Tübırtektıŋ tüp tamyryna üŋılsek…

Qazaqstan Respublikasy Qarjy ministrlıgınıŋ memlekettık kırıster komitetı men «Atameken» ūlttyq käsıpkerler palatasy bırlesıp 4 jyldan berı ötkızıp kele jatqan «Tübırtektı talap et te – jüldenı ūtyp al» nauqanynyŋ biylǧy bas jüldesınıŋ iegerı anyqtaldy.

Qarjy ministrlıgınıŋ mäjılıs zalynda aqparat ökılderınıŋ qatysuymen ötken şarada 30 myŋnan astam qatysuşynyŋ «wipon» jüie­sıne jıberılgen 2.3 millionnan artyq tübırtegıne kompiuterdıŋ avtomatty taŋdau jasauynyŋ nätijesı boiynşa, Almaty oblysy Ile audany Baiserke auylynyŋ tūrǧyny Käkenova Orynbala nebärı 360 teŋgenıŋ tübırtegımen temır tūlpardy ūtyp aldy. Al bırınşı syilyq televizordy 585 teŋgenıŋ tübırtegımen Astana qalasynyŋ tūrǧyny Ysqaqova Ūldai ūtyp alsa, ekınşı syilyq-planşettı 429 teŋgenıŋ tübırtegımen Almaty qalasynyŋ tūrǧyny Ohanova Ainūrǧa būiyrdy. Jalpy, şara barysynda 91 myŋnan asa tübırtek jıbergen Türkıstan oblysynyŋ tūrǧyny Janar Qozǧambae­va «eŋ belsendı qatysuşy» atanyp, planşetpen marapattaldy.
«Tübırtektı talap et te – jüldenı ūtyp al» nauqannyŋ bäigesın ūtyp aluǧa ärkımnıŋ mümkındıgı bar. Tek tauar satyp alǧanda berılgen tübırtektı «Wipon» tegın mobildı qosymşasyna suretke tüsırıp jıberse bolǧany barlyq tūtynuşy nauqanǧa qatysuyna bolady.
«Tübırtektı talap et te – jüldenı ūtyp al» nauqannyŋ basty maqsaty – elımızde tūtynuşylardyŋ öz müddesın qorǧap, saliqaly salyq töleu mädenietın qalyptastyru.
Damyǧan elderde tauar satyp alǧanda, mındettı türde zat satyp alǧan tübırtektı beruın talap etedı, satuşy da tübırtektı satqan tauar­men qosyp qolyna ūstatady. Būl jerde olardyŋ ekeuı de memleketke salyq tapsyrudy mındettımız dep bıledı. Odan qalsa, tübırtektı sol tauardy satyp alǧandyǧynyŋ dälelı retınde saqtap, tübı tauardyŋ sapasynda mäsele baiqalsa, sol tübırtek arqyly öz müddesın qorǧaityn ädet qalyptasqan. Mūny bızdıŋ el azamattarynyŋ köpşılıgı eskermeidı. Mäselen, bır tūtynuşy 10 myŋ teŋgege satyp alǧan tauarynyŋ tübırtegın talap etuden memleket biudjetıne 300 teŋgenıŋ tüsuın qamtamasyz etedı. Endeşe, eseptei berıŋız, 100 myŋ adam tübırtektı talap etuınen biudjetke qanşa qarjy tüsedı? Demek, salyqty qaltaǧa tüsetın salmaq retınde emes, sanaly türde är azamattyŋ eldı örkendetuge, şaruaşylyqty şalqytuǧa qosatyn maŋyzdy ülesı dep qaraǧan dūrys.

Qaliakbar ÜSEMHANŪLY