Kün raiynyŋ qūbylmaldylyǧyna bailanysty qazır elordada virustyq aurular örşıp tūr. Äsırese, tūmaudyŋ taraluy alaŋdatyp otyr. Tūmau jötelgende, tüşkırgende, nauqas adammen söilesken kezde sılekei men şyryştyŋ ūsaq bölşekterı arqyly taralady.
Köp adamdar tūmau men suyq tiiudı aiy-ra almaidy. Tūmau virusynda adamnyŋ dene qyzuy joǧarylap, būlşyq et pen buyndar auyrady, jötel küşeiedı. Būl syrqat boidaǧy ärtürlı sozylmaly aurudy asqyndyryp jıberuımen qauıptı. Virus küşeigende ökpenıŋ toksikalyq ısınuı, pnevmoniia, ortaŋǧy qūlaqtyŋ asqynuy, qan qūiylu qaupı artuy mümkın.
Bügınde Astanada tūmaudyŋ epidemiialyq mausymnyŋ bastalǧaly 12268 jaǧdai tırkelgen. Zerthanalyq saraptamalardyŋ nätijesı boiynşa, qaraşa aiynyŋ ortasynan paragripp, respiratorlyq-sinsitialdy virus, rinovirus jäne adenovirus, bokavirus siiaqty tūmau emes virustardyŋ, jeltoqsan aiynyŋ ortasynan bastap qalamyzdyŋ aimaǧynda tūmau virusynyŋ A (H3N2) jäne V tipınıŋ sirkuliasiiasy anyqtalǧan.
Tırkelgen JRVJ jaǧdailarynyŋ arasynda 14 jasqa deiıngı balalar 58 paiyzdy qūrady. Jüktı äielderdıŋ arasynda 596 jaǧdai tırkelgen.
Ūzaq jyldar boiy jüktı äielderdıŋ arasynda tūmau tärızdı jūqpamen auyrǧan jaǧdaidyŋ esebı jürgızılude. 2009 jyly bolǧan Avstraliia men Jaŋa Zelandiianyŋ pandemiiasy analizınıŋ nätijesınde H1N1 tūmau virusyn jūqtyrǧan 60 äieldıŋ 7 paiyzy balasyn ölı tuǧan, 5 paiyzynda bala tuǧannan keiın şetınep ketken, al 37 paiyz äiel tūmaudyŋ kesırınen uaqytynan būryn bosansa, virus jūqtarǧan äielden tuǧan närestelerdıŋ 57 paiyzy intensivtı palataǧa tüsken.
Sondyqtan aurudyŋ alǧaşqy belgılerı paida bolǧanda üide qalyp, därıgerdı şaqyrǧan jön. Medisinalyq kömekke der kezınde jügınu, nauqasty sau adamdardan oqşaulau tūmaudyŋ aldyn alady ärı asqynudy boldyrmaidy.
Epidemiialyq aurudyŋ örşu jaǧdaiynda virus konsentrasiiasyn azaitu maqsatynda üide jäne jūmysta bölmenı jiı jeldetıp tūru qajet. Suyq tiiudıŋ aldyn alu kerek. Öitkenı ondai kezde adamnyŋ immunitetı älsırep, auruǧa tez boi aldyrǧyş keledı.
Jihaz, qabyrǧa, edenge şaŋmen tüsken virustardan qūtylu üşın bölmenı jiı ylǧaldy şüberekpen sürtıp otyryŋyz. Taǧam rasionyna jemıs-jidekterdı köbırek qoldanǧan jön. Sarymsaq pen piiazdan bas tartpaŋyzdar, olardyŋ qūramynda virustar men basqa mikroorganizmderdı öltıretın zattar bar.
Aurudan tezırek jazylu üşın immunitettı köteretın spesifikalyq emes emdık zattardy qoldanuǧa bolady. Olardyŋ qataryna interferon induktory (sikloferon, arbidol, sigovir, amiksin); gomeopatikalyq preparattar (gripp-Flu, aflubin, infliusid, sandra); immunomoduliatorlar (İmmudon, İRS-19, Bronho-Munal); eliminasiialyq em preparattary (joǧarǧy tynys joldarynyŋ şyryşty qabatynan patogendı mikroflorany mehanikalyq jolmen tazalau) – Akva-Maris, polivitaminder, Vitam, oksolin maiy jäne basqalary jatady.
Aigül JÜNISOVA,
Astana qalasy Tūtynuşylar qūqyqtaryn qorǧau
departamentınıŋ bas mamany
