Täulık boiy köz ılmeidı

Uchaskelık polisiiaǧa 180 mındet jüktelgen

Elordada «polisiianyŋ qazaqstandyq servistık modelı» qanatqaqty jobasy aiasynda bırqatar ıs-şara jüzege asyrylyp keledı. «Halyqqa jaqyn polisiia» qaǧidaty boiynşa jūmys jürgızu qala tūrǧyndary üşın qolaily bolyp otyr. Mäselen, polisiia men tūrǧyndar arasyndaǧy bailanys edäuır jeŋıldegen ärı jandana tüsken. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev 2020 jylǧy 1 qyrküiektegı «Jaŋa jaǧdaidaǧy Qazaqstan: ıs-qimyl kezeŋı» atty Joldauynda ozyq elderde polisiia instituty servistık model negızınde damyp kele jatqanyn aitqan bolatyn. Sonymen qatar «Halyqqa jaqyn polisiia» qaǧidaty boiynşa jergılıktı polisiia qyzmetınıŋ meilınşe tūtas reformasyn jasau qajettıgın de aitqan.

Būrnaǧyda polisiia qyl­mystan keiın qimyldasa, qazır onyŋ aldyn alyp, nendei qauıp baryn anyqtap, azamattardyŋ ärbır ötınışın nazarǧa alyp jūmys ısteuı kerek servistık polisiia degenımız sol. Qazırgı taŋda basty mındet – «Servistık polisiianyŋ» halyqaralyq modelınıŋ negızgı nobaiyn elımız boiynşa engızıp, halyqqa jaqyn polisiia qalyptastyru.

Soŋǧy uaqytta servistık polisiia sözı jiı aitylyp, jūrtqa mälım bolyp jür. Būl ūǧym bızge aspannan jauyp, jerden öngen joq. Terezemızdı teŋestıretın elderde bar täjıribe. Būl ürdıs AQŞ pen Europada ornyǧyp, özektıgın däleldep qoiǧan. Sondyqtan jazalauşy emes, järdemdesuşı polisiia qūru bızge baiaǧydan kerek bolatyn. Üdere köşpesek te, bırtındep kele jatqandaimyz. Özımızdıŋ elordada polisiia azamattardy qabyldap, ötınışterıne qūlaq asady. Äleumettık jelı arqyly äleumetpen bailanysady.

Germaniia sekıldı damyǧan memleketke servistık polisiia özderıne bölıngen aumaqta tūrǧyndarǧa qyzmet körsetumen ainalysady. Jūrtşylyq olardy küştık qūrylym emes, servistık qyzmet körsetuşı retınde qabyldaidy. Azamattar olardyŋ keŋsesıne bas sūǧyp mäselelerın aityp, mūŋyn şaǧady. Polisiia bolsa onyŋ şeşu joldaryn qarastyryp, derbes şeşım qabyldaidy. Servistık polisiianyŋ nemıstık ülgısı qylmysty eskertu jäne zertteu, qoǧamdyq tärtıptı qadaǧalau, qylmystyŋ saldarynan būryn sebepterın boldyrmaumen ainalysu, ötınışın aita kelgenderge qūlaq asu, qūraq ūşu demekpız. Ol üşın ışkı mädenietı men ädebı joǧary därejede bolu kerek. Al Fransiiada servistık polisiianyŋ «Police de proximit» degen laqaby bar. Qazaqşalasaq, «Janǧa jaqyn polisiia» ūǧymyn beredı. Būl atyna zaty sai qyzmet bolǧandyqtan, polisiia fransuzdardyŋ syr­lasyndai bolyp ketkenın habardar etedı.

Nūr-Sūltan qalasynda basqa qaladaǧylardai uchaskelık polisiianyŋ bailanys nömırlerı men aty-jönı dükender men kıreberıske körınetındei etıp ornatylǧan. Azamattardyŋ ötınışterın qabyldaityn keŋseler aşylǧan. Odan bölek, ūqsap baǧuǧa tyrysqan tırşılıkter joq emes.

Mäselen, Almaty audanynyŋ polisiia basqarmasynda «polisiianyŋ qazaqstandyq servistık modelı» atty qanatqaqty joba qanat qaqqaly jyldyŋ jüzı boldy. Äkımdık zäulım ǧimaratpen, M.Närıkbaev atyndaǧy Qazaq memlekettık zaŋ universitetı kerek-jaraqpen, jihazben, ışkı ärleumen qamtamasyz etken zamanaui uchaskelık polisiia punktı tūrǧyndarǧa qyzmet etıp keledı. Būdan bölek, audan äkımdıgı 4 uchaskelık polisiia punktın aşu üşın 4 qyzmettık bölme berıp, 2 punkt aşylǧan. Audan aumaǧynda halyq köp jinalatyn oryndarda polisiia täulık boiy tūrǧyndardan tüsken aryz-şaǧymdardy uaqytynda qarap, şeşım qabyldau maqsatynda 5 beket ornatylǧan. Ondai bekettı elordalyqtar «Otan qorǧauşylar» monumentı, «Jerūiyq» jäne Triatlon parkınde, Beibıtşılık jäne kelısım saraiy maŋynda, «Vstrecha» sauda üiı jaqtan köre alady.

Almaty audandyq jergılıktı polisiia qyzmetınıŋ bastyǧy Qanat Nysantaevtyŋ aituynşa, audandaǧy 110 inspektor 330 myŋ halyqqa qyzmet körsetedı. Olar otyratyn 12 punkt bar. Aituynşa, servistık qyzmettıŋ paidasy zor. Būryn tar bölmede 4-5 qyzmetker qysylysyp otyrsa, joba boiynşa aşylǧan polisiia punktıne keluşıler de, qyzmetkerler de özderın jaily sezınedı. Tıptı balalarǧa arnalǧan bölme de bar. Şöldeseŋız su beredı, şarşasaŋyz jaily divan bar. Mūnda 10 qyzmetker taŋǧy 8:00-den bastap tüngı 22:00-ge deiın jūmys ısteidı.

Audan aumaǧynda halyq köp jinalatyn oryndarda polisiia täulık boiy tūrǧyndardan tüsken aryz-şaǧymdardy uaqytynda qarap, şeşım qabyldau maqsatynda 5 beket ornatylǧan. Ondai bekettı elordalyqtar «Otan qorǧauşylar» monumentı, «Jerūiyq» jäne Triatlon parkınde, Beibıtşılık jäne kelısım saraiy maŋynda, «Vstrecha» sauda üiı jaqtan köre alady

– 1 polisiia inspektoryna 180-ge juyq mındet jüktelgen. Sonymen bırge bır tärtıp saqşysy 3000 adamǧa qyzmet körsetedı. Tūrǧyndardyŋ denı inspektorlarǧa tüngı tynyştyqty būzdy degen şaǧym tüsıredı eken. Arasynda qar nege tazalanbaidy degen sūraqtarmen keletın tūrǧyndar bar. Keibırı mekenjai sūraidy. Qyzyqty jaittar da kezdesıp tūrady. Bır tūrǧyn üiden jylu radiatorynan su aǧyp tūr dep habarlasqan. Sony jöndep bergen santehnikke nege habarlaspaisyz degen inspektorǧa «sen barsyŋ ǧoi» dep jauap bergen. Söitıp sol radiatordy ornatyp bergen santehnik Pavlodar oblysynan tabylyp, ony tūrǧynmen tıldestırgen. Soŋynda kınä tūrǧynnan bolyp şyǧady. Öitkenı ol üiıne jöndeu jūmystaryn jürgızıp, jylu jüiesın jyljytqan eken. Osyǧan ūqsas türlı qyzyqtar bolyp tūrady, – deidı Qanat Nysantaev.

Tūrǧyndardyŋ sūrauy boiynşa qylmys pen qūqyq būzuşylyq oryn aluy mümkın oryndarda olardy boldyrmau üşın tiıstı organdarǧa 11 hat joldanyp, nätijesınde 7 köpqabatty üi aulalaryna beinebaqylau ornatylyp, 3 köşege jaryq şamdary ornatyldy. Öitkenı qaraŋǧy jerde qauıp köp deidı tūrǧyndar.

Qazırgı zamanǧa sai halyqtyŋ tılek-qalauy äleumettık jelıler arqyly aitylyp jatady. Sony eskergen uchaskelık polisiia inspektorlary WhatsApp qosymşasy arqyly tūrǧyndardyŋ sūraqtaryna jedel jauap beru üşın köpqabatty üi tūrǧyndarymen chat qūrylǧan. Bügınde chatta 858 köpqabatty tūrǧyn üidegı päterlerdıŋ 49291 ­adamy tırkelgen.

Atalǧan adamdardyŋ bar­lyǧy chatta belsendılık tanytpaityny belgılı. Solardyŋ ışınde polisiia qyz­metıne servistık modeldı engızu boiynşa qanatqaqty jobany jüzege asyru şeŋberınde «Belsendı tūrǧyn» baǧdarlamasy ıske asyryluda. Joba maqsaty – azamattarmen tyǧyz ­qarym-qatynas ornatu, ötınışterge tez arada qūlaq asu.

Joba merzımı bıtkende taldau jasalyp, būl ülgı elordanyŋ özge audandaryna taralmaq. Bastysy, tūrǧyndar polisiiamen bailanysyp, közderımen körgen ırı jäne ūsaq qūqyq būzuşylyqtardy habarlap otyrsa, servistık polisiia qyzmetın qalyptastyruǧa qaryşty qadam jasalar edı.

Jasyratyny joq, jūrtşylyqtyŋ tolyqqandy senımıne ie bolu üşın Qazaqstan polisiiasynyŋ saiasi mäde­nietın kötermek üşın servistık polisiia läzım. Būl bızdıŋ halqymyzdyŋ dılıne, dünietanymyna jaqyn. Qazaq jazirasynda türme bolmaǧan. Tentegıne halyqtyŋ özı tek dep, tezge salyp otyrǧan. Qandai qylmys jasalsa da biler alqasy keŋesıp, onyŋ kesımın aitqan. Endeşe servistık polisiia bızge böten şarua emes.

Baijan EMBERDI