1920 jyldyŋ 26 tamyzynda V.İ.Lenin qol qoiǧan «Qyrǧyz (Qazaq) Avtonomiialy Keŋestık Sosialistık Respublikasyn qūru turaly» dekret qabyldanǧan. Osy oqiǧaǧa biyl tura 100 jyl tolady. Būl – aituly tarihi data. Osynau qazaq qoǧamy üşın aituly, maŋyzy zor, taǧdyrşeştı oqiǧaǧa orai, bız oqyrmandarymyzdyŋ nazaryna tömendegı maqalany ūsynyp otyrmyz.
Abylai han qaza tapqannan keiın-aq qazaq jerlerı «ūstaǧannyŋ auzynda, tıstegennıŋ qolynda ketkenı» tarihtan mälım. «Qairan jerlerdı» tügendeu turaly 20-ǧasyrda memlekettık qūjat türınde alǧaş ret 1919 jyly 10 säuırde söz boldy. Sol oqiǧanyŋ 100 jyldyǧy biyl atalmai kettı.
Alaşordanyŋ joly qiylyp, ümıt üzıldı-au degen şaqta, Keŋestık eŋ joǧarǧy bilık – Bükılreseilık Ortalyq Atqaru Komitetınıŋ jäne Halyq Komissarlar Keŋesınıŋ «Qyrǧyz Avtonomiialy Keŋestık Sosialistık Respublikasy turaly» dekretı jaryq kördı. Söz joq, būl da Alaş qairatkerlerınıŋ tabandy eŋbegınıŋ jemısı edı. Qūjattyŋ negızgı qaǧidalary:
«I. RKFSR-nyŋ bölıgı retınde Qyrǧyz Avtonomiialy Keŋestık Sosialistık Respublikasyn qūru jäne äkımşılık şekaralaryn belgıleu:
a) Semei oblysy: Pavlodar, Semei, Öskemen, Zaisan jäne Qarqaraly uezderı.
ä) Aqmola oblysy: Atbasar, Aqmola, Kökşetau, Petropavl uezderı jäne Omby uezderınıŋ bır bölıgı.
II. Qyrǧyz Avtonomiialy Respublikasynyŋ ortalyq organdaryn ūiymdastyru tolyq aiaqtalǧanǧa deiın uaqytşa Aqmola jäne Semei guberniialaryna baǧynsyn.
Sıbır jäne Türkıstan qūramynda uaqytşa qalǧan Qazaq oblystarynda bıryŋǧai saiasat jürgızu üşın, Sıbır revoliusiialyq komitetınıŋ jäne Türkıstan Ortalyq Atqaru Komitetı Prezidiumynyŋ qūramyna Qazaq revoliusiialyq komitetı müşelerı engızılsın;
Eskertpe: Bır jaǧynan Qazaq revoliusiialyq komitetı men ekınşı jaǧynan Türkıstan Ortalyq Atqaru Komitetı jäne Sıbır revoliusiialyq komitetı arasynda Qazaq avtonomiialy respublikasyna qatysty aumaq şekaralary turaly qaişylyqtar tuyndaǧan jaǧdaida, būl mäseleler RSFSR ortalyq mekemelerınıŋ qarauyna jıberılsın».
Osydan keiıngı ılgerılı-keiındı, sättı-sätsız oqiǧalar tızbegı bügıngı täuelsızdık däuırıne kelıp ūlasty. 1919 jyly 27 tamyzda Reseidıŋ Sıbır ölkesın basqaru üşın, Ombyda Sıbır töŋkerıs komitetı ortalyǧy Petropavl bolǧan Aqmola jäne ortalyǧy Semei bolǧan Semei guberniialaryn biledı. Osynau ūlan-baitaq aimaqta 1916 jyly jürgızılgen sanaq boiynşa, berı qoiǧanda bır jarym millionnan asatyn qazaq, keiın qūrylǧan Kazrevkomnyŋ qūzyretınen tys Reseide qalyp qoidy. Qazaq ASSR-nyŋ qūryluyna daiyndyq bastaldy.
Keŋes ökımetı turaly jaŋa qūrylmaq Qazaq keŋestık avtonomiiasy jaily ügıt-tüsınık jūmystaryn jürgızu üşın 1920 jylǧy 22 aqpanda Ombydaǧy Kazrevkom ökıldıgı janynan «Kedei sözı» gazetı şyǧa bastady. Gazet betınde bükılqazaq qūryltaiyn şaqyruǧa daiyndyq jūmystary jürdı. Redaksiia alqasyndaǧy M.Jūmabaev, Ǧ.Toǧjanov, B.Serkebaev siiaqty qalamgerler Qazaq jūmhūriaty jaiynda tüsınıktı ärı äserlı nasihat jürgızdı.
Qazaq äskeri-revoliusiialyq komitetınıŋ müşesı ärı bolaşaq Qazaqstan bilıgınıŋ Bükılreseilık Ortalyq atqaru komitetındegı ökıldıgı alqasynyŋ töraǧasy retınde Älımhan Ermekov 1920 jylǧy 18 mamyrda Mäskeuge baryp, Qazaq respublikasynyŋ şekara jıgın anyqtau, naqtylau, dauly mäselelerdı odaqtyq mekemeler arqyly şeşumen ainalysty. «Mäskeuge kelgen bette men V.Leninnıŋ töraǧalyǧymen ötken keŋeske qatysyp, Qazaqstandaǧy jaǧdaidy baiandadym. Stolypin reformasy kezınde qazaqtardyŋ jerı jappai tartyp alynǧanyn, Ertıstıŋ sol jaǧasyndaǧy onşaqyrymdyq jolaq 1904 jyly kazaktarǧa berılıp, qazaq halqynyŋ quylǧanyn, Kaspiidıŋ soltüstık jaǧasyna qazaqtardyŋ jolai almai otyrǧanyn aittym» dep eske alady Ä.Ermekov.
1920 jyly 20 şıldede Qyzyljarda, 21-27 şılde aralyǧynda Kökşetauda, 23-26 şıldede Aqmolada, 2-5 tamyzda Atbasarda Keŋesterdıŋ bırınşı sezı bolyp öttı. Būl kezde Petropavl Omby uezıne qaraityn. 1920 jyly 9-10 tamyzda BOAK janynda V.Leninnıŋ töraǧalyq etuımen Qazaq avtonomiiasynyŋ Sıbırmen şekarasy, onyŋ Reseimen özara qatysy turaly mäselelerdı talqylauǧa arnalǧan keŋes bastalardyŋ aldynda Petropavl uezınıŋ qazaqtary jinalyp, Mäskeuge mynadai jedelhat joldady: «1920 jylǧy 4 tamyz. Bız, Omby guberniiasy Petropavl uezı 15 bolysynyŋ qazaqtary Qazaq respublikasynyŋ şekarasyn anyqtauǧa arnalǧan komissiianyŋ qūryluyn qoldaimyz jäne etnografiialyq, tarihi jäne ekonomikalyq jaǧynan tyǧyz bailanysty Petropavl uezı Qazaq ölkesınıŋ qūramyna enuı kerektıgıne senım bıldıremız [SGAOR SSSR, 1318-qor, 1-tızbe, 141-ıs, 59-bet; «Obrazovanie Kaz. ASSR», str. 244]. Osy qūjatqa berılgen tüsınıktemede jedelhatqa qol qoiǧan bolystardyŋ ökılderı turaly hattamanyŋ mūraǧatta saqtalǧany körsetılgen. Olar Keltesor, Saraiǧyr, Taiynşa, Jamantūz, Emenälı, Tauzar, Smaiyl, Aqqusaq jäne Anastasev bolysynyŋ qazaqtary eken.
Şekara anyqtau jönındegı Mäskeudegı keŋeske Sıbırrevkom da daiyndalyp, Resei müddesın qorǧap, qazaq ölkesıne Petropavl, Pavlodar, Semei, Öskemen jäne basqa Qazaqstannyŋ soltüstık jäne soltüstık-şyǧys audandaryn bermeu turaly ūsynyspen bardy. Keŋestı basqaruşy Sovnarkom töraǧasy Lenin Sıbırrevkom men Ä.Ermekov bastaǧan qazaq delegasiiasynyŋ ökılderınıŋ pıkırımen tanysyp, Sıbırrevkom ūsynysynyŋ «halyqtar arasyndaǧy arazdyqty küşeitetının» aityp synady. Ol «būrynǧy Qyr ölkesınıŋ batysy men şyǧysyndaǧy dauly aimaqty bölşektemei, jaŋadan qūrylmaq Qazaq avtonomiialy respublikasyna tūtas qalpynda beruge» nūsqau berdı.
1920 jyly 26 tamyzda V.Lenin qol qoiǧan «Qyrǧyz (Qazaq) Avtonomiialy Keŋestık Sosialistık Respublikasyn qūru» turaly dekret jariialandy. Dekrettı jüzege asyru üşın qabyldanǧan qauly boiynşa Qazaq Avtonomiiasynyŋ qūramyna: Semei, Aqmola, Torǧai, Oral oblystary; Zakaspii oblysynyŋ Maŋǧystau uezı; sol oblystyŋ Krasnovodsk uezındegı 4 jäne 5 adai bolystary; Astrahan guberniiasynan: Sinemore bolysy, Bökei ordasy, 1-şı jäne 2-şı Primore okrugıne japsarlas jatqan bolystar. Qūjattyŋ bır osal jerı – «Qazaq respublikasynyŋ Aqmola jäne Semei guberniialarynyŋ basşylyǧyn qabyldai alatyn ortalyq organdary tüpkılıktı ūiymdastyrylǧanǧa deiın soŋǧylary uaqytşa Sıbırrevkomynyŋ qaramaǧynda qala beretındıgı» aitylǧan .
1920 jyly 4-12 qazanda Orynborda Qazaqstan Keŋesterınıŋ bırınşı Qūryltai sezı ötıp, onda Qazaq AKSR-nyŋ qūrylǧany resmi türde jariialandy. Qazaq Ortalyq Atqaru komitetı Prezidiumynyŋ qūramyna: S.Meŋdeşev (töraǧa), V.Radus-Zenkovich, Ä.Jangeldin, S.Seifullin, B.Almanov, J.Säduaqasov, Ǧ.Bökeihanov, Ä.Dosov t.b. kırdı. Erekşe nazar audaratyn bır jai, S.Seifullinnıŋ qatysuymen «Qazaq AKSR-nyŋ territoriiasynda otarlaudyŋ kez-kelgen türıne tyiym salu turaly» dekrettıŋ jasaluy edı. Qūjattyŋ köşırmesı S.Seifullin basqarǧan Jer komissiiasynyŋ şeşımımen 30 qaraşada RKFSR Jer halyq komissariatyna jıberılgen. Būl – qazaq jerlerın otarlauǧa zaŋdy türde şek qoiǧan eŋ alǧaşqy qūjat bolatyn.
Degenmen qazaq jerlerın tügendeu oŋai bolǧan joq. Aqmola jäne Semei oblystaryn Qazaqstan qūramyna engızude Ombydaǧy Sıbır revoliusiialyq komitetınıŋ (Sıbırrevkom) müşelerı aşyq qarsylyq körsetkenın aittyq. 1920 jyldyŋ ekınşı jartysynda olar Qazaqstanmen şekarany belgıleu mäselesın bes ret qarady. Tıptı Qazaq AKSR-nyŋ qūrylǧany jariialanǧannan keiın de Aqmola jäne Semei oblystaryn qaitaru keiınge qaldyryla berdı. Osynau ūly tartysta Säken Seifullinnıŋ atalǧan ekı oblysty Qazaq avtonomiiasyna qaitaruda erekşe tabandylyqpen ūlt müddesı üşın küresken qairatker ekendıgın tarihi qūjattar däleldep otyr.
1920 jyly 19 qazanda Sıbır biurosynyŋ mäjılısınde Sıbırrevkom ökılı E.Poliudov Aqmola jäne Semei guberniialaryn 1921 jyldyŋ 1 qaŋtaryna deiın Qazaq AKSR-yna qosu turaly sezde qabyldanǧan qaulyǧa qarsylyq bıldırdı. Onyŋ oiynşa, «Sezd qazaq şovinizmı basym bolǧan jaǧdaida ötken. Aqmola, Semei oblystaryn qazaq ölkesıne beru mümkın emes, būl Ortalyq Resei üşın Sıbırdegı astyq daiyndau jūmysyna kedergı keltıredı, azyq-tülık daiyndau tapsyrysy negızınen osy ekı oblysqa jüktelgen. Jäne Qazaq AKSR-nyŋ ortalyq apparaty ekı oblysty qabyldap aluǧa, basqaruǧa daiyn emes».
Sıbırdegı kommunist basşylardyŋ qarsylyǧyna Qazaq Ükımet müşelerı qatty qinaldy. Ortalyq bilıkke jügınu ǧana qalǧan edı. Mäselenı talqylai kele, Qazaq Ortalyq Atqaru Komitetı Mäskeuge Säken Seifullindı jıberuge ūiǧardy. «Mandat № 715. 11.HII.1920. Qazaq OAK-ı Prezidiumynyŋ müşesı S.Seifullin joldas Aqmola jäne Semei oblystarynyŋ ıs-jaǧdaiymen tanys bolǧandyqtan, sol oblystyŋ ökılı retınde 10. HII. küngı № 21 qaulymen Mäskeuge arnaiy jıberılsın jäne Qazaq AKSR-nyŋ ökılderımen atalǧan oblystardy Qazaq respublikasyna qosudy tiianaqtasyn».
Mäskeudegı basşylarmen şeşetın asa qiyn, jauapty tapsyrma Säkenge nege jükteldı degen sūraqqa jauap ızdeu artyq bolmas. 1920 jyly 22 jeltoqsanda S.Seifullin Keŋesterdıŋ VIII sezıne qatysyp, BOAK töraǧasy M.Kalininmen kezdestı. Aqmola jäne Semei oblystarynyŋ qazaq halqyna tän ekendıgın tarihi-etnikalyq dälelderge süiene otyryp şeşu üşın Tötenşe komissiia qūru kerektıgı jönınde keŋes aldy. Osylaişa, 1921 jyly 16 aqpanda Qazaq OAK-nıŋ şeşımımen Aqmola jäne Semei oblystaryn Qazaqstanǧa qosatyn jäne olardyŋ basqaru apparatyn jasaqtaityn Tötenşe ökıldıgı bar komissiia qūryldy. Komissiianyŋ töraǧalyǧyna S.Meŋdeşev, müşelıgıne S.Seifullin, Ä.Dosov, Ǧ.Älıbekov, P.Zaromskii kırdı. Tötenşe komissiia jaiynda Ereje bekıtıldı. Būl jönınde S.Seifullinge berılgen № 654 mandatta: «Qazaq OAK-ı Prezidiumynyŋ müşesı S.Seifullin Aqmola jäne Semei oblystaryn qabyldap alatyn jäne olardy basqaru apparatyn qūratyn Tötenşe – Ökılettı komissiianyŋ müşesı. S.Seifullinnıŋ qūqy men ökılettılıgı Qazaq OAK-nıŋ I-sessiiasynda qabyldanǧan komissiia turaly Erejege säikes belgılendı» delıngen. S.Seifullinnıŋ mūndai asa jauapty memleketaralyq mäsele şeşetın komissiiaǧa müşe boluy kezdeisoq emes. Sebebı Qazaq respublikasy aumaǧynyŋ tūtastyǧyn qalpyna keltırudegı kökeikestı mäselenı şeşude S.Seifullin būǧan de-iın respublikalyq Äkımşılık komissiiasynyŋ qūramynda ıstegen jäne Jer komissiiasyn basqaryp, täjıribeden ötken. Aqmola jäne Semei oblystarynyŋ tarihi-etnikalyq jäne geografiialyq jaǧdaiyn jaqsy bıletın, mūnyŋ aldynda osy mäsele jönınde Ortalyqtaǧy basşylarmen tıldesken, moinyna alǧan ıstı aiaǧyna deiın jetkıze alatyn tabandy qairatker bolatyn (1920 jylǧy 11 jeltoqsandaǧy № 715 mandatqa qaraŋyz).
Qūryltai sezınıŋ şeşımderıne qaramastan, jaŋadan qūrylǧan Qazaq respublikasynyŋ şyǧys şekaralaryna qatysty tüitkıl mäseleler 1921 jyldyŋ basynda da şeşıle qoimady. Osyǧan bailanysty 17 nauryzda Ä.Äitievtıŋ qolymen Mäskeudegı joǧary bilık organdaryna Sıbırrevkomnyŋ ıs-äreketıne narazylyq hat joldandy. Sol kezde qazaqtyŋ bır süiem jerı üşın jan sala küresken qairatkerlerdıŋ eŋbegın közge elestetu üşın myna qūpiia qūjatqa köz salaiyq. KazSİK töraǧasy ärı Qazaqstan şekarasyn retteu turaly tötenşe komissiianyŋ basşysy Seiıtqali Meŋdeşevtıŋ 1921 jyly 19 nauryzda Petropavldan Mäskeuge joldaǧan şūǧyl jedelhatynda bylai delıngen: «SQOMM, 43-qor, 1-t Qūpiia. Mäskeu. Qazaqstan ökıldıgıne. BOAK müşesı Myrzaǧalievke. Şekara jönındegı pıkırım mynadai: Semei guberniiasy, Ertıs jäne Pavlodar audandaryn qaldyru turaly tabandy bolyŋyz. Al, Omby qalasyn Qazaqstanǧa qosu jönınde mäsele asqynatyn bolsa, küştemei-aq qoiyŋyz. Bızdıŋ ökılımızdıŋ Ertıske şyǧuy (iaǧni, Ertıske qol jetkızu ) turaly ūsynysymyzdy ötkızu qajet. Eŋ bolmasa, Omby uezınıŋ qazaǧy basym bölıgın alyp, Ertıske qol jetkızumen şekteluge bolar. Esıŋızde bolsyn, būl mäselenı federaldyq bilıktıŋ aldyna qoiǧanda, būl qazaqtar Omby uezınde qalsa, sözsız qyrǧynǧa ūşyraidy, bız olardy aman saqtap qaluǧa küş salyp otyrǧanymyzdy jetkızıŋız»
Sol künı Tötenşe komissiia müşelerı Petropavldan Ombyǧa kelıp, Sıbırrevkommen ekı jaqtyŋ 10 adamynan bırıkken komissiia qūrylyp, 26 kün jūmys ıstedı. «Jūmys ıstedı» degen ekı sözdıŋ astarynda qanşa aitys-tartys, ūlt müddesı, jer dauy, saiasi küres jatqandyǧy saqtalǧan qūjattarǧa qarap otyryp, mynadai bırneşe oqiǧamen sipattauǧa bolar: 1921 jyldyŋ 12 mamyryna deiıngı aralyqta komissiia 6 ret, biuro mäjılısı 15 ret jinaldy. Bastapqyda ūiymdyq mäselelerde kelısımge kelgenımen, memleketaralyq şekaraǧa bailanysty mäselede Sıbırrevkomynyŋ ökılderı şovinistık, ūltşyldyq piǧyldaryn aiqyn körsettı.
Öte tartysty jaǧdaida ötken 1921 jylǧy 7 säuırdegı bırıkken komissiia mäjılısınde ekı jaqtyŋ müddelerı qaişy keldı. Mäjılıske Sıbırrevkom jaǧynan Chuskaev, Miheev, Dubrovskii, Temkin, Şişa, qazaqtardan: Meŋdeşev, Seifullin, Zaromskii, Dosov, Älıbekov, Sergeev, Äitiev, Popov qatysty. Sıbırrevkom jobasyn qorǧaǧan Chuskaev: «Sıbır men Qazaq respublikasynyŋ şekarasy degenımız tek şartty türdegı tüsınık, ekeuınıŋ arasyna qalqan qoiu qajet emes. Sıbır jerınde qalatyn qazaqtardyŋ müddesı orys tūrǧyndarmen bırdei qorǧalady. Pavlodar uezınıŋ soltüstık bölıgı Sıbırge qarauy kerek, öitkenı būl audannyŋ tūzdy kölderı Sıbır üşın öte maŋyzdy» degendı köldeneŋ tartty. Būl pıkırdı qazaq ökılderı kerı serpıp tastady. Olar: «Qazaq respublikasyn qūrǧan uaqytta onyŋ negızıne etnostyq prinsipter alynǧanyn, al ekonomikalyq prinsiptıŋ tek qosalqy ǧana mänı bar» dep Sıbırrevkom müşelerıne mynadai talaptar qoidy:
– Semei guberniiasynan Pavlodar uezınıŋ bölınuı şaruaşylyq damuyna nūqsan keltıretındıkten, būl talap oryndalmaidy;
– Qazaq ökıldıgınıŋ şekara jönındegı nūsqasy qabyldanuy qajet. Omby uezınıŋ qazaqtar mekendeitın bölıgı tolyǧymen Qazaq respublikasyna qosylady. Temırjol qatynasy Esılköl stansiiasy arqyly jürgızıletın bolady;
– Esıl uezınıŋ 13 bolysy Qazaq respublikasyna qosyluy kerek;
– Būqtyrma uezı Semei guberniiasynyŋ aumaǧynda, sondyqtan Qazaq respublikasyna sözsız berıluı kerek.
Qazaq qairatkerlerı Sıbırrevkom daiyndap, ūsynǧan joba Qazaq memleketınıŋ ūlttyq tūtastyǧyn bölşekteuge äkeletının tüsındı. Sondyqtan ekı jaqtyŋ bırıkken komissiiasy «Şekara mäselesı jönınde kelısımge kele almaǧandyqtan, aqtyq şeşım şyǧaru BOAK-nıŋ qarauyna berılsın» degen qaulymen tarauǧa tiıs edı. Degenmen qazaq ökılderınıŋ özındık közqarastaryn berık ūstauy men tabandylyǧy arqasynda mäjılıs soŋyna qarai bırıkken Sıbır qazaq komissiiasy bır şeşımge toqtady. S.Seifullin, Ä.Dosov, S.Meŋdeşev jäne P.Zaromskii qol qoiǧan qaulyda: «Semei guberniiasy 20 säuırden bastap Qazaq ölkesıne berıledı» delıngen.
9 säuırde E.Poliudovtyŋ jetekşılıgımen ötken kezektı biuro mäjılısınde ortalyǧy Petropavl qalasy bolatyn Aqmola guberniiasynyŋ 7 adamnan qūralǧan jetekşı tobyn qūru mäselesı qaraldy. Töraǧasy Ä.Äitiev bolyp, Korotkov, Barleben, Asylbekov, Şärıpovterden qūralǧan revoliusiialyq komitet bilıktı qolǧa aldy. Tötenşe komissiianyŋ ūiǧarymymen «Seifullin joldasqa jaŋadan qūrylǧan Aqmola guberniialyq revkomynyŋ jūmysyna järdemdesu tapsyryldy» degen qūjat saqtalǧan. S.Seifullinnıŋ ūlt müddesın qorǧau jolyndaǧy qairatkerlıgı komissiia jäne biuro mäjılısterınde talas tudyrǧan mäselelerdı şeşudegı belsendılıgınen aiqyn körınedı. 22 säuır künı ötken mäjılıste Aqmola guberniiasynyŋ halqyn azyq-tülıkpen qamtamasyz etu jaiy qaralǧan. Ekı jaqty komissiia belgılegen şaralardyŋ oryndaluyna köz jetkızu üşın S.Seifullinnıŋ ūsynysymen atalǧan mäsele 30 säuır küngı mäjılıste qaita qaralyp, Aqmola guberniiasy uezderın astyqpen qamtamasyz etu, memleketke astyq jäne mal önımderın daiyndaudy toqtatu mäselelerı oŋ şeşımın tapqan.
1921 jyly 10 mamyrdaǧy mäjılıste «Aqmola jäne Semei oblystary äkımşılık jaǧdaiynda 10 mamyrdan bastap, Qazaq respublikasyna qaraidy» degen qaulyǧa S.Seifullin de qol qoidy. Osy künı asa maŋyzdy bırneşe mäseleler öz şeşımın tapty. Atap aitsaq, mūnyŋ aldynda 18 säuır künı qaralǧanymen, aiaqsyz qalǧan Omby qalasyndaǧy joǧarǧy oqu oryndarynda Aqmola jäne Semei guberniialary jastaryna oryn beru turaly Sıbır halyq aǧartu bölımıne ūsynys jasau mäselesı de Seifullinnıŋ talap etuımen tiianaq tapty.
Komissiianyŋ Mäskeuge jügıngen talaptary qazaq paidasyna şeşılgenı turaly habar jettı. Ekı jaq kelısımge kelıp, 11 mamyrda Sıbırrevkom jäne Qazrevkom ökılderı mäjılısınıŋ şeşımımen Aqmola jäne Semei guberniialary Qazaq AKSR-yna qaitaryldy. 1921 jyly 12 mamyrda S.Meŋdeşev pen RK(b)P OK Sıbır biurosynyŋ hatşysy V.Iаkovlev barlyq partiia organdarynyŋ Sıbır qaramaǧynan Qazaq AKSR-yna berılgendıgı, Semei jäne Aqmola guberniialyq komitetterıne Sıbır biurosymen qatynas jasaudy toqtatu, Orynborǧa sözsız baǧynu jönındegı aktıge qol qoidy.
Komissiianyŋ ūiǧaruymen taiauda qosylatyn ekı oblysta keŋester sailauyna daiyndyq jūmystaryn jürgızu qaraldy. S.Seifullinge eŋbekşı qazaq halqyna keŋester sailauyna bailanysty ündeu daiyndap, ony gazet betıne jariialau jäne jemqorlyq pen paraqorlyqtyŋ jolyn kesu keŋes organdarynyŋ baqylauynda ekenın atap körsetu tapsyryldy. Qazaqstan men Resei arasyndaǧy jer dauy osylai şeşılgen. «Kirrespublikanyŋ şekarasy turaly» Bükılodaqtyq Atqaru komitetınıŋ 1922 jyly 26 qaŋtardaǧy qaulysymen bırjola hattalyp, soltüstık-şyǧystaǧy aumaqtar Qazaqstan qaramaǧyna berılıp, qazaqtyŋ baiyrǧy jerlerı mümkındıgınşe bırtūtas qalpynda saqtalyp qaldy.
Zarqyn TAIŞYBAI,
Qazaqstannyŋ eŋbek
sıŋırgen qairatkerı
