Biyl Parij Olimpiadasy men oǧan ırıkteitın qūrlyqtyq jäne älem chempionattary ötetının däiektep, gazetımızdıŋ №2 (4590) nömırınde maqala jazdyq. Qysqasy, sportşylardyŋ baby men baǧyn synaityn dübırlı dodalar jyly bolǧaly tūr. Onyŋ arǧy jaǧynda tūtas eldıŋ sporttyq imidjıne baǧa berıledı. Osy rette, sport saŋlaqtarynyŋ jetıstıgı ǧylym men medisinaǧa täueldı ekenı ras! Astana qalasyndaǧy Sporttyq medisinalyq ortalyqqa baryp, osy salanyŋ jūmysyna qanyqtyq.
2022 jylǧa deiın sportşylar №5 qalalyq emhana bazasynda käsıbi tekserısten ötıp, em alatyn. Onda sportşylar özge pasientpen bırge kezek tūryp tekserıletın. Ortalyq aşylǧaly Astana qūrama komandasynyŋ müşelerı jäne sport mektebınıŋ şäkırtterı medisinalyq tekserısten ötıp, sporttyq formasyn tekserıp, qaita qalpyna kelu kezeŋın baqylap jür. Taŋerteŋgı uaqytta ortalyqta adam qarasy qalyŋ körındı. Turnirge qatysuǧa sport seksiiasyna baru üşın tekseruden ötude eken. Mekeme basşysy Azamat Erqasymov qarsy alyp, ortalyq jūmysymen tanystyrdy.
– Sport jäne turizm ministrı Ermek Marjyqpaev sport medisinasy men farmakologiiaǧa maŋyz berıp, sala mamandarymen kezdestı. Ärı Parij Olimpiadasyna joldama alǧan jäne lisenziialy turnirlerge qatysatyn sportşylar medisinalyq tūrǧyda qajettı kömektı alu kerektıgın eskerttı. Jylda ekı ret bızdıŋ ortalyqta 13 myŋ sportşyny medisinalyq tekserısten ötıp, oŋaltu, fizioterapiia alu, jaraqattan jäne fizikalyq jüktemeden keiın qaita qalpyna kelu üşın em qabyldady, – dep sözın bastady ol.
Ortalyqta sportşynyŋ emosiialyq köŋıl-küiı men fizikalyq äleuetın baǧalaityn zamanaui qūrylǧymen qamtylǧan. Onda ultradybystyq terapiia apparaty, elektroterapiia apparaty, soqqyly-tolqyndy terapiia qūrylǧysy bar. Sportşy üşın kerektı mobildı ergospirometriia jüiesı, intervaldy vakuumdy jäne qarqyndy magnittık terapiia, dene qūramynyŋ analizatory, kontaktılı diametriiaǧa baǧyttalǧan qūrylǧyny tabuǧa bolady. Tauly jerdı imitasiialau üşın gipoksiialyq aua generatory bar ürlemelı modul jäne salmaq retteitını bar pnevmatikalyq trenajer qūndy apparatty sanalady.
– 2008 jyly Densaulyq saqtau ministrlıgı «sportşyny sauyqtyru jäne emdeu bızdıŋ sanatqa jatpaidy» dep sporttyq medisinadan bas tartty. Sodan keiıngı uaqytta otandyq sporttyŋ deŋgeiı belgılı. Ärine, sporttyŋ qūldyrauyna türlı obektivtı jäne subektivtı sebep bar. Bastysy – sport ǧylymy kenjelep, sporttyq medisina öz deŋgeiınde damymady. Japoniia, Qytai, AQŞ jäne Europa elderınen sporttyq medisina boiynşa ondaǧan jylǧa artta qalyp kettık. Bızdegı jetıstıkter – täjıribelı bapkerdıŋ ızdenısı, ynta-yqylasynyŋ nätijesı. Alaida köp jattyqtyruşy jaŋaşyldyqty qabyldaǧysy kelmeidı, zamanaui apparattardyŋ kömegıne jügıngendı dūrys körmeidı. Al ortalyq organdarda ǧylymi däiektelgen ädıstemelık nūsqama joqtyn qasy. Japoniiada bır sportşynyŋ artynda trenerden bölek, dietolog, psiholog, reabilitolog, massajist jäne därıger jüredı. Bızde bır komandaǧa bır därıger men massajist bolady. Endı özıŋız salystyryp körıŋız, – dedı Azamat Erqasymov.
Spikerdıŋ sözınşe, sporttyŋ damuynda därıgerler de, psihologtar da, massajister te şeşuşı röl atqarady. Sportşynyŋ formasyn tekserude zamanaui apparattardyŋ igılıgın paidalanu da maŋyzdy.
– Kriştianu Ronaldu 20 jyldan asa joǧary deŋgeide öner körsetıp keledı. Mūnyŋ syry – sport ǧalymyna süienedı jäne psiholog, dietolog, reabilitolog, massajist, därıger mamandarmen bırlese jūmys ıstep, özıne joǧary talap qoiady. Bızde psihologqa degen közqaras bölek. «Psih» degen kompleksten qaşady. Bapkerlerdıŋ arasynda şäkırtımen syrlasyp, ışkı köŋıl-küiı turaly bılse, özın «psihologpyn» dep tanidy. Talantty sportşy el chempionatynda daralanǧanymen, şeteldegı turnirde öz äleuetın körsete almai jatady. Nege? Mūndai sportşymen psiholog jūmys ısteuı maŋyzdy. Japoniiada är sportşy sifrlanǧan. Onyŋ eptılıgı, küşı, jyldamdyǧy jäne taǧy basqasy turaly aqparat özderınıŋ internet bazasynda bolady. Aşyq bäseke osydan bastalady. Öitkenı ekınşı nemese üşınşı nömırlı sportşy üzdık sportşyǧa qarap, özınıŋ sporttyq qabıletın arttyruǧa köŋıl böledı. Bızge de sport salasyn sifrlandyru kerek, – dedı ortalyqtyŋ direktory.
