TATULYQ TAǦYLYMY

– Ukrainanyŋ qazırgı jaǧdaiyn Qazaq­stanmen salystyrǧanda jer men köktei dep aituǧa bolady. Ūlt Köşbasşysy – Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaevtyŋ saliqaly saiasatynyŋ arqasynda mamyrajai tırlık keşudemız. Elımızdegı barlyq etnostar men memleketqūrauşy qazaq ūlty tatu-tättı ömır sürıp, bırdei qūqyqtarǧa ie bolyp keledı. Elbasy bärın oryn-ornyna qoiyp otyrady. Qazaqstan halqynyŋ assambleiasy da memleketımızdegı teŋ qūqyqtylyqty qamtamasyz etıp, ūlttar dostyǧyna öz ülesın qosuda. Konfessiiaaralyq qatynasta da assambleianyŋ ülesı erekşe. Bır sözben aitqanda, qai jaǧynan alsaq ta, ädıldık saltanat qūrǧan elmız. Azdaǧan tarihi kezeŋnıŋ ışınde Qazaqstan saiasi, ekonomikalyq jäne äleumettık tūrǧydan jaŋǧyrdy. «Qazaqstan joly» atalatyn eldıŋ damu modelınıŋ negızı salynyp, köptegen elderge ülgı bola bıldı. Būl modeldı basqa elderdıŋ moiyndaudan basqa lajy qalmady. Qazırgı Elbasy ūsynǧan «Mäŋgılık El» ideiasy da memleketımızdıŋ zor bolaşaǧyn körsetedı. Ukrainadaǧy jaǧdaidy saralap körsek, Viktor Iаnukovich eldı basqarǧan tört jyl ışınde otbasynyŋ ǧana qamyn oilap, ondaǧan, jüzdegen milliard dollardy qaltasyna saldy. Osydan keiın kedeilıktıŋ şegıne jetken halyq bas kötermei qaitsın?! Al, bızde ondaiǧa jetken joq. Jete qoi­maidy da dep oilaimyn. Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ müşesı, Elbasy saia­satyn qoldauşy bır adam retınde oǧan tolyq senımdımın.

– Soŋǧy kezde älemnıŋ är türlı elderınde qo­ǧamdyq tūraqtylyqtyŋ tarazysy teŋselıp, türlı qaqtyǧystar oryn aluda. Onyŋ soŋy belgılı bır eldegı ekonomikalyq-äleumettık qaişylyqtarǧa alyp kelıp jatyr. Mūndai keleŋsız oqiǧa beleŋ alǧan jerde ornyqty damu men güldenuge bastaityn asyl mū­rattardy kerı şegındırıp, qarapaiym halyqtyŋ qauıpsızdıgı mūŋ bolatynyna  közımız jetıp otyr.

Osyndai qaqtyǧystar talai ha­lyq­tyŋ balasyna pana bolǧan qazaq jerın ainalyp ötkenıne quana­myn. Būl – bar­lyǧymyzdy bır müdde, bır maqsatqa jū­myl­dyra bılgen Elbasynyŋ sarabdal saia­satynyŋ nätijesı.

Barlyq azamattardyŋ teŋ qūqyqtyǧy men olardyŋ qoǧam aldyndaǧy jauap­ker­şılıgı bızdı jarqyn bolaşaqqa bastaidy. Baǧ­darymyz aiqyn. Prezidentımız Qazaq­stan halqyna biylǧy jylǧy Joldauynda «Täuel­sız­dıkke qol jetkızgennen görı ony ūstap tūru qiyn», «bız özgenıŋ qatelıgınen, ötkennıŋ taǧylymynan sabaq ala bıluge tiıspız» degen edı. Erteŋıne senımmen qaraityn kemeldı eldıŋ ärbır azamaty Elbasynyŋ osy sözderın jadynda saqtauy tiıs. Biık jasampazdyq ruhy bar halyqtyŋ alǧa qoiǧan biık asulary bar. Qazaqstan halqy osy jolynan eş tanbaidy dep oilaimyn.

– Ukrainanyŋ qazırgı jaǧdaiyn Qazaq­stanmen salystyrǧanda jer men köktei dep aituǧa bolady. Ūlt Köşbasşysy – Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaevtyŋ saliqaly saiasatynyŋ arqasynda mamyrajai tırlık keşudemız. Elımızdegı barlyq etnostar men memleketqūrauşy qazaq ūlty tatu-tättı ömır sürıp, bırdei qūqyqtarǧa ie bolyp keledı. Elbasy bärın oryn-ornyna qoiyp otyrady. Qazaqstan halqynyŋ assambleiasy da memleketımızdegı teŋ qūqyqtylyqty qamtamasyz etıp, ūlttar dostyǧyna öz ülesın qosuda. Konfessiiaaralyq qatynasta da assambleianyŋ ülesı erekşe. Bır sözben aitqanda, qai jaǧynan alsaq ta, ädıldık saltanat qūrǧan elmız. Azdaǧan tarihi kezeŋnıŋ ışınde Qazaqstan saiasi, ekonomikalyq jäne äleumettık tūrǧydan jaŋǧyrdy. «Qazaqstan joly» atalatyn eldıŋ damu modelınıŋ negızı salynyp, köptegen elderge ülgı bola bıldı. Būl modeldı basqa elderdıŋ moiyndaudan basqa lajy qalmady. Qazırgı Elbasy ūsynǧan «Mäŋgılık El» ideiasy da memleketımızdıŋ zor bolaşaǧyn körsetedı. Ukrainadaǧy jaǧdaidy saralap körsek, Viktor Iаnukovich eldı basqarǧan tört jyl ışınde otbasynyŋ ǧana qamyn oilap, ondaǧan, jüzdegen milliard dollardy qaltasyna saldy. Osydan keiın kedeilıktıŋ şegıne jetken halyq bas kötermei qaitsın?! Al, bızde ondaiǧa jetken joq. Jete qoi­maidy da dep oilaimyn. Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ müşesı, Elbasy saia­satyn qoldauşy bır adam retınde oǧan tolyq senımdımın.

– Belorus ūlty da nauryz aiynyŋ 20-jūldyzynan «Gokanie vesny» dep köktemgı jaŋǧyru, kökteu sätın  merekemen qarsy alamyz. Onymen qosa, 24 nauryzda  aiudyŋ ūiqydan oianatyn kezı dep «Komoedisa» meiramyn  jäne atap ötemız. Būl künı şomyrdan sorpa-suyn, būrşaq tektes dändı daqyldardan jentık taǧam daiyndap, toia ışemız. Sosyn jerge jata qalyp ärlı-berlı domalanyp, yrǧalyp, yŋyranyp qalyŋ ūiqydan közın tyrnap aşqan aiudyŋ yrymyn jasaimyz. Mıne, būl  türımız basqa bolǧanmen, türkı halyqtaryna ortaq Nauryz merekesı sipaty jaǧynan bızge de böten emes ekenın körsetedı.

Qūdaiǧa myŋ da bır şükırşılık, Qazaqstandy meken etken belorus diasporasy mädeni bırlestıkter qūru arqyly salt-dästürımızdı, tılımızdı közdıŋ qaraşyǧyndai saqtap, öskeleŋ ūrpaqqa nasihattap kelemız.  Assambleia aiasynda bızge keŋşılık bergenın tuysqandarymyz sezedı ärı osy beibıt qatar ömır sürgen elden eşqaida ırge ajyratqysy joq. Olai deitın sebebım, Ukrainadaǧy bülık, siyrdyŋ büiregındei bölek-salaq küi keşıp, imperiialyq piǧyldardyŋ ortasynda qalǧan Qyrym tübegındegı jäit Ukrainada o bastan assambleia siiaqty qoǧamdyq instituttyŋ bolmaǧanyn, halyqty bırlıkke şaqyratyn saiasattyŋ ornyqpaǧanyn bıldıredı. Tömen ekonomikaǧa, auyr tūrmysqa, jūmyssyzdyqqa şydamai şeruge şyqqan qarapaiym halyqtyŋ şynaiy qarsylyǧyn bilıkqūmar top kılt jaratyp ketkendei bolady da tūrady. Būl bızge ülken sabaq boldy. Tynyştyq, beibıt ömır – bärınen joǧary.

– Tatulyq pen bırlıktıŋ merekesı – Nauryz jaqyndap keledı. Äz nauryzdyŋ aiasynda barlyq ūlt ökılderınıŋ basy qosylady. «Qazaq-türık bır tuǧan» demekşı, öz ortalyǧymyzda merekenı tiıstı deŋgeide atap öttık. Bügınde bızdıŋ elımız tatu-tättı ömır sürıp jatyr. Osy jetıstıkterımızge elımızdegı ūltaralyq tatulyqtyŋ arqasynda jetıp otyrmyz. Özge elderde ūlt­aralyq yntymaqqa bızdegıdei köŋıl bölınbeidı. Bızdıŋ basty bailyǧymyz ışkı tatulyq ekenın Elbasy bır sözınde atap ötken bolatyn. Jer betınıŋ tükpır-tükpırınde ūltaralyq qaqtyǧystar bolyp jat­qanda bızdıŋ közdıŋ qaraşyǧyndai saqtaityn zor jetıstıgımız osy.

Oǧan qosa, Elbasy biylǧy Joldauynda Qazaqstan halqy Assambleiasy aldyna ülken mındetter qoidy. Halyqqa «Mäŋgılık El» tūjyrymdamasy ūsynyldy. Būl tūjyrymdamada Qazaqstannyŋ saiasi, ekonomikalyq, äleumettık mäselelerın şeşu joldary qam­tylǧan. Ony jüzege asyru üşın elde tūraqtylyq pen ūltaralyq tatulyqtyŋ boluy zor maŋyzǧa ie.

Būl özge memleketterge de ülgı bolary sözsız.  Bızde är ūlttyŋ öz tılın, mädenietın, dästürlerın damytuǧa barlyq jaǧdai jasalyp otyr. Bız qai ūlttyŋ ökılı bolǧanymyzǧa qaramastan, Elbasy bastamasyna qoldau körsetıp, otanymyzdyŋ mäŋgılık el boluy üşın eŋbek etuge tiıspız.