Qasym-Jomart Toqaev Aqordada Qazaqstanǧa memlekettık saparmen kelgen Germaniianyŋ Federaldy Prezidentı Frank-Valter Ştainmaiermen kelıssöz jürgızdı.
Kelıssözge deiın «Aqorda» rezidensiiasynda resmi qarsy alu räsımı boldy. Qasym-Jomart Toqaev pen Frank-Valter Ştainmaier bır-bırıne resmi delegasiia müşelerın tanystyrdy. Qūrmet qarauylynyŋ bastyǧy ekı el basşylaryna raport berıp, Qazaqstan men Germaniianyŋ memlekettık änūrandary şyrqaldy. Sodan keiın ekı el basşylary Şyǧys zalynda kelıssöz jürgızdı.
Prezidentter qazaq-german strategiialyq serıktestıgınıŋ jai-küiı men damu perspektivalaryn talqylady. Saiasi dialogty nyǧaituǧa, sauda, ekonomika, investisiia, energetika, kölık jäne logistika salalaryndaǧy yntymaqtastyqty tereŋdetuge erekşe nazar audaryldy.
Sondai-aq Transkaspii halyqaralyq kölık baǧytyn damytu aiasynda özara ıs-ärekettı jandandyru, mūnai jäne gaz, jasyl energetika, önerkäsıp salalaryndaǧy özara tiımdı yntymaqtastyqty keŋeitu maŋyzdy ekenı atap ötıldı.
Qasym-Jomart Toqaev pen Frank-Valter Ştainmaier halyqaralyq jäne öŋırlık kün tärtıbındegı özektı mäseleler jönınde pıkır almasty.
Kelıssözder dostyq ruhynda öttı jäne konstruktivtı ärı mazmūndy boldy. Ekıjaqty ekonomikalyq kün tärtıbınıŋ bırqatar baǧyty boiynşa yntymaqtastyqty arttyru turaly uaǧdalastyqqa qol jetkızıldı.
Būdan keiın memleketter basşylary kelıssözderdı ekı el delegasiialarynyŋ qatysuymen keŋeitılgen qūramda jalǧastyrdy.
Şaǧyn jäne keŋeitılgen qūramda ötken ekıjaqty kelıssözderdıŋ qorytyndysy boiynşa Qasym-Jomart Toqaev pen Frank-Valter Ştainmaier būqaralyq aqparat qūraldarynyŋ ökılderı üşın bırlesken mälımdeme jasady.
Qasym-Jomart Toqaev öz sözınde şaqyruyn qabyl alyp, Qazaqstanǧa arnaiy saparmen kelgenı üşın Germaniia Prezidentı Frank-Valter Ştainmaierge rizaşylyǧyn bıldırdı. Sondai-aq bügıngı kelıssözderde ekıjaqty bailanystardy nyǧaitu joldary talqylanyp, özektı halyqaralyq mäseleler jönınde pıkır almasqanyn atap öttı.
– Biyl Qazaqstan men Germaniia arasynda diplomatiialyq qatynas ornaǧanyna 31 jyl toldy. Osy uaqyt ışınde joǧary deŋgeidegı saiasi dialog qalyptasty. Özara tiımdı sauda-ekonomikalyq jäne investisiialyq yntymaqtastyq qarqyndy damuda. Mädeni-gumanitarlyq bailanystardyŋ aiasy keŋeidı. Serıktestıktı jandandyru üşın äleuetımız mol ekenın atap ötkım keledı. Atap aitqanda, Maŋǧystaudaǧy jasyl sutegın öndıruge arnalǧan bırlesken jobanyŋ maŋyzy zor. Nemıstıŋ ozyq tehnologiiasy men täjıribesı negızınde käsıbi mamandar daiyndau qajet. Osy rette Aqtauda Qazaq-nemıs injiniring instituty aşylady. Būl jobalar ekı eldıŋ studentterı men mamandary arasynda täjıribe almasuǧa jol aşady. Ekonomikany, öndırıs salasyn bılıktı kadrlarmen qamtamasyz etuge mümkındık beredı, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Prezident ekı eldıŋ qarym-qatynasyn nyǧaituda mädeni-gumanitarlyq bailanys salasy maŋyzdy röl atqaratynyn atap öttı.
– Elımızde nemıs ūltynyŋ 226 myŋ ökılı ömır süredı. Olar Qazaqstandy örkendetuge eleulı üles qosyp keledı. Germaniiada 1 millionnan astam būrynǧy otandastarymyz tūrady. Būl – halyqtarymyz arasyndaǧy dostyqty nyǧaita tüsetın «altyn köpır». Bız osy saladaǧy yqpaldastyqty tereŋdetuge niettımız, – dedı Memleket basşysy.
Memleket basşysynyŋ aituynşa, Qazaqstan – Germaniianyŋ Ortalyq Aziiadaǧy negızgı ekonomikalyq ärıptesı. Germaniianyŋ Ortalyq Aziia elderımen alys-berısınıŋ 83 paiyzy bızdıŋ elge tiesılı. Byltyr ekıjaqty sauda-sattyq şamamen 10 milliard dollar boldy. Qazaqstan Germaniianyŋ basty 50 ekonomikalyq serıktesınıŋ qataryna kıredı. Sondai-aq osy eldı mūnaimen qamtamasyz etıp otyrǧan negızgı tört memlekettıŋ bırı sanalady.
Būdan bölek, Prezident «Tehnologiialardy şikızatqa almastyru» formulasyna negızdelgen qatynas ekı tarap üşın de nätijelı bolady dep sanaitynyn mälımdedı.
– Qazaqstan Germaniia ekonomikasyn energiiamen jäne qajettı şikızatpen tūraqty qamtamasyz ete alady. Būl qazırgı kürdelı geosaiasi jäne geoekonomikalyq kezeŋde asa maŋyzdy. Germaniia tarapynyŋ ötınışı boiynşa Şvedt qalasyndaǧy mūnai öŋdeu zauytyna Qazaqstan mūnaiyn jöneltu – sonyŋ naqty mysaly. Josparlanǧan şaralardy tiımdı jüzege asyru üşın Ştainmaier myrzamen talqylanǧan bırneşe mäselenı şeşu qajet. Sonyŋ bırı – kölık-logistika bailanysyn küşeitu. Bügınde «Orta dälız» dep atalatyn Transkaspii halyqaralyq kölık baǧytynyŋ maŋyzy artyp keledı. Bız mūny kezdesu barysynda erekşe atap öttık. Orta dälızdıŋ negızgı bölıgı Maŋǧystau oblysy arqyly ötedı. Ştainmaier myrza Batys elderı basşylarynyŋ ışınde osy öŋırge bırınşı bolyp barǧaly otyr. Bız kölık-logistika infraqūrylymyn damytu qajettıgıne basa nazar audardyq. Būl salanyŋ keleşegı zor. Qazır Europa Odaǧynda «Global Gateway» strategiiasy jüzege asyrylyp jatyr. Sonyŋ aiasynda qolǧa alynǧan bastamalarǧa Qazaqstan jobalaryn engızu mäselesın talqyladyq, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Öz kezegınde Germaniianyŋ Federaldy Prezidentı Frank-Valter Ştainmaier Qazaqstanǧa memlekettık saparmen keluge şaqyrǧany jäne qūrmet körsetkenı üşın Qasym-Jomart Toqaevqa alǧys aitty.
Kelıssözder qorytyndysy boiynşa ondaǧan ekıjaqty qūjatqa qol qoiyldy.
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Germaniianyŋ Federaldy Prezidentı Frank-Valter Ştainmaiermen bırge Qazaqstan – Germaniia biznes forumyna qatysty.
Prezident forumda söilegen sözınde özınıŋ memlekettık sapary aiasynda jetekşı nemıs kompaniialarynyŋ basşylaryn ala kelgen Frank-Valter Ştainmaierge alǧys aityp, Qazaqstan Germaniianyŋ Ortalyq Aziiadaǧy eŋ basty ekonomikalyq serıktesı ekenın atap öttı.
– Bügınde Germaniia kompaniialary bızdıŋ ekonomikamyzǧa şamamen 6 milliard dollar investisiia qūidy. Būl investisiianyŋ şamamen 90 paiyzy şikızattyq emes sektorǧa tiesılı ekenın aita ketken jön. Elımızde nemıs kapitalynyŋ ülesı bar 1000-nan astam kompaniia belsendı jūmys ıstep jatyr. Olardyŋ köpşılıgı – älemge äigılı brendter, al basqalary – orta deŋgeidegı otbasylyq biznes, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Sonymen qatar Prezident kölık jäne logistika salalarynda özara tiımdı yntymaqtastyq üşın mümkındık mol ekenıne nazar audardy.
– Qazaqstan Euraziianyŋ jüregınde ornalasqan. Mūnyŋ strategiialyq mänı zor. Qytai men Europa arasyndaǧy barlyq qūrlyqtyq jük tasymalynyŋ 80 paiyzy bızdıŋ elımızdıŋ aumaǧy arqyly ötedı. Qazırgı jaŋa geosaiasi jaǧdaida «Orta dälızdıŋ» maŋyzy arta tüstı. Būl – Ortalyq jäne Şyǧys Aziiadan Europaǧa jük tasymaldaudyŋ eŋ qysqa ärı tūraqty baǧyty. 2022 jyldan bastap Kaspii dälızı arqyly Europalyq Odaqqa müşe elderge tasymaldanatyn jük kölemı ekı ese artty. Şyǧys pen Batys arasyndaǧy ūlǧaiyp kele jatqan sauda kölemıne qoldau körsetu üşın bız infraqūrylymdy jaŋartu jäne kedergılerdı joiu jūmystaryn jürgızıp jatyrmyz. Bız qazaqstandyq porttardyŋ ötkızu mümkındıgın 30 million tonnaǧa deiın arttyrudy közdep otyrmyz, – dedı Memleket basşysy.
