TALASBEKTIŊ BES TOMDYǦY
«Qazaq ensiklopediiasy» baspasynan jazuşy, kinodramaturg, küişı, ädebiet jäne öner zertteuşısı Talasbek Äsemqūlovtyŋ bes tomdyǧy jaryq kördı.
Segız qyrly, bır syrly azamattyŋ jary Zira Nauryzbaevanyŋ aituynşa, būl – Talasbektıŋ artynda qalǧan mūralarynyŋ jartysy ǧana. Alda taǧy osyndai kölemdegı eŋbekterın şyǧaru josparda bar.
Al oqyrmannyŋ qolyna tiıp jatqan bes tomdyqqa toqtalsaq, bırınşı tomynda jazuşynyŋ qazaqtyŋ küi önerı turaly jazǧan romandary jinaqtalǧan. Sonyŋ ışıne «Taltüs», «Kärı küişı» jäne aiaqtalmaǧan «Tättımbet cerı» şyǧarmalary engızılgen.
Ekınşı tomynan da prozalyq şyǧarmalarmen qatar, kinoromandardy taba alasyz. «Bırjan sal», «Tūmar padişa», «Qūnanbai» körkem filmderınıŋ ssenariilerımen jäne özge de äŋgıme-povesterdı osy kıtaptan taba alasyzdar.
Orystıldı oqyrmandar osy kinoromandardy üşınşı tomnan oqi alady. Al törtınşı jäne besınşı tomdar arqyly zertteuşı Talasbektı tanisyz. Alǧaşqysynda muzyka jaily, baiyrǧy muzykalyq terminologiia turaly oilaryn oqi alasyz. Sondai-aq, küi önerınıŋ täŋırısı Tättımbet Qazanǧapūly jönınde jan-jaqty mälımetterge qanyǧasyz. Būǧan qosa, küişı Sügır äuletımen tanysasyz. Uäli Bekenov, Şämıl Äbıltaev, Janǧali Jüzbai, Seken Tūrysbek syndy küi önerınıŋ maitalmandarynyŋ, qobyzşy Smatai Ümbetbaevtyŋ önerıne Talasbektıŋ bergen baǧasyn bılesızder. Sonyŋ ışınde jyrşy Berık Jüsıpov pen änşı Maqpal Jünısova turaly jazǧandary da bar. Osy törtınşı tomnan ädebiettanuşy Talasbektıŋ ädebiet jönındegı oilary men ūly Abaidan bastap Vasilii Şukşin, Asylbek Yqsan syndy jazuşylardyŋ eŋbekterıne közqarasyn tani tüsesız.
Besınşı tomda mifologiia, tarih, etnografiia turaly zertteuler toptasqan. Mūnda zertteuşı qazaq eposynan tartyp, batyrlyǧymen de, küişılıgımen de aty şyqqan Ketbūqa turaly oilaryn aitady. Şyǧystan batysqa qarai oiysyp, tūtas ǧalamdy qamtidy.
Juyrda Astanada jäne Almatyda bes tomdyqtyŋ resmi türde tanystyrylymy bolady.
Amanǧali QALJANOV