Körkem mınezge qiǧaş keletın «daraqylyq» bızdıŋ boiymyzdaǧy bar kemşılıktı däl basyp anyqtap bere ala ma bılmeimın.
Menıŋ tüsınıgımde, daŋǧazalyq – maqtanşylyq, astamşylyq, ysyrapşyldyqty qosyp alǧanda sanaly adam jiırkenetındei jaqsylyqtan ümıtı joq bügıngı kelbetımızdıŋ bır sipaty. Baiqaǧanym, öz mınezımızdegı, kündelıktı äreketımızdegı «daraqylyqty» tani almaityndai halge jettık. Öitkenı oǧan qarsy qoiar «taqualyq», «asketizm» sanamyzǧa sıŋbek tügıl, kündelıktı sözdık qorymyzda joq. Qarapaiym pendenı adamgerşılıktıŋ qalybynda ūstap tūratyn taqualyqty därıptep, osy ūǧymǧa siiatyn bar qasiettı boiymyzǧa sıŋırmeiınşe, adamzatty igılıkterge jeteleitın jol bızge jabyq. Sodan da daraqylyqtyŋ batpaǧyna batyp, nenıŋ jön, nenıŋ būrys ekenın ūǧynudan qaldyq. Daraqylyqqa qarsy ekpe bolmaǧan soŋ, söilegen sözımızde pätua joq, ortadan jaman ädetpen ozyp şyǧyp, oǧaş äreketımızben eldı taŋ qaldyrǧymyz keledı. Maqtanşylyqpen mal şaşyp, toidyŋ qadırın ketırdık, asta-tök dastarqan jaiyp, beimezgıl qonaqtyqtan bauyrymyzdy mai basty. Äulettıŋ kışıgırım jaqsylyǧyn ūlan-asyr toiǧa ūlastyryp, quanyşymyzdan bereke kettı. Du-dumannyŋ ortasynda jürgen bızderdı būl sūraq oilandyrmas pa edı. Äleumettık jelıde jelıgen videojazbalar jetken jerımızdı nūsqaǧandai boldy. Onyŋ bırınde ot şaşu şaşyp, alasūrǧan ortaǧa syilyqqa alyp kelgen jylqynyŋ büdırı joq jyltyraǧan kafelde taiǧanaqtaǧany jaǧa ūstatty.
Jaqynda qazaqtyŋ tompaq qyzy qara näsıldı jıgıtke tūrmysqa şyǧyp, eldı ekıge böldı. Qyz taŋdauyn bırı dūrys, bırı būrys dese de, «Men siiaqty eldı şulatyp küieuge şyqpasaŋdar, qoiyŋdar» degen qalyŋdyqtyŋ sözınen baqytyn ızdegennıŋ emes, daraqylyqtyŋ lebı esıp tūrdy.
Köbımız ony da aŋǧarmaimyz, jyrq-jyrq külemız, taŋ qalyp taŋdai qaǧamyz. Esırgen jūrt odan da asyp tüspek bolyp taǧy yşqynady. Kemtar qiialyna erık berıp oiǧa kelmeitın närselerdı oilap tauyp jatady. Essız äreketımızge qalaişa esep beremız? Daraqylyq dendegen qazaqtyŋ balasyna ne toqtam bolmaq?!
Aldymen oiǧa «taqualyq» tüsedı. Tarqatyp aitaiyn deseŋ, taǧy tartynamyz. Öitkenı qazırgı ala-şūbar qoǧamda dındı qalai qalqan eter ekenbız? Sol dınnıŋ şeŋberınde qarasaq, jan rahatyn – qiyndyqqa, erıgıp bosqa ötken uaqytty – eŋbekke aiyrbastau, özgeden özın joǧary qoiyp, kışık boluǧa, barǧa qanaǧat, joqqa sabyr etıp, syŋarjaq kökezulıkten görı ünsızdıktı taŋdau siiaqty şarttar bızder siiaqty ekı aiaqty pendege şaqtap ölşenbegendei körınedı.
Alaida zaiyrly taqualyqtyŋ da türı baryn esten şyǧarmaŋyz. Adal eŋbektıŋ abzal, asyp-tasudyŋ artyq ekenın tüsınudıŋ arqasynda batys Europa halyqtaryna, sodan keiın Amerikaǧa qonys audaruşylarǧa kapitalizmdı, önerkäsıp pen käsıpkerlıktı damytuǧa mümkındık berdı.
Daraqylyqtan arylu üşın aldymyzǧa biık maqsat qoiyp, sol jolda kezdesetın kedergılerdı basyp-janşyp öte alamyz ba? Öte almaimyz-au. Tarazynyŋ basyna ekeuın qatar qoiǧanda taqualyq tartpai tūr. Ol bolmaǧan soŋ öz qalauymyz qaraŋ qalyp, «jūrt ne deidınıŋ» jetegınde ketıp, jūrt jasaǧandy jasaimyz. Ol jūrttyŋ aldynda jat qylyǧymen daraqylanǧandar jür, basqasy soǧan qarap boi tüzeidı. Al taqualyǧymyzdy oilasam, kafel töselgen jaltyr edende taiǧanaqtap, tapyraqtaǧan januar eske tüsedı.
