TÄUELSIZDIK QOINAUYNAN SYR TARTQAN

Täuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldaryndaǧy auyrtpalyqtar Astana qalasynyŋ Memlekettık mūraǧatyn da ainalyp ötken joq. Äitse de, bolaşaqqa degen senım men öz mamandyǧyn qadırlei bıluşılık ötpelı qiyndyqtardy jeŋe bıldı. Qazaqstannyŋ jas astanasynyŋ tarihi rölın aiqyndauda Aqmola qalasy äkımdıgınıŋ 1995 jylǧy 23 qaraşadaǧy şeşımımen derbes Memlekettık mūraǧattyŋ qūryluy ortaq ıske senımdı serpın berdı. Atalǧan şeşım jaryq körgende, mūraǧattyŋ öz mekenjaiy da bolmaǧandyǧyn bügınde bıreu bılıp, bıreu bılmeidı.

Egemendık jyldarymen qatar qadam bas­qan Mūraǧat jalpy kölemı 1 myŋ şar­şy metrden astam aumaq­ty alyp jatqan tört qabatty derbes mekenjaida qonys teuıp otyr. Onyŋ alǧaşqy qabatynda oqu zaly, al ekın­şı­sın­de arnaiy jabdyqtalǧan tūraqty körme jūmys ısteidı. Olardy jaraqtandyruda osy zaman­ǧy teh­ni­ka­lyq mümkındıkterdı engızuge erek­şe basym­dy­lyq berılgen. Al mekenjaidyŋ üşın­şı jäne törtınşı qabattary – qalanyŋ Sary­ar­qa audanyna qaraityn ūjymdardan tüsken qūjat­tar­dy saqtaityn qoimalar. Memlekettık mūraǧattyŋ Almaty, Esıl audan­darynyŋ jeke qūram bölımderı qalanyŋ Prigorodnyi kentındegı ekı qabatty bölek meken­-jaida otyr. Mūraǧattyŋ ekı ǧimaratyna da kürdelı jöndeu jūmystary jürgızılıp, olarǧa qūny 60 million teŋge bolatyn avto­mat­tan­dy­ryl­ǧan gazdy ört söndırgış pen derbes dabyl qon­dyr­ǧylary ornatyldy. Astana qalasynyŋ Memlekettık mūraǧaty men­şık türıne qaramastan qala aumaǧynda orna­las­qan käsıporyndar men ūiymdardy jinaq­tal­ǧan mūraǧattyq qūjattardyŋ esebın jürgızu, mem­le­kettık saqtauǧa alu, qoima közderın tolyq­­­tyru men olardy qalyŋ köpşılıktıŋ igı­lı­gıne ai­nal­dyru jūmystarymen ainalysady. Bū­lar­ mū­raǧat qyzmetınıŋ negızgı basym baǧyt­­ta­ry­nyŋ bırı bolyp tabylady. Sala jūmy­syn sa­panyŋ jaŋa deŋgeige köteruge aǧym­daǧy jyly qoldanysta jürgendıgıne 15 jyl­dyŋ jüzı tolǧandyǧy atap ötılgen Qazaqstan Res­pub­li­ka­sy­nyŋ «Ūlttyq mūraǧat qory jäne mūraǧattar turaly» Zaŋynda öz körınısın tapqan aiqyn tūjy­rym­dar aitarlyqtai kömektese bıldı. Elımızde alǧaş ret atalyp ötken QR Tūŋǧyş Prezidentı künınıŋ de köşbasşymyz Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaevtyŋ bügıngı taŋda alǧa ūstanyp otyrǧan köp qyrly, syndarly saiasaty da tarihi qūndylyqtardy qoǧamnyŋ negızgı qozǧauşy küşı, bolaşaǧymyzdyŋ barlauşysy bolyp tabylatyn jas ūrpaq boiyna tereŋ sıŋıru mūratymen tyǧyz ündestık taba bıluı de, bızder üşın asa süiınıştı. Qala äkımdıgınıŋ, Mūraǧattar jäne qūjat­ta­ma­lar basqarmasynyŋ kündelıktı qoldau-köme­gıne süiengen memlekettık mūraǧat el täuel­sız­dıgımen bırge qadam basa otyryp, Astana qala­synyŋ 15 jyldyǧyna orai «Este qalar jäne aituly künder» jylnamasyn, «Armandy­ aqi­qat­qa ūş­tas­tyrǧan» atty türlı-tüstı buklettı jūrt­şy­lyqqa ūsyndy. Olarǧa qala tarihyna, onyŋ ötkenı men bügınıne bailanysty maŋyzdy derek­ter toptastyryldy. Būlardyŋ tarihty zer­de­leu­şılermen bırge, uaqyttyŋ aişyqty özgerısın bıluge ūmtyluşylarǧa da tigızer paidasy zor bolmaq. Al el täuelsızdıgıne arnalǧan «Astana – kemel ısterdıŋ altyn tūǧyry», «Elı erge sengen,­ erı elge sengen» atty körmeler mūraǧatqa kelu­şı­ler­dıŋ erekşe qyzyǧuşylyǧyn tudyryp otyr. Olarda qala men el tarihyna qatysty köptegen qūndy derekter toptastyryldy. Jyl ötken saiyn qalalyq Memlekettık mūra­­ǧat­tyŋ tolymdau közderı sanalatyn meke­­me­­ler­dıŋ, käsıporyndar men ūiymdardyŋ da­ qatary ösıp keledı. Bügınde Memlekettık mūra­ǧat mekemeler men ūiymdardaǧy 250-dei vedoms­tvo­lyq mūraǧatqa, sondai-aq äleuettı senımdı top­tar sanatyndaǧy jüzge tarta ūjymǧa şyn mänı­sın­de­gı baqylau jūmystaryn ornatyp, ekıjaqty bai­lanys arnalaryn keŋeite tüstı. Memlekettık mūraǧatta halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiialar ötkızu soŋǧy jyldary daǧdyǧa ainaldy. Mūndai basqosularda el aimaqtarynan, TMD respublikalarynan arnaiy keletın sala mamandary men ǧalymdar mūraǧat jūmysyn damytudyŋ özektı mäselelerın talqylaidy, oi-täjıribelerın ortaǧa salady. Mäselen, aǧymdaǧy jyldyŋ mausym aiynda ötken osyndai konferensiiada täuelsızdık jyldarynda qol jetken tabystar, tarihty zerdelei tüsudıŋ keşendı mäselelerı ortaǧa tüstı. Memlekettık mūraǧatta soŋǧy bır-ekı jyldyŋ bederınde «Täulsızdık – Mūraǧat qoinauynda» atty baiqau ötkızu de qolǧa alyndy. Täjıribe körsetkenındei, onyŋ taǧylymdyq ta tanymdyq mänı aiqyn baiqalady. Türlı sala mamandary el tarihyna qatysty qūjattardy ızdep-tabumen bırge, täuelsızdıkke qatysty öz paiymdaulary men topşylaularyn da asa bır qūlşynyspen köp nazaryna ūsyndy. Osy arqyly bız jūrtşylyqqa beimälım bolyp kelgen jekelegen tarihi qūndy­lyq­tardy ızdep-tabuǧa qol jetkızdık. Kärı qūlaq tarih üşın qamşynyŋ sabyndai ǧana qysqa merzımde, iaǧni täuelsızdıktıŋ 22 jylynda elımız nebır biık belesterdı baǧyndyryp, asqaraly asulardy aldy. Bauyry bütın, bırlı­gı­men eldıgın eŋselendırıp, erlıgın eseledı. Bügın­de jerdıŋ kiesı, eldıŋ iesı kım ekendıgın aidai älem bıledı. Bılgendıkten de bolar, ony Batys pen Şyǧystyŋ arasyndaǧy altyn köpır sanap otyr. Prezident N.Ä.Nazarbaev özınıŋ «Tarih tolqynynda» atty kıtabynda: «Bärın de tarihtyŋ syi-sybaǧasy deuge bolar, alaida­ jan-jüregıŋnıŋ aŋsary bolǧan azattyqty eş­kım de syiǧa tarta almaidy. Azattyq dege­nı­mız, būl älemdık tarih tolqynynda özınıŋ subek­tılık qūqyǧyn sezınetın jäne oǧan jauap bere alatyn halyq bolmysynyŋ jalǧyz ǧana ülgısı» dep aiqyn aşyp körsetken edı. Osyn­da aitylǧanyndai, saiyn dala tösınde şaŋy­raq köterıp, uyǧyn şanyşqan, ūlttyq mem­le­kettılıktıŋ bastauyna bailanǧan qazaq orda­synyŋ ekı jarym ǧasyrlyq tarihi eldık müdde üşın bügılgen sausaqtai bırıgıp, azattyq üşın aianbai aiqasqan jaubasar erlıktıŋ, dūşpan qarasyn bastan asyrmaǧan azamattyq erlıktıŋ önegelı baiany ıspettı. Memlekettık mūraǧat Astana qalasynda ötkı­zı­letın türlı deŋgeidegı būqaralyq şaralardan da äste tys qalyp körgen emes. Soŋǧy jyldary ūjymda memlekettık tıldıŋ qoldanylu aiasyn keŋeituge, ıs qaǧazdaryn memlekettık tılde jür­gı­zu­ge erekşe basymdyq berılude. «Qūjatsyz – mūraǧat, mūraǧatsyz – tarih, al tarihsyz memleket, ūlt joq» degen qaǧidaǧa iek artqan Astana mūraǧatşylary täuelsızdık künın osyndai qol jetken aituly tabystarmen qarsy alumen bırge, qala tarihyn jazuda jaŋa şekterden körıne beretın bolady. Būǧan atalmyş salada mol täjıribe jinaqtaǧan mamandardyŋ qarym-qabıletterı tolyǧynan jetedı.

B.BAIMAǦANBETOVA,

Astana qalasy Memlekettık

mūraǧatynyŋ direktory