Köz aurularynyŋ arasynda tūqym qualaityn türlerı de bar. Olar – tua bıtken katarakta, tūqym qualaityn nemese tua bıtken miopiia. Torly qabattyŋ türlı degenerativtı aurulary, torly qabattyŋ ısıgı, iaǧni retinoblastoma tūqym qualaidy. Al eresekterdıŋ arasynda kezdesetın aurulardyŋ bırı – bırınşılık aşyq būryşty glaukoma.
Glaukoma köz ışınıŋ progressivtı qysymynyŋ oqtyn-oqtyn joǧarylauynan nemese köru qabıletınıŋ tömendeuınen, sondai-aq köz jaraqattaryna nemese közdıŋ qabynu aurularyna, miopiiaǧa jäne basqa köptegen sebepterge bailanysty paida boluy mümkın. Būl – tūqym qualaityn aurulardyŋ bırı. Aziia halqynda, özımızdıŋ halqymyzda da jiı kezdesetın glaukomanyŋ türı – būl közdıŋ aldyŋǧy bölıgınıŋ tar bolǧanyna bailanysty damityn jabyq nemese tar būryşty glaukoma. Mūnyŋ sebebı jas kele köz būrşaǧynyŋ kölemı ösedı, közdıŋ aldyŋǧy kamerasynyŋ tereŋdıgı azaiady. Közdıŋ aldyŋǧy bölıgı tar bolyp, köz qysymynyŋ joǧarylauyna äkeledı. Aurudy anyqtap jäne em nätijelerın salystyru üşın köz ışı qysymy jiı ölşenu kerek. Sonymen qatar köru jüikesınıŋ diskı, köz tübı, köru keŋıstıgı de tekserıluı qajet. Glaukomanyŋ emı konservativtı jäne hirurgiialyq boluy mümkın. Glaukoma emınıŋ maqsaty – köz ışı qysymyn qalypty jaǧdaiǧa keltıru jäne köru qabıletın tūraqtandyru.
Katarakta, iaǧni köz būrşaǧynyŋ būlyŋǧyrlanuy mūnyŋ bır sebebı. Eresekterde katarakta jalpy jas ūlǧaiuyna bailanysty damuy mümkın. Sonymen qatar közdıŋ qabynu aurularynda, miopiiada, glaukomada, közdıŋ jaraqattarynda katarakta damidy. Jalpy, aǧzanyŋ somatikalyq aurularynda da, mysaly, qant diabetı siiaqty jäne basqa somatikalyq aurularda da katarakta damuy mümkın. Bügıngı taŋda keŋ taraǧan katarakta auruy tek hirurgiialyq jolmen ǧana emdeledı. Operasiia kışkentai jäne mikrotılımder arqyly jasalynyp, köz ışıne jetık jasandy būrşaq engızıledı. Būl tehnikanyŋ arqasynda operasiia uaqyty 10-15 minutqa deiın qysqartylyp, nauqastarymyzdyŋ köru jıtılıgı operasiiadan keiıngı bırınşı künı-aq joǧarylauǧa mümkındık beredı.
Közdıŋ torly qabaty būzyluynyŋ jiı kezdesetın sebepterı – būl diabettık retinopatiia, miopiiada kezdesetın türlı distrofiialyq özgerıster, torly qabattyŋ sylynuy, torly qabattyŋ ortaŋǧy tamyrynyŋ trombozy, jalpy qan qysymynyŋ joǧary boluyna bailanysty damityn retinopatiia, makula dep atalatyn köz tübındegı sary daqtyŋ jaryluy, közdıŋ şyny tärızdes denesıne qan qūiyluy. Adam janarynda belgılı özgerıster paida bolǧanda profilaktikalyq nemese emdeu barysynda lazerlık torly qabattyŋ koaguliasiiasy jasalady. Onyŋ maqsaty – paida bolǧan özgerısterdıŋ ūlǧaiuyn tūraqtandyryp, asqynulardyŋ aldyn alu. Sonymen qatar torly qabattyŋ aurularyn emdeu barysynda klinikamyzda tiımdılıgı jäne qauıpsızdıgı däleldengen lusentis preparatymen intravitrealdy ineksiia jasalynady.
Köz qaraşyǧyna et ösu degenımız – būl pterigium. Qazırgı taŋda jastardyŋ arasynda da jiı kezdesetın boldy. Būl patologiiany tek hirurgiialyq jol arqyly emdeidı. Tıptı jaqsy jasalynǧan otadan keiın de pterigium qaitalanuy mümkın. Sondyqtan mūnyŋ aldyn alu üşın arnaiy plastika da jasalynuy kerek.
Koniunktivitter – būl tıpten jiı kezdesetın şyryşty qabattyŋ qabynu syrqaty. Jiı kezdesetın sebepterınıŋ bırı de – virustar, bakteriialar nemese allergiia. Emdeu barysynda sebebıne bailanysty arnaiy köz tamşylary taǧaiyndalady.
Köz aurularyn emdeu jäne asqynulardyŋ aldyn alu üşın oftalmologqa uaqytyly baryp, tekseruden ötu kerek. Tıptı köz janary auyrǧanda ǧana emes, auyrmaityn kezınde keŋes alǧan jaqsy. 40-tan asqan adamdar nemese tūqymynda glaukomamen auyrǧandar bar bolsa, olardyŋ da aldyn ala saqtanǧany abzal.
Äigerım TÖLETOVA,
Köz aurulary ǦZİ Nūr-Sūltan qalalyq
filialynyŋ direktory, joǧary sanatty
oftalmolog-hirurg
