Būqaralyq aqparat qūraldarynan qanşama ret qūlaǧdar qylsaq ta, ata-analardyŋ älı de bolǧan jäitten sabaq almaitynyna bıraz otbasyǧa qaiǧydan qan jūttyrǧan biylǧy statistika dälel. Tek biylǧy jarty jyldyŋ ışınde Astanada 25 jas balanyŋ biıkten qūlau faktısı tırkeldı.
Älbette, būl – bırınşı kezekte balaǧa beiqam ata-analardyŋ kınäsı. Öitkenı özderı üide bolmaǧan kezde terezelerdı qymtap jabudy ūmytyp ketedı, tıptı päterdegı jihazdardyŋ bala terezenıŋ aldyna oŋai şyǧyp ketetındei qylyp ornalasuy da qaiǧyly jaǧdailarǧa duşar qylatyny jasyryn emes.
Onyŋ ışınde bolmaşy ǧana salmaq tüsse, dar aiyrylyp jyrtylyp ketetın moskittı tordyŋ kesırınen 5 bala mertıgıp, opat boldy. Oqys oqiǧa saldary ölımge äkep soǧatyny öz aldyna, bel omyrtqa men süiekterdıŋ synuynan, ışkı aǧzalaryna, miyna zaqym keluınen, küretamyrlardyŋ jarylyp ketuınen mügedek bop qalǧan jetkınşekterge obal-aq.
Därıgerlık täjıribemız körsetkendei köbınese jaraqat alǧan janǧa der kezınde kömek jasalmaǧandyqtan, jaǧdai asqynyp ketetınıne közımız jetıp otyr. Sondyqtan osyndai oqys oqiǧa kuägerı bola qalsaŋyz, qarap tūrmai mynadai qareketterge köşkenıŋız abzal:
• Şūǧyl türde jedel därıgerlık kömek şaqyrtyŋyz, mekenjai men oqiǧa turaly däl qalpynda baiandaŋyz;
• Eger jas bala aqyl-esın joǧaltpaǧan bolsa, ony özdıgınen qimyldatpauǧa tyrysyŋyz;
• Al, esınen tanyp qalǧan jaǧdaida, ony kerı audarmaŋyz, sebebı bel omyrtqaǧa zaqym kelse, jaǧdaidy odan ärı uşyqtyryp jıberuıŋız mümkın;
• Küretamyrdyŋ soǧysy men tynys aluyn tekserıŋız, tek demalysy naşarlaǧanda ǧana balany şalqasynan jatqyzyp, jasandy tynys aldyryŋyz;
• Eger de qan toqtamai jatsa, jaraqatty taza däke nemese oramal siiaqty qolda bar zatpen taŋyp tastaŋyz.
Qandai jaǧdai bolsa da nauqasty jalǧyz qaldyrmaŋyz, sebebı ainalada jaǧdaidy bılmei jatyp, özım bılemdıkke salyp kömek bergısı keletın adamdar tabylyp qaluy mümkın, būl nauqastyŋ jaǧdaiyn odan ärı auyrlatyp jıberedı.
Al, ata-analarǧa aitarymyz: moskittı tor samaldyqqa jaqsy bolǧanmen, saqtyqqa jaramaityn material, sondyqtan mümkındıgınşe terezelerge kışkentai balalar öz betınşe aşyp-jaba almaityn arnauly bekıtkışter ornatyŋyz. Eŋ abzaly, balany üide jalǧyz tastap ketpeŋız.
D.Şkolnyi,
№2 qalalyq balalar auruhanasy travmpunktınıŋ ordinator-därıgerı
