Astanada QR Täuelsızdıgınıŋ 25 jyldyǧyna arnalǧan «Quatty öŋır – quatty Qazaqstan» baǧdarlamasynyŋ aiasynda Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ künderı öttı. Ötken demalystarda «Han Şatyr» sauda-oiyn-sauyq ortalyǧy alaŋynda Qyzyljar aimaǧynan elordaǧa jetkızılgen auyl şaruaşylyǧy önımderınıŋ saudasy qyzu jürgızıldı. Saudamen qatar, sändık-qoldanbaly öner şeberlerınıŋ körmesı ūiymdastyrylyp, qyzyljarlyq önerpazdar salǧan äsem änder halyqtyŋ qūlaq qūryşyn qandyrdy.
JERLESTERMEN QAUYŞTYRǦAN JÄRMEŊKE
Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ sauda sörelerın aralaǧanymyzda, azyq-tülıktıŋ qai audannan äkelıngenın anyqtaityn bannerlerdıŋ özı köz süisınttı. Şal aqyn, Maǧjan Jūmabaev, Şoqan Uälihanov, Jambyl, Ǧabit Müsırepov ataulary täuelsızdık jyldary öŋırdıŋ bıraz qazaqylanǧanynan habar berdı.
Qyzyljarlyqtar Astanaǧa 700 tonnadan astam önım jetkızıptı. Sonyŋ ışınde 95 tonna et, 10 tonna şūjyq önımderı, 24 tonna süt önımderı, 450 tonna kartop pen basqa da kökönıs, 20 tonna balyq, 10 tonna makaron önımderı, 16 tonna bal, 100 tonna ūn jäne basqa da azyq-tülık türlerı saudaǧa şyǧaryldy. Jalpy alǧanda, järmeŋkege öŋırden 100-den astam şaruaşylyq pen öŋdeuşı käsıporyndar qatysty.
– Astana tūrǧyndary Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ järmeŋkesın jyl saiyn asyǧa kütedı. Osy öŋır järmeŋkenı joǧary deŋgeide ūiymdastyrudy dästürge ainaldyrdy. Ony özderıŋız de körıp tūrsyzdar, qyzyljarlyqtar saudamen qatar konserttık baǧdarlamany da qyzyqty etıp qūryp, qonaqjailylyǧyn tanytyp, halyqty dämmen de syilauda. Būdan soŋ kezek Aqmola oblysyna keledı. Astanamen körşıles aimaq biylǧy järmeŋkelerdı tüiındeidı. Būl şaralarda azyq-tülık naryqtaǧy baǧadan 15-20 paiyzǧa tömen saudalanuymen qatar, mūndaǧy atmosfera da köŋılge jaǧymdy bolady. Astanaǧa elımızdıŋ är öŋırınen halyq jinalǧanyn bılesızder. Osy künderı astanalyq atanǧan olar ädette osyndai järmeŋkelerge jerlesterımen qauyşuǧa keledı, – deidı Astana qalasy äkımınıŋ orynbasary Malika Bektūrova.
AUDANDAR QONAQJAILYQ TANYTTY
Qala basşysy orynbasarynyŋ sözınıŋ dälelındei, Taiynşa audany tıkken kiız üidıŋ maŋaiyna barǧanymyzda halyqqa ystyq palau men bauyrsaq ülestırılıp jatqanyn kördık. Osylaişa är audan bır-bır qyzyq şara ūiymdastyrypty. Mäselen, Maǧjan Jūmabaev audanynyŋ Gülmaida Manaqbaeva atty tūrǧyny zeinetkerlıkke şyqqannan soŋ monşaqtardy öru önerımen ainalysa bastapty. Äliia Ryspaeva bolsa körpe, jastyq siiaqty ūlttyq qolöner būiymdaryn tıgedı eken. Dmitrii Napadov temırden tüiın tüigen şeber bolyp şyqty.
Ǧabit Müsırepov audanynyŋ qolöner şeberlerınıŋ qolynan şyqqan üi qūstarynyŋ müsınderı bızge tırı siiaqty bolyp körındı. Aiyrtau audanynyŋ quyrşaqtary da közdı qyzyqtyrdy.
Soltüstık öŋırı elordaǧa ettı molynan jetkızıptı. Jylqy etı – 1250 teŋgeden, siyr etı – 1100 teŋgeden, qoi etı 1050 teŋgeden saudalandy. Būǧan qosa, qaz ben üirek etınıŋ baǧasy 1200-1500 teŋge aralyǧynda boldy. Et qoiylǧan sörelerdıŋ janynda: «Et tamaşa eken, qap, mūzdatqyşym tolyp qalyp edı» nemese «Semız et eken, bıraq anam ondai ettı jemeidı» degen sözderdı estıp qaldyq. Būdan soŋ dorbasyn etke toltyryp, säl ärırek tūrǧan aǧamyzdyŋ janyna baryp, järmeŋkeden alǧan äserın bıldık.
«Är apta saiyn järmeŋkege kelemın. Äsırese, qyzyljarlyqtar järmeŋkenı jaqsy ūiymdastyrypty. Mūndaǧy azyq-tülık baǧasy qala bazarlaryndaǧy baǧaǧa qaraǧanda arzan. Özım jylqynyŋ da, siyrdyŋ da, qoidyŋ etın de satyp aldym. Qazaqqa semız et kerek qoi, menı sol qyzyqtyrdy. Arasynda jeŋıl et bolsyn dep bır tauyqty da qostym» deidı Astananyŋ baiyrǧy tūrǧyny Sailaubek Aidarhanūly.
TŪLǦALARDY TIRILTKEN QOIYLYMDAR
Astana qalasyndaǧy Soltüstik Qazaqstan oblysynyŋ künderı 18 qazanda bastalǧanyn aita keteiık. Sol künı M.Gorkii atyndaǧy memlekettık akademiialyq orys drama teatry sahnasynda N.Pogodin atyndaǧy oblystyq orys drama teatry «Maǧjannyŋ soty» spektaklın qoidy.
Atalmyş qoiylymnyŋ avtory ärı qoiuşy rejisserı, QR eŋbek sıŋırgen ärtısı Viktor Şalaev pesany osydan segız jyl būryn, aqynnyŋ tuǧanyna 115 jyl toluyna orai sahnalaǧan. Köp zertteuşılerdıŋ pıkırınşe, Abaidan keiın qazaq poeziiasyn biıkke osy Maǧjan şyǧardy. Spektaklde tūlǧanyŋ tragediialy taǧdyry jan-jaqty aşylǧan. Maǧjannyŋ bala kezınen bastap aqyn bolyp qalyptasu kezeŋderın baiandaityn qoiylym ötken ǧasyrdyŋ qasıretke toly otyzynşy jyldaryna jeteleidı. Al dramanyŋ astarynda tūlǧaǧa taǧzym etu ideiasy jatyr.
Qyzyljarlyqtar elordaǧa osy bır spektakldı ǧana äkelgen joq. Öŋırdıŋ quyrşaq teatry kışkentai körermenderdı üş kün boiy «Äuele, dombyra» qoiylymymen susyndatty. Sondai-aq, qaiyrymdylyq maqsatynda balalar üiınde «Menıŋ dosym – baǧdarşam»
atty tanymdyq, tärbielık qoiylymdy körsettı.
Al S.Mūqanov atyndaǧy qazaq muzykalyq drama teatry «Elım-ai» tarihi dastanynyŋ jelısımen qoiylǧan «Dauylpaz baba – Qojabergen» spektaklın astanalyqtarǧa ūsyndy. Byltyr Qazaq handyǧynyŋ 550 jyldyǧyna arnalyp qoiylǧan qoiylymnyŋ rejisserı – Batyrbek Şambetov. Zar zaman oqiǧalaryn tırıltken spektakldıŋ bas keiıpkerı Qojabergen jyrau bolsa, onymen qatar qoiylymda Äz Täuke, Bögenbai batyr, joŋǧar qoŋtaişysy Syban Rabdannyŋ beinelerı körınedı.
Teatrlarǧa qosa, öŋırdıŋ özge mädeni oşaqtary da aimaqtyŋ bas qaladaǧy künderıne üles qosty. Atap aitsaq, Soltüstık Qazaqstan oblystyq mūraǧaty Astana qalasynyŋ memlekettık mūraǧatynda «Soltüstıktıŋ bailyǧy: bıregei mūraǧat qūjattaryndaǧy tarih» körmesın ūiymdastyrdy. Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda S.Mūqanov atyndaǧy oblystyq kıtaphana jäne Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ mūrajai bırlestıgınıŋ ūiymdastyruymen «Tuǧan jerdıŋ tartylysy» körmesı men jergılıktı suretşılerdıŋ «Öŋır marjany» körme ekspozisiiasy ūiymdastyryldy. Sol jerde bırqatar qolöner şeberlerı qoldanbaly öner türlerınen şeberlık sabaqtaryn ötkızdı. Al öŋırdıŋ üzdık öner ūjymdary «Maǧjan elınen – elorda törıne» atty gala-konsertte än-küidı şalqytty.
Amanǧali QALJANOV
