Klassikalyq muzyka älemınde skripkaşylardyŋ şoqtyǧy biık keledı. Qazaqtyŋ atyn älemge tanytyp jürgen, jūldyzy joǧary tuǧan bes önerpazdy bölek aituǧa äbden laiyqty.
«QAZAQSTANDYQ PAGANİNİ»
Solardyŋ bırı – 17 jasar Ruslan Tūryntaev. Önersüier astanalyqtardyŋ köz aldynda ösıp, talantyn ūştap kele jatqan jas daryn Vladimir Spivakovtyŋ dualy auzymen «qazaqstandyq Paganini» atandy. Maestronyŋ qamqorlyǧynyŋ arqasynda Emil Bulanjenıŋ skripkasy da Ruslannyŋ ülken oljasy. Jetı jasynan Astanadaǧy Ūlttyq öner akademiiasynda bılım alǧan Ruslan bügınde Chaikovskii atyndaǧy Mäskeu memlekettık konservatoriiasynyŋ Ortalyq muzyka mektebınde oqyp jür. Onyŋ öner dodasyndaǧy jetıstıkterın jıtı qadaǧalap, köp jyldardan berı oqyrmandarymyzben bölısıp kelemız. Alar biıgım alda deitın Ruslan öz bolaşaǧyn elımızben tyǧyz bailanystyrady. «Skripkada oinau şeberlıgımdı şyŋdap, eŋ myqty skripkaşy atanyp, öz elımnıŋ daŋqyn kötergım keledı» deidı jas önerpaz.
ŞETELDE JAQSY TANYMAL
Taǧy bır ataqty skripkaşymyz Ordabek Düisen Amerikanyŋ «Dallas Opera» simfoniialyq orkestrınde oinaidy. Düisen – respublikalyq, halyqaralyq konkurstardyŋ laureaty, Meksikanyŋ qūrmettı artisı. Ol – bır keşte Nikkolo Paganinidıŋ 24 kaprisyn tügel oryndaǧan qazaqtyŋ tūŋǧyş darabozy. Ol Avstriiadaǧy opera festivalıne bas konsertmeister retınde arnaiy şaqyryldy. Ol özınıŋ konserttık baǧdarlamalaryna älemdık tuyndylarmen qatar qazaq sazgerlerınıŋ jäne qazaq äuenderın qosyp, tyŋdarmandaryna jetkızgendı ūnatady.
Ordabek te önerpazdar otbasynan şyqqan. Äkesı – küişı-dombyraşy, anasy pianinoda oinaidy eken. Ol özınıŋ bır sūhbatynda «şetelde qazaq muzyka mektebın bılmeitın bolar, alaida talantty qazaqtardy şetelderde köbırek qūrmetteidı» deidı.
«NAǦYZ KÖŞPENDI»
Ruslannyŋ önerdegı boi tüzer aǧalary joq emes. Belgılı skripkaşy Marat Bisenǧalievtı syrly sazdyŋ önertapqyşy jäne Europa men Ündıstannyŋ arasyn jol qylǧan «köşpendı» dep te ataidy. Olai deitın sebebı, şeteldık jäne qazaq sazgerlerımen bırlese jūmys ıstep, öner salasynda eleulı jaŋalyqtar engızıp keledı. QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı, Birmingem konservatoriiasynyŋ professory, Ūlybritaniia men Ündıstanda qatar öner körsetıp jürgen Mūrat qazaq elınıŋ azamaty atyn eşnärsege aiyrbastaǧan emes. Ündıstannyŋ simfoniialyq orkestrıne jetekşılık etıp jürgen Marat jaqynda ūjymnyŋ 10 jyldyǧyna orai gala-konsertın ötkızdı.
Marat Bisenǧaliev turaly bükıl älemde az aitylyp jürgen joq. Soǧan qaramastan, ol qūpiia adam küiınde qalyp, köp qyry bızderge beimälım. Bıletınımız, 1990 jyly britandyq Stina Uilsonǧa üilenıp, Aruhan esımdı qyzdy bolady. Köp ūzamai Stinamen däm-tūzy jaraspai, ajyrasady. Odan soŋ fransuz qyzy Vassiliamen otau qūrǧan. Odan da Şorai esımdı qyzy bar. Marat öz sūhbatynyŋ bırınde «Menıŋ Angliiada, Almaty men Oralda, Bombeide jäne Jaŋa Zelandiiada üiım bar» degen eken. Naǧyz köşpendı dersıŋ! Skripkaşy Bisenǧaliev jaqynda Astanaǧa kelıp, konsert qoiyp, biık önerıne taǧy da täntı ettı.
ŞANİNDERDIŊ ŞARAPATYNAN
Qazaqtyŋ tūŋǧyş rejisserı Jūmat Şanin men tūŋǧyş käsıbi skripkaşy Raupbek Şanindermen naǧaşy jaǧynan jalǧasatyn Arman Myrzaǧaliev älemnıŋ äigılı sahnalarynda önerın körsetumen qatar, Bostonda därıs beredı. Ol 2007 jyly «Remi» triosyn qūrǧan bolatyn. Onda Aleksei Naidenov (violonchel, Resei) jäne Iýliia Gorenmanmen bırge (fortepiano, AQŞ) öner körsetedı. Soŋǧy kezde «Forte Music Fest» halyqaralyq klassikalyq muzyka festivalınıŋ direktory bolyp qyzmet atqardy. Atauly öner saiysynda tek qana has önerpazdar baq synaidy eken. «Armannyŋ klassikalyq muzykanyŋ künı öttı» degen pıkırmen tübegeilı kelıspeitın sebebı de sondyqtan bolar. Akademiialyq muzykanyŋ bäsın bıletınder «Arman sahna törınde tek qana skripkada oinap qoimaidy, önerge janyn berıp, sahnada bır jasaidy» dep aityp jatady. Al aǧaiyndary Armannyŋ bes jasynda qolyna skripkany ūstatqanda, jalma-jan aspaptyŋ bır şetın alqymymen basyp, känıgı skripkaşydai közı jainap ketken edı dep eske alady. «Jıgıttıŋ jaqsy bolmaǧy naǧaşysynan» degen.
ERJANDY «FACEBOOKTEN» IZDEŊIZ
29 jasar Erjan Qūlybaev İspaniiada tūrady. Ol – Resei, Germaniia, Portugaliia jäne Argentinada ötken halyqaralyq konkurstardyŋ jeŋımpazy. Ol muzykaǧa degen zor süiıspenşılıgımen älemdık sahnalardy baǧyndyryp keledı. Jaqynda ǧana Rumyniiada ötken «Djeordje Enesku» halyqaralyq festivalınde üşınşı oryndy iemdendı.
Madridte jäne Zalsburgte bılım alǧan skripkaşy Poznan filarmoniialyq orkestrımen bırge öner körsetıp, Polşa kameralyq filarmoniiasymen jeke konsertın berdı. Ataqty dirijer Valerii Gergievtıŋ jetekşılıgımen Mariia teatrynda öner körsettı. Sonymen qatar, Karnegi-holl törınde de qoşemetke bölendı.
Erjan – «Facebooktı» belsendı qoldanuşylardyŋ bırı. Öz paraqşasynda ötkır oilarymen bölısıp, klassikalyq muzykaǧa otandastaryn tartu maqsatynda klassikalyq muzyka älemınıŋ barlyq jaŋalyqtarymen bölısıp otyrady. Endeşe, Erjandy «Fb-dan» ızdeŋız.
Bettı daiyndaǧan: Aigül UAISOVA
