Tılendievtıŋ tūiaǧy

Körnektı küişı-kompozitor, dirijer, KSRO Halyq ärtısı, Qaz KSR Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty, Halyq qaharmany Nūrǧisa Tılendievtıŋ Almas-Älken atty ūly bar ekenı turaly kezınde jurnalist, aqyn Sailau Baibosyn «Jas Alaş» gazetıne jazdy. Sol asyldyŋ synyǧy, tektınıŋ tūiaǧy – 3-4 jyldan berı Astana qalasynyŋ tūrǧyny. «Ūlylardyŋ ūrpaǧy» atty jobany bastaǧan L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetı janyndaǧy «Käusar» mädeni-tanymdyq bırlestıgı Almas TILENDİEVPEN kezdesu ūiymdastyryp, syr-sūhbat ötkızdı.

Kezdesudı üilestıruşı atalmyş bırlestık jetekşısı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı, Abai atyndaǧy Memlekettık syilyqtyŋ lau­reaty Kenjeǧali Myrjyqbai qonaqty tanystyra kele, bır syrdyŋ betın aşty. Onyŋ aituynşa, Nūrǧisa Tılendievtıŋ aǧasy Qaimolda 1941 jyly Ekınşı düniejüzılık soǧysqa attanyp, habarsyz ketken. Nūrǧisa soǧys­tan oralǧan soŋ, Qaimoldanyŋ zaiyby Fatima Baitasqyzy oǧan ämeŋgerlık jolmen tūrmysqa şyqqan. Osylaişa 1947 jyly arada ūl bala düniege kelıp, oǧan Nūrǧisanyŋ özı Almas degen esım bergen.

«Nūrǧisa aǧamen kezınde bırge ıstegenbız, mınezın jaqsy bılemız. Sol mınezınen be, älde Fatima apamyz önerıne kedergı keltırmeiın degen be, äiteuır keiınnen ekeuınıŋ joly ekı jaqqa aiyryldy. Fatima apamyz turaly aitqanda, ol kısı öz uaqytysynda äielder arasynda sirek kezdesetın zaŋger mamandyǧyn alyp, Qyrǧyzstanda sudia, advokat bolyp qyzmet ıstedı. Almatyǧa oralǧanda Qaimoldaǧa qosylyp, ekeuınen Larisa atty qyz bala tuǧan» dedı Kenjeǧali Myrjyqbai.

Nūrǧisa Tılendievtıŋ közın körgen ädebiettanuşy ǧalym, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor Serık Negimov kompozitor turaly estelık aitty. Erekşe atap öterlıgı, kelesı jyly Nūrǧisa Atabaiūlynyŋ tuǧanyna 100 jyl tolady. Daŋqty öner iesınıŋ ǧasyrlyq mereitoiyn laiyqty deŋgeide atap ötu üşın Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev tiıstı tapsyrma berdı.

L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ rektory, akademik Erlan Sydyqov «Käusar» mädeni-tanymdyq bırlestıgınıŋ tūlǧatanudaǧy ülken eŋbegın atap ötıp, Nūrǧisa Tılendievtıŋ qazaq önerıne qosqan ölşeusız ülesıne toqtaldy. «Ūlylardyŋ ūrpaǧy» jobasy turaly aita kele, alda osy joba aiasynda aqyn Şäkır Äbenovtıŋ qyzy Sanamen kezdesu ötkızu josparlanǧanyn jetkızdı.

Kezdesuge Almas Tılendievtıŋ zaiyby Galina Da­iyrbekqyzy da qatysyp, özı jäne jūbaiy turaly, Nūrǧisa Tılendievtıŋ tuystarymen aralastyǧy turaly keŋırek äŋgımelep berdı.

«Nūrǧisa atamyz ben Fatima enemızdıŋ ämeŋgerlık jolmen qosylǧanyn körgen adamdar älı de aramyzda bar. Būlar meşıtke baryp, nekesın qiǧan. Bıraq jas alşaqtyǧy bar edı, şeşemızdıŋ atamyzdan 5-6 jas ülkendıgı de boldy. Nūrǧisa atamyzdyŋ mınezı turaly osy jerde aityldy, sot, advokat bolǧan enemızde de mınez barşylyq edı. Ekeuınıŋ mınezı kelıspedı. Sol uaqytta Qaraǧandy pedinstitutynyŋ rektory bolǧan şeşemızdıŋ aǧasy Käbzäkır Baitasov enemızdı Baianauylǧa köşırıp aldy. Bıraq ekeuı ajyrasyp ketkenmen, bailanysty üzbei aralasyp jürdı. Şeşei Almatyǧa baryp jürdı, Nūrǧisa atamyz bızge kelıp jüretın. Baianǧa bırneşe ret gastrolmen keldı. Özım de atamyzdyŋ üiınde bolyp, däm tattym. Qyzym Altynai sol üide bolǧanda atamyz «Otyrar sazy» orkestrı ūjymyna «Būl – menıŋ nemerem» dep tanystyr­ǧan. Atamyz qyzymdy Qonaevtyŋ üiıne qonaqqa da bırge ertıp barǧan. Qazır Jambyl auylyndaǧy atamyz­dyŋ tuystarymen aralasyp tūramyz. Men 1969 jyly kelın bolyp tüstım. Bertınde ömırden ötken enemız ataqty kompozitormen qarym-qatynasy turaly eşteŋe aitpaityn. Bız qazbalap sūrasaq, ol kısı renjitın. Älekeŋnıŋ qanynda bar ǧoi, ol gitarada, akkordeonda, trombonda oinaidy. Mektepte oqyp jürgende muzykant bolǧysy da keldı. Bıraq şeşemız rūqsat bermedı» deidı Galina Daiyrbekqyzy.

Onyŋ aituynşa, kezınde Baianauylda muzyka mektebınde jūmys ıstegen, keiın Semeide muzykalyq kolledjdı basqarǧan Serık Manaev Nūrǧisa Tılen­dievtıŋ öz auzynan ūlynyŋ bar ekenın estıgen. Mūnyŋ anyq-­qanyǧyna köz jetkızu üşın Almas Tılendievtıŋ otbasymen tanysqan.

«Älekeŋ kıtap oqyǧandy jaqsy köredı. Bır künı bolmai menı kıtaphana ertıp apardy. Sonda barǧanda «Öner» degen bölımnen Nūraǧa turaly kıtap sūradym. Kıtaphanaşy maǧan «Qaharman Nūrǧisa» degen kıtapty berdı. Sony paraqtap şyqqanymda 20-bette «Ata, sızdı Halyq qaharmany ataǧyn aluyŋyzǧa bailanysty şyn jürekten qūttyqtaimyz! Özıŋızge densaulyq, otbasyŋyzǧa amandyq tıleimız! Tılendiev Almas janūiasy: nemerelerıŋız Timur, Altynai, Nūrlan. Baianauyl, 1998 jyl» dep jazylǧan. Mūny bız jıbergen joqpyz. Nūrǧisa atamyzdyŋ özı jazyp, kıtap avtory Serık Äbdıraiymovqa bergen dep topşylaimyz. Sebebı jūbaiymdy Almas dep özı ǧana ataityn. Äitpese jūrt Älken dep atap ketken» deidı Galina Daiyrbekqyzy. Otbasynyŋ Nūrǧisa Tılendievke qatysy turaly «Tūlpardan qalǧan bır tūiaq» atty kıtap ta jazyp, baspadan şyǧardy.

«Kıtap şyǧarudaǧy maqsatym balalarymyz, nemerelerımız bar. Äitpese ataq, daŋqty, tanymaldyqty quyp otyrǧan joqpyn. Ekı ūlymyzdan da ūldar tarady. Erteŋ ketıp qalsam, şeşemız siiaqty şyndyqty bırge alyp ketpeiın dep oiladym» deidı Galina Daiyrbekqyzy. Onyŋ sözınşe, olardyŋ otbasynyŋ Nūrǧisa Tılendievke qatysy turaly film de tüsırılgen.

L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetı janyndaǧy «Otyrar kıtaphanasynyŋ» direktory Baqytjan Orazaliev estelık aitty. Universitet studentterı Äsem Janatova men Bauyrjan Maratūly Nūrǧisa Tılendievtıŋ «Qūstar änı» jäne «Äke turaly oi» änderın saldy. Kezdesudı jürgızgen Kenjeǧali Myrjyqbai «Öz elım» tuyndysyn äueletıp, Nūrǧisa Tılen­dievpen bırge jürgen künderden estelık jaŋǧyrtty.