Qyrǧyzstan taǧy da dürlıgıske tüsıp kettı. Būl joly jyltyldap janǧan otqa maidy eldıŋ prezidentı Almazbek Atambaevtyŋ özı qūiyp jıberdı. Olai bolatyny, endı 5 künnen keiın, 15 qazanda Alatoo bauraiyndaǧy aiyr qalpaqty aǧaiyn kezektı ret eldıŋ jaŋa basşysyn sailaǧaly jatyr. Qarap tūrsaŋ, osynyŋ bärı aldyn ala syzylyp alynǧan belgılı bır ssenariimen jürıp jatqanǧa ūqsaidy. Sebebı sailauda prezidenttıŋ ükılep qosqan ümıtı – ükımettıŋ būrynǧy basşysy Sooronbai Jeenbekovtıŋ jeŋıske jete almai qalatyndai qaupı bar siiaqty.
Keşe Almazbek Atambaev özınıŋ Sochige baratyn bolyp belgılengen saparyn toqtatty. Söitıp, Reseidıŋ osy qalasynda 10-11 qazan künderı ötkelı tūrǧan TMD jäne Euraziialyq ekonomikalyq keŋes elderı basşylarynyŋ keŋesıne qatysudan bas tartty. Onyŋ ornyna jiynǧa premer-ministr Sapar İsakov bastaǧan delegasiia qatysatyn bolyp şeşıldı.
Qyrǧyz prezidentı özınıŋ būl äreketıne sailau künı jekelegen saiasatkerlerdıŋ qylmystyq top ökılderınıŋ qatysuymen jappai tärtıpsızdık jasauǧa daiyndalyp jatqany, sondai-aq, olarǧa būl üşın şetelderden qarjylai kömek körsetılgelı tūrǧany turaly mälımetter kelıp tüsuıne bailanysty eldegı tärtıp pen qauıpsızdıktı saqtau maqsatynda baryp otyrǧanyn uäj etıp alǧa tartty.
Şyny kerek, qyrǧyz prezidentınıŋ 7 qazan künı ötken memlekettık marapat tapsyru saltanaty kezınde aitqany közı aşyq qazaq-qyrǧyzdy taŋǧaldyryp otyr. Ol būdan az ǧana uaqyt būryn elımızge kelgen saparynda: «Qazaqstandyqtar Nūrsūltan Nazarbaevtai basşylary bolǧany üşın baqytty» degen edı. Sodan berı ne özgere qaldy? Qazaqstan özgerıp kettı me, joq Nazarbaev basqaşa bolyp kettı me? Joq, mūnyŋ eşqaisysy da özgere qoimady. Özgergen – Atambaevtyŋ özı men piǧyly. Naqtylai aitqanda, ol mūnyŋ bärın bilıktı demokratiialyq jolmen bergısı kelmei, eldı özı qoiǧan adam arqyly basqarudy odan ärı jalǧastyrǧysy kelgendıkten jasap otyrǧany baiqalady. Sondyqtan ol prezidenttıŋ oryntaǧyna öz adamyn ötkızıp jıbergısı kelıp, baryn salyp baǧuda.
Älbette, Almazbek Atambaevtyŋ ülken saiasatkerge, el basşysyna jaraspaityn mälımdemesıne resmi Astana Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ deŋgeiınde tez jauap qatty. Osylaişa, ministrlık 9 qazanda Qyrǧyzstanǧa narazylyq notasyn tapsyrdy. Onda «Qazaqstan Respublikasynyŋ Syrtqy ıster ministrlıgı qyrǧyz BAQ-tarynda taratylǧan 2017 jylǧy 7 qazandaǧy Qyrǧyz Respublikasynyŋ prezidentı A.Atambaevtyŋ Qazaqstan Respublikasynyŋ basşylyǧyna qatysty sözderıne bailanysty qataŋ narazylyq bıldıredı jäne mūndai sözderge ekı dostas memleketter arasyndaǧy qatynastarda jol berılmeuı tiıs dep sanaidy.
Qyrǧyzstan prezidentınıŋ sailau aldy maqsatyndaǧy jauapsyz, arandatuşylyq mändı jäne jalǧan pıkırı elderımız arasyndaǧy dostyq pen özara kömektıŋ köpǧasyrly bailanystaryna nūqsan keltıre almaitynyna senım bıldıremız.
Qazaqstan tarapy qyrǧyz halqymen dästürlı bauyrlastyq qatynastaryn damytu jolyna berık bolyp qala beredı» delıngen.
Ile-şala Premer-ministr Baqytjan Saǧyntaev ta osy mäselege bailanysty arnaiy mälımdeme jariialap, qyrǧyz jūrtşylyǧyn Qazaqstannyŋ şynaiy ekonomikalyq damuynan habardar etıp, bızdıŋ eldıŋ qyrǧyz aǧaiyndarǧa jasaǧan naqty kömegın sanamalap berdı. Ükımet qazaq-qyrǧyz ärıptestıgın tereŋdete tüsuge niettı ekenın bıldırdı.
Joǧarydaǧy jiynda söilegen sözınde Atambaev, sondai-aq, üş bedeldı kompaniianyŋ tūrǧyndar arasynda sailauǧa bailanysty saualdama jürgızgenın aita kelıp, onyŋ qorytyndysynda prezident ūsynǧan kandidattyŋ alda kele jatqanyn söz ettı. «Eger basynda prezident ükılep qosqan ümıtker – 3 paiyz, al Babanov 39 paiyz dauys alyp tūrǧan bolsa, bügıngı künı Babanovtyŋ mölşerı 20 paiyzǧa tüsıp qalsa, bızdıŋ kandidattyŋ mölşerı 40 paiyzdan asty. Būl būdan da joǧary boluǧa tiıs edı. Sebebı bızdıŋ halyq qazır özgerdı. Mūnyŋ nege būlai bolyp jatqanyn bızdıŋ adamdar tekseredı» dedı prezident.
Būǧan eldegı sarapşylar bırden baǧa bere bastady. Zaŋger Kanat Aziz prezidenttıŋ sailauǧa deiın kandidattardyŋ reitingılerı jönınde aituǧa eşbır haqysy bolmaǧanyn bıldırdı. Onyŋ oiynşa, būǧan prokuratura organdary dereu öz baǧasyn beruge tiıs. «Atambaevtyŋ jürgızılgen äleumettık saualdama boiynşa Jeenbekovtıŋ alda kele jatqany turaly jūrtqa jariia etuge eşqandai qūqy joq edı» dedı ol.
Azamattyq belsendı Adil Tūrdyqūlov memlekettık marapat tapsyru marapaty kezınde jūrtty prezidenttıkke kandidattardyŋ bırıne dauys beruge ügıttegenı üşın ortalyq sailau komissiiasyna şaǧym tüsırdı. «Ol eşqandai şeŋberge syimaityn tırlıkke baryp, ümıtkerlerdıŋ bırın jaqtaitynyn aşyqtan-aşyq bıldırdı, – dedı ol.
Sonymen, Qyrǧyzstan ülken sailau aldynda, taŋdau aldynda tūr. Ondaǧan ümıtker qyrǧyz basşylyǧynan dämelı. Älıptıŋ artyn baǧaiyq.
Serık PIRNAZAR
