Basty aqparatQoǧam

Şattyǧy şalqyǧan şaŋyraq



Astanaǧa biyl şirek ǧasyr tolyp otyrsa, şattyǧy şalqyǧan şaŋyraq ielerı Erlıs Tanabaiūly men Ümıtjan Jaŋabek­qyzynyŋ elorda tūrǧyny atanǧanyna da osynşama uaqyt ötıptı. 2000 jyly balalarynyŋ qolqalauymen Qaraǧandy oblysynyŋ Aqtoǧai audanynan bas qalaǧa qonys audarǧan būl otbasy ötken mausym aiynda gauhar toiyn atap öttı. Otaǧasy aqsaqaldyq jasqa jetse, otanasy aqsamaily äje bolyp, bır äulettıŋ ūiytqysy, qazynasy bolyp otyr. Şaŋyraǧyna balalary, nemerelerı, şöberelerı jiı jinalady. Ūrpaǧynyŋ qoly qalt etse osy üige asyǧyp tūrady, al kışkentailardyŋ, tıptı, ata-äjesınıŋ qasynan şyqqysy joq.

Jastyq kezeŋderı ötken ǧasyrdyŋ 60-jyldaryna döp keldı. Ol uaqytta zaman basqa, tärbie basqa, qazırgıdei qyz-jıgıt bolyp köşede qol ūstasyp jüru joq. Jas Erlıs äskerden oralǧannan keiın şopyr bolyp jūmysqa ornalas­ty. Sol kezde boijetıp, qyrdyŋ qyzyl gülındei qūlpyrǧan Ümıtjanǧa közı tüstı. Kölıgımen Balqaş qalasyna aparar jolda ekeuınıŋ äŋgımesı jarasty.

«Sol zamannyŋ qyz­dary ibaly, inabatty boldy ǧoi. Ekeumız jasyrynyp, elden aulaq ketıp, Toqyrauyn özenınıŋ jaǧasynda kezdesetınbız. Bır jyldai tyǧylyp kezdesıp, üilendık qoi» deidı Erlıs aqsaqal.

Halyq kompozitory Aqan serınıŋ «Balqadişa» änınde bas keiıpker ūzatylarda «Bır emes, ekı jeŋgeŋ kelıp otyr. Rūqsat bızden sızge, bar, Qadişa» degen joldar aitylady. Sol siiaqty Ümıtjandy Erlıstıŋ şaŋyraǧyna jıgıttıŋ bır şeşesı men jeŋgesı kelın qylyp tüsırdı. Būl 1963 jyldyŋ jazy edı. Mıne, sodan berı bırge kele jatyr.

Būl kısılerdıŋ ekı sö­zınıŋ bırı – eŋbek, eŋbektı bärınen joǧary qoiady. Erlıs Tanabaiūly şopyr­lyqtan keiın ūzaq jyl elektrik bolyp jūmys ıstedı. Astanaǧa köşıp kelgennen keiın de, zeinette bolsa da, bos otyrmady, Q.Quanyşbaev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq-drama teatrynda eŋbek ettı. «Akterdıŋ vahterı boldym» deidı aqsaqal külıp. Arasynda «Sesnabankte» elektrik bolyp qosymşa jūmys ıstedı.

Qazırgı kelınderdıŋ köbı ata-enesımen tūrǧysy kelmeitının baiqaimyz. Jary jalǧyz ūl nemese üidıŋ kenjesı bolsa da, bölek şyqqysy keledı. Ūrys-kerıs, janjal, şaŋyraqtyŋ şaiqaluy osyndaidan bastalatynyn da körıp jürmız. Al Ümıtjan Jaŋabekqyzy kelın bolyp tüskennen keiın 34 jyl ata-enesın baqty. Sol şaŋyraqtyŋ ystyǧyna küiıp, suyǧyna toŋdy. Ūldary Nūrai da ata-äjenıŋ bauyrynda ösıp, äke-şeşesın atymen ataityn.

Qazır Nūrai – elge belgılı önerpaz. Oquşy bolǧanda Aqtoǧai audanynyŋ kezınde ataǧy dürkıregen «Toqyrauyn tolqyndary» ansamblıne qabyldanyp, än saldy. J.Elebekov atyndaǧy estrada-sirk kolledjınde bastapqyda düldül änşı Jänıbek Kärmenovtıŋ, keiınnen Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Qairat Baibosynovtyŋ synybynda oqydy. Astananyŋ Q.Quanyşbaev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq-drama teatrynyŋ negızın qa­lauşylardyŋ bırı bolyp, odan soŋ E.Rahmadiev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq filarmoniiaǧa auysty. Osy öner oşaǧynyŋ änşısı bolǧanyna da 15 jylǧa juyqtady. Qazaqstan Jastar odaǧy syilyǧynyŋ laureaty, mädeniet salasynyŋ üzdıgı deitın ataqtary da bar.

Bır aita keterlıgı, osy äulettıŋ halyq kompozitory Äset Naimanbaiūlymen atalas tuystyǧy bar. Erlıs aqsaqal men Ümıtjan äje de jas şaǧynda halyq teatrynda akter boldy. Erlıs Ǧ.Müsırepovtıŋ «Qozy Körpeş-Baian sūlu» spektaklınde Jantyqty, basqa da qoiylymdarda keiıpkerlerdı somdady. Nūraiǧa öner osylai qan arqyly äke-şeşesınen de qonǧan siiaqty. Äke-şeşe onyŋ baǧyn bailamady. Ärine, bastapqyda mūǧalım bolǧanyn qalady. Söitıp E.Böketov atyndaǧy Qaraǧandy memlekettık universitetıne tüskenı bar. Alaida ūldyŋ künı-tünı oilaityny öner bolǧannan keiın ata-ana batasyn berdı. Būl oraida qart äke-şeşenı oilap, auyldan şyǧa almai, ömırden erte ozǧan qazaqtan şyqqan tūŋǧyş bard Tabyldy Dosymov eske tüsedı.

Keşegı keŋes zamanynda eŋbek adamdary baǧalanatyn. Ümıtjan şeşei üidıŋ qat-qabat şaruasymen qatar ökımettıŋ jūmysynda da ülgeretın. Audandyq keŋestıŋ deputaty bolǧany, äielderdıŋ alǧaşqy oblystyq qūryltaiyna qatysqany da bar. Bıraq qazırgı köptegen qyz-kelınşek siiaqty qyzmet qumady.

«Äielderge jūmys ısteme degen dūrys emes, jan-jaqty bolǧan jön. Bıraq äielge üige de qaraudy ūmytpau kerek. Qazır qyzdardyŋ bırazy mansap quyp, tūrmysqa şyqpai otyryp qalady. Är närse öz uaqytymen. Küieuge şyǧyp, balany da tabu kerek» deidı Ümıtjan Jaŋabekqyzy.

Ömırden körgenı, tüigenı mol aqsaqal men äje bızge osyndai äŋgıme şerttı. Şaŋyraqty şaiqaltpai, 60 jyl bırge tūru turaly aitqanda da onyŋ eşqandai syry joq ekenın jetkızdı. Olardyŋ aituynşa, erı men äielı arasynda tüsınıstık boluy kerek. Bırın-bırı qoldap, demep otyrsa, jaqsysyn asyryp, jamanyn jasyryp otyrsa, bärı dūrys bolady. Osyndai otbasylar qai jaǧynan alǧanda da keiıngı jastarǧa ülgı.


Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button