ansamblı bar. Būl ansambl tarihy 1998 jyldan bastalady. Selinograd oblystyq filarmoniiasynda da tura osylai atalatyn öner ūjymy boldy. Erbol Sarin sol «Saryarqaǧa» änşı bolyp qabyldandy. Sol kezdıŋ dästürımen ailap gastrolderde jüretın. Alǧaşqy gastroldık sapary da esınde. Būl Qūltuma Ötemısūly, Qosymjan Babaqov, Märiiam Jagorqyzy, Rabiǧa Esımjanova şyqqan qazynaly Qorǧaljyn öŋırı edı.

Konsertterge ssenariidı belgılı qalamger Nūrǧoja Oraz jazatyn. Erbol sol siiaqty teatr rejisserı Jaqyp Omarov, jazuşy-publisist Aldan Smaiyl, jurnalister Maǧjan Sadyhanov, Kenje Jūmaǧūlov, Eskermes İmanbai, küişı-kompozitor, dirijer Mūhametqali Tınalin sekıldı osy öŋırde qazaq ruhaniiatynyŋ tuyn jyqpaǧan azamattarmen tanysyp, tälım aldy, ūlttyq mäselelerge ün qosty. 1988 jyly Almatyda ötken Ämıre Qaşaubaev atyndaǧy II respublikalyq änşıler baiqauyna qatysyp, laureat atandy. Oblystyq filarmoniiada baqandai on bır jyl eŋbektenıp, qala Astana atanyp, Qazaq ūlttyq muzyka akademiiasy (qazırgı Qazaq ūlttyq öner universitetı) aşylǧanda, osy oqu ornyna oqytuşylyqqa qabyldandy. Kelesı jyly būǧan da şirek ǧasyr bolady.

Erbol Sarinnıŋ änşı retınde halyq änderı men halyq kompozitorlarynyŋ mūrasyn nasihattap kele jatqanyna qyryq jylǧa juyqtady. Sonyŋ ışınde bızge ūly Abaidyŋ «Segız aiaq» änın oryndauy erekşe ūnaidy. Kezınde onyŋ darynyna änşı-kompozitor Däneş Raqyşev bas iıp, Şäkärımnıŋ sözıne jazylǧan özınıŋ «Eŋ qyzyq jastyq» änın amanattady. «Qazaqtyŋ myŋ änı» antologiiasyna Erbol Sarinnıŋ oryndauynda osy än men jalpy jetı tuyndy endı

S.Seifullin atyndaǧy pedagogikalyq institut 1997 jyly L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetıne ainalǧany belgılı. Erbol Sarin pedinstitutqa tüsıp, universitettıŋ «muzyka» fakultetın bıtırdı. Sol uaqytta gastrolderge jiı şyǧatyn änşıge oqu ornynyŋ būrynǧy rektory Amangeldı Qūsaiynov keŋşılıkpen qarap, köp qoldau körsettı.

2009 jyly Qazaq ūlttyq öner universitetıne arnaiy şaqyrtumen Qazaqstannyŋ halyq ärtısı, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Qairat Baibosynov qyzmetke keldı. Qairat Äukenūly «halyq änı» kafedrasynyŋ tızgının qolyna aldy. Keiın būl kafedra atauy «dästürlı än» bolyp özgerdı. Erbol Sarin bırneşe jyl būryn Qairat aǧadan basşylyq estafetasyn qabyldap aldy.

«Erboldyŋ bır mınezı – ­«punktualnyi» deidı ǧoi, ūstazdyŋ aitqanyn qalt etkızbei qaǧyp alyp, jattaitynyn jattap, basqa da oqityn sabaqtaryn oqyp, sondai bır tärtıptı bala retınde közımızge tüstı. Qazır endı jıgıt aǧasy bolyp otyr. Sahnada qazaq änın därıptep, änşılık önerın elge jaiyp, eldıŋ raqmetıne, eldıŋ quanyşyna bölendı» deidı onyŋ studenttık künderınıŋ de kuäsı Qairat Baibosynov.

Erbol Aiymǧazyūly 2019 jyly ūstazy Jänıbek Kärmenovtıŋ 70 jyldyǧyna orai universitet qabyrǧasynda «Jänıbektıŋ än mūrasy» atty eske alu keşın ötkızıp, onyŋ atyndaǧy synyptyŋ aşyluyna mūryndyq boldy. Osylai ūstazynyŋ ruhy aldynda bır paryzyn ötedı.

Özınıŋ şäkırtterı de elge tanylyp qaldy. Atap aitqanda, E.Rahmadiev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq filarmoniianyŋ «halyq änı» bölımınıŋ körkemdık jetekşısı, mädeniet salasynyŋ üzdıgı Telman Nürkenov, osy filarmoniianyŋ änşısı, mädeniet salasynyŋ üzdıgı Daniiar Mūqan, biyl «Daryn» memlekettık jastar syilyǧyn ielengen Aiaulym Qamajan. Basqa da daryndy şäkırtterı jetıp artylady.

«Qairat Baibosynov pen Almas Almatovtan keiıngı köp şäkırt daiyndaǧan adamnyŋ bırı – Erbol. Ol än üiretkende Jüsekeŋ qaldyrǧan, Jänıbekten özı üirengen änderdıŋ bır notasyn taidyrmai, dästürdı būzbai, tiianaqty qaraidy» deidı belgılı änşı, mädeniet qairatkerı Tolǧanbai Sembaev.

Erbol Sarinnıŋ änşı retınde halyq änderı men halyq kompozitorlarynyŋ mūrasyn nasihattap kele jatqanyna qyryq jylǧa juyqtady. Sonyŋ ışınde bızge ūly Abaidyŋ «Segız aiaq» änın oryndauy erekşe ūnaidy. Kezınde onyŋ darynyna änşı-kompozitor Däneş Raqyşev bas iıp, Şäkärımnıŋ sözıne jazylǧan özınıŋ «Eŋ qyzyq jastyq» änın amanattady. «Qazaqtyŋ myŋ änı» antologiiasyna Erbol Sarinnıŋ oryndauynda osy än men jalpy jetı tuyndy endı.

Qaşan körseŋ de qarapaiym, sabyrly qalpynan ainymaidy. «Menı tanyp alyŋdar» degen onda joq. Äldekımder siiaqty 1986 jylǧy Jeltoqsan köterılısıne qatysqanyn da aitpaidy. Şynyn aitqanda, el änşı retınde tuǧan qaryndasy Gülmira men aqyn ınısı Qalqamandy köbırek tanidy. Osy bauyrlary da Astanaǧa aǧasyn arqa tūtyp keldı. Gülmiranyŋ änşı bolyp qalyptasuyna da ülken yqpaly boldy.

Jalpy Sarinder – önerlı äulet. Erbol Aiymǧazyūlynyŋ jary Gülvira Qazaqstannyŋ halyq ärtısı Baqyt Qarabalinanyŋ synybyn bıtırdı. Qyzdary Eŋlık – Ä.Mämbetov atyndaǧy Memlekettık drama jäne komediia teatrynyŋ ­aktrisasy. Erbol Sarinnıŋ özı orta mektepten keiın teatr institutyna oquǧa baryp, joly bolmady. Söitıp äkenıŋ bastapqy armanyn qyzy oryndady. Kezınde Q.Quanyşbaev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq-drama teatrynyŋ negızın qalaǧan Jaqyp Omarov Erboldy teatrǧa jūmysqa şaqyrǧanyn aitqan läzım. Bıraq akterlıkten änşılıktı jaqyn tūtyp, būl ūsynystan bas tartty. Oǧan ökınışı joq, baqytyn änşılıkten tapty. Osylaişa Jüsıpbek-Jänıbek-Erbol bolyp qazaqtyŋ ūlttyq änınıŋ köşı jalǧasyp jatyr.

 

 

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button