Sot zalyndaǧy aiypkerler oryndyǧynda üş jıgıt pen bır qyz otyr. Jüzderı synyq. Istegen ısterınıŋ endı ǧana baiybyna baryp, özderıne şyǧarylar ükımdı üreilene kütıp otyrǧandai. Äsırese, ömırge älı nyq qadam baspai jatyp, adam auzy barmaityn qylmys jasap ülgırgen jap-jas qyzdyŋ äreketı estıgen jannyŋ töbe şaşyn tık tūrǧyzdy.
Asqan qatygezdıkpen adam öltırıp, mürdenı bölşektep, sementpen aralastyryp, qūiyp tastaǧan būlardyŋ eŋ ülkenı jiyrma ekı jasta bolsa, eŋ kışısı on segızge jaŋa tolǧan eken.
Alǧaşqy şalys qadam
Alena Norova mektep qabyrǧasynda jürıp-aq qylmys älemınıŋ esıgınen syǧalap ülgerdı. On ekı jasynda özı oqityn bılım ordasynyŋ dälızınde özı qatarlas qyzdarmen töbelesıp, bıreuıne auyr dene jaraqatyn salǧany üşın eŋbekpen tüzeu koloniiasyna jıberılgen. Odan bosap şyqqannan keiın äkesın ömırı körmegen, anasynyŋ qaida jürgenınen tıptı beihabar ol «erkın ömır süruge» bet alǧan.
Temır tordan bosaǧan boida barar jerı, basar tauy bolmaǧasyn bıraz jyl naǧaşy äjesın panalady. Bıraq būl üide de onşa maŋdytpady. «Törımnen körım jaqyn, äldeqandai kün bolady» dep zeinetaqysynan tırnektep jinap jürgen kempırdıŋ sandyqtyŋ tübındegı aqşasyn bır tünde qoldy qylyp, qaityp ol esıktı aşpapty.
Aǧaiynǧa «äikäpır» atanyp, ömırden qaǧaju körıp jürse de, Alenanyŋ jıgıtterge kelgende joly bolǧyş bolyp şyqty. On jetı jasynda Iýrii Pasenko degen biznesmenmen köŋıl qosyp, bırge tūrypty. Alty aidan keiın käsıpker qymbat būiymdary men aqşasynyŋ qūpiia jaǧdaida joǧalatynyn sezıp, üiıne astyrtyn beinekamera qoiyp, sūǧanaq qoldy kelınşektıŋ qylmysy bır künde aşylyp qalady. Söitıp, ol būl üiden aman-esen şyqqanyna quanǧan boluy kerek, ekınşı qaityp ol jerge jolamapty. Bır taŋǧalarlyǧy, şala sauatty, eş jerde tūraqtap jūmys ıstep körmegen būl kelınşek özıne ünemı qaltaly adamdardyŋ nazaryn audara bılgen.
Käsıpkerdıŋ jelıgı
«Käsıpker Jarylqas Bekşin ūşty-küilı joǧalyp kettı» degen tosyn habar ony bıletınderdı beijai qaldyrǧan joq. İä, şaruasy qoŋdanyp, ainalasyna keŋınen tanyla bastaǧan şaqta aiaq astynan ǧaiyp boldy. Äielınıŋ aituynşa, sol künı üiden kelıp, tüstık ışıp, «bügın bır maŋyzdy şaruam bar, keşteu kelemın menı keşkı tamaqqa kütpei-aq qoi» deptı.
Iz kesuşıler bırneşe kün boiy kün demei, tün demei şarq ūryp ızdedı. Özı de, maşinasy da jer jūtqandai tabylmady.
Suyt habar bükıl qalaǧa tez tarady. Tapa-tal tüste adam joǧalǧasyn «ol kım edı?» dep bır-bırınen sūrastyruşylar köbeidı.
Al şyndyǧynda, Jarylqas Bekşin osydan tura on bes jyl būryn joǧary oqu ornyn jaŋa ǧana bıtırıp, Astanaǧa şalǧai öŋırden arman quyp kelgen qiialşyl jastardyŋ bırı edı. Köz maiyn tauysyp, bes jyl oqyǧan mamandyǧy da zaman talabyna sai bolmai Arqa tösınde bıraz äbıgerge tüskenı bar.
Auylda bolsa bırsärı, qalada veterinar – mal därıgerı mamandyǧy kımge kerek? Jūmys ızdep, bıraz sandaldy. Degenmen, aiy oŋynan tuǧan jıgıt eken, avtobus aialdamasynda bolaşaq qaiyn atasymen tanysyp qalyp, onyŋ jekemenşık firmasyna jūmysqa tūrdy. Alǧaşynda «baryp kel, alyp kel» jūmystarmen jürgen qaǧylez jas jıgıt bara-bara käsıpkerdıŋ qyzymen tanysyp, ekı jas bırın-bırı ūnatty.
Qaiyn atasy käsıpker Elemes Seiıtov te osy aimaqqa keŋınen tanymal, şaruasy döŋgelenıp tūrǧan, aty dardai adam edı. Jihaz jasaityn, basqa da şaruaşylyqqa qajettı tauarlar öndıretın bırneşe sehy boldy. Sonyŋ bırıne bolaşaq küieu balasyn basşy etıp taǧaiyndady.
Endı, mıne, söitken küieu balasy arada bırneşe jyl ötkende jūmbaq jaǧdaida joǧalyp ketıp otyr.
Tergeuşılerge bergen jauabynda äielı Aidana keiıngı kezde onyŋ suyt jürısı özıne ūnamaǧanyn, alaida şaruasy jaŋa ǧana ılgerılep kele jatqan käsıpkerge keiıstık bıldırıp, kınä taǧa almaǧanyn aitty.
Degenmen tüngı saǧat 3-4-ke deiın üige kelmeu künnen-künge ädetıne ainala bastapty.
«Kei künderı aşy suǧa sylqiia toiǧanynan tılı kürmelep, söilei almai tösegıne äreŋ jetetın boldy. Taŋerteŋ oianyp özıne-özı kelgesın:
«Keşe esıŋ kıresılı-şyǧasyly, üige äreŋ keldıŋ ǧoi. Osynşama keştetıp qaida jürsıŋ? Onyŋ üstıne ışımdıkke de üiır bola bastadyŋ» degenımde:
«Bır maŋyzdy adamdarmen mäsele şeşıp, dastarqan basynda ūzaq otyryp qaldyq. Tyŋ joba bastadym. Sony oidaǧydai aiaqtasam, barlyǧy da ornyna keledı. Maǧan bola qam jeme, bıraz şyda» dep jauap berdı» dedı.
Köz arbaǧan sūrqiia
…Köktemnıŋ jaima-şuaq künderınıŋ bırınde «Keruen» sauda, oiyn-sauyq ortalyǧynda otandyq jihazdar körmesı ūiymdastyryldy. Osy körmege sol künı Jarylqas Bekşin de kele qaldy. Öitkenı osyndaǧy pavilondardyŋ bırıne onyŋ da şyǧaratyn jihazdary qoiylǧan bolatyn.
Käsıpkerdı esıkten engen boida közı tūzdai, zipa boily, ajarly boijetken qarsy aldy. Üstındegı aspan tüstes kögıldır köilegı denesıne qūiyp qoiǧandai jarasyp, ışı-bauyryna kıre jyly-jyly söilegen mūndai näzık jandy qamal būzar jastaǧy biznesmen būryn kezdestırdı me, kezdestırmedı me, esınde joq. Tek jylanǧa arbalǧan torǧaidai jetegıne ılesıp, jymiyp küle berdı.
Al özın «men osy jerdegı gid-jolbastauşymyn» dep tanystyrǧan bikeş qūddy bır eskı tanysyn kezdestırgendei özın erkın ūstap, onymen emen-jarqyn söilestı.
Körmedegı nöpır toptan bölektep, şyr ainalyp qasynan şyqpady. Tılegenge – sūraǧan. Kögen köz tatar qyzynyŋ tamsana söilegen tättı-tättı sözderı men qylymsyǧan qūityrqy qylyǧyna erıksız elıtıp, qaltaly azamat tıptı, ony sol jerde meiramhanaǧa da şaqyryp ülgerdı.
Söitıp, ol aldyn ala ailakerlıkpen qūrylǧan tūzaqqa op-oŋai şyrmaldy da qaldy.
Ötırıktı şyndai, şyndy qūdai ūrǧandai sapyryp, bırdı-bırge soǧyp, alaiaqtyqpen talaidy qan qaqsatyp jürgen adam beinelı äzäzıldıŋ bır sausaǧy ışke bügulı ekenın ol sezgen de joq.
Sol künı meiramhanada armansyz sauyq-sairan qūrdy. Araǧa künder salyp qymbat-qymbat syilyqtar tartu ettı. Soŋǧy ülgıdegı şeteldık «djip» maşinasymen tabiǧattyŋ aiasynda qydyrtty.
Osynyŋ barlyǧy azdyq etken boluy kerek saiqal äiel «uhajerın» qalanyŋ syrtyndaǧy jaqyn qūrbysynyŋ kottedjıne baryp, demaluǧa şaqyrdy.
Jarylqas Bekşin būl kezdesuge ülken bır saltanatty toiǧa bara jatqandai, eŋ qymbat kostiumın kiıp, barynşa sändendı. «Naqsüierın» quantqysy kelıp, jolai dükennen laǧyl alqa satyp aldy. Söitıp, eşkımge aitpastan keştetıp asyǧys jolǧa attandy.
Al şyndyǧynda, ol būl joly tura ajalyna asyǧyp bara jatqan edı.
Būl oi Alenanyŋ basyna aiaq astynan kele qalǧan joq. Būǧan deiın de sybailastary Aleksandr Romaniuk, Nikolai Parşin jäne Lamzur Kurmatovtarmen bırge qylmystyq äreketterın op-oŋai ıske asyryp, dänıgıp alǧan bolatyn.
Sol künı de kelısılgendei, olar qalanyŋ adam aiaǧy saiabyrlau tūsynan aulasy at şaptyrym ekı qabatty kottedjdı jalǧa alyp qoiyp, oŋtaily sättı kütıp jatty.
Al kelınşek bolsa, ertıp kelgen «jemtıgın» ışımdıkpen äbden eltıgen soŋ, esın joǧalta bastaǧanda sybailastaryn şaqyryp, buyndyryp öltırgen. Sosyn paidaǧa asatyn zattaryn sypyryp alyp, mürdenı bölşektegen de, aldyn ala daiyndalǧan şūŋqyrǧa tastap, üstın sementpen qūiyp tastaǧan.
Al maşinasyn garajǧa aparyp bölşektegen.
Köp asqanǧa – bır tosqan
Biyl köktemde Küişı Dina köşesınıŋ boiyndaǧy köp qabatty üilerdıŋ bırınıŋ aulasynan «leksus» markaly qymbat kölık qoldy boldy. İesı kölıgın joǧalardan on kün būryn ǧana satyp alǧan eken. Iz kesuşıler ekı köşe qiylysyndaǧy beinebaqylau kamerasynan ekı adamnyŋ sūlbasyn köredı. Bıraq naqty kım ekenın taiǧa taŋba basqandai aituǧa dälel jetkılıksız bolady. Alaida kölık joǧaltqan adam qaltaly bolsa kerek, qandaida bolsa aqparat bergen adamǧa qomaqty syiaqysy bar ekenın jariialaidy.
Sol sol-aq eken, arada şamamen bır apta uaqyt ötkende ūialy telefonǧa beitanys adam telefon şalyp, beisauyt jas jıgıtterdıŋ garajdaryna älsın-älsın türlı markaly maşina aidap keletının aitady.
Mıne, söitıp jıptıŋ bır ūşy ız kesuşılerdıŋ qolyna ılıgedı.
Polisiia Aleksandr Romaniuk pen Nikolai Parşindı jalǧa alǧan garajdarynda qolǧa bırden tüsıredı. Al Lamzur Kurmatov pen Alena Norovanyŋ qoldaryna kısen ekı künnen keiın salyndy.
Jazyqsyz talai jannyŋ qanyn jüktegen qorqaular ölerdei qorqaq bolyp şyqty. Kınänı bır-bırıne artyp, bükıl qylmystarynyŋ betın äp-sätte aşyp berdı.
(Belgılı sebepterge bailanysty keiıpkerlerdıŋ aty-jönderı özgertıldı)
