Är qazaqtyŋ armany – baspanaly bolu. Äsırese, elordaǧa kelıp, osynda qyzmet ıstep, otbasyn qūrǧan azamattardyŋ bar ümıtı – qala bilıgınde. Däl qazırgı uaqytta tūrǧyn üi kezegıne 44 myŋnan astam adam tırkelgen. Tek bır jyldyŋ ışınde päterge mūqtaj jandardyŋ tızımı 6 myŋ adamǧa köbeiude.
BASPANA KEZEGI BAIаU JYLJİDY
Kezegın saryla kütken tūrǧyndardyŋ pıkırı osyǧan saiady. Degenmen, qala bilıgı qabyldaǧan Astana qalasyn damytu strategiiasynda tūrǧyn üidıŋ qoljetımdılıgın arttyruǧa airyqşa köŋıl bölıngen. Sol siiaqty qala damuynyŋ basty mejesıne jetkızetın 20 naqty bastamanyŋ ışınde de baspana kezegın 50 paiyzǧa deiın qysqartu qarastyrylǧan. Qarapaiym tılmen aitqanda, äleumettık qoldau tetıkterın jetıldıru arqyly mäselenı şeşuge den qoiyldy. Būl rette «Nūrly jer» tūrǧyn üi qūrylysy baǧdarlamasy aiasynda 2017-2021 jyldary 40 myŋnan astam päter paidalanuǧa berıletının atap ötken jön. Osynyŋ ışınde biudjet qarjysynyŋ esebınen 8 myŋnan astam päter, 2300 arendalyq, 6 myŋǧa juyq nesielık päter salynady. Qala äkımı Äset İsekeşevtıŋ aituynşa, ol üilerdıŋ är şarşy metrınıŋ baǧasy 220-300 myŋ teŋge aralyǧynda bolady. Ärine, būl päterler, eŋ aldymen, kezekte tūrǧan mūqtaj jandarǧa berıledı. Memlekettık tūrǧyn üi qorynan üi aluǧa kezekte tūrǧandardyŋ qatarynda jetim balalar, ata-anasynyŋ qamqorlyǧynsyz qalǧandar, oralmandar, köp balaly otbasylar, memlekettik jäne biudjettik ūiymdardyŋ qyzmetkerleri, äskeri qyzmetşiler, jalǧyz tūrǧyn üiı apatty dep tanylǧandar jäne taǧy basqa toptar bar. Sondyqtan osy azamattardy baspanamen qamtamasyz etıp, kezegın jyljytu basty şarua bolmaq.
APATTY ÜIDEN – JAŊA PÄTERGE
Byltyr Astanada bır jyl ışınde paidalanuǧa berılgen üilerdıŋ sany rekordtyq körsetkışke jetıptı. Iаǧni, 2,36 mln şarşy metr baspana, onyŋ ışınde memlekettıŋ qarjy közı esebınen Astana qalasynyŋ äkımdıgı 7 tūrǧyn üi keşenın tūrǧyzdy. Osylaişa 1062 otbasy jaŋa pätermen qamtamasyz etılgen.
Äkımdık tarapynan atqarylyp jatqan jūmystardyŋ bırı – apatty tūrǧyn üilerde tūratyn azamattardyŋ tūrǧyn üi jaǧdailaryn jaqsartu. Şahar basşysy Äset İsekeşev juyrda ǧana qala tūrǧyndarymen bolǧan eseptık kezdesuınde de apatty üilerdıŋ mäselesıne arnaiy toqtaldy. Öitkenı elordada «Apatty üilerdı süru» jobasynyŋ bırınşı kezeŋı aiaqtaldy.
«Auqymdy joba aiasynda 3449 otbasy köşırıldı, 228 apatty üidıŋ 15 myŋǧa juyq tūrǧyndary jaŋa baspanaǧa ie boldy. Tek ötken jyldyŋ özınde 111 apatty üiden 1746 otbasy özderınıŋ jaŋa päterıne qonys audardy. Al qazır Astanada atalmyş jobanyŋ ekınşı kezeŋın jüzege asyru bastaluda. Ol boiynşa 5 jyl ışınde 150 köppäterlı üidı sürıp tastau josparlanyp otyr» dedı äkım.
Aita keteiık, äkımnıŋ atap ötken būl baǧdarlamasy – TMD elderı boiynşa eskı üilerdı sürıp tastaityn bırden-bır jalǧyz joba. Oǧan säikes, tūrǧyndarǧa jaŋa päterler beru būzyp alynatyn apatty tūrǧyn üilerdıŋ ornyna audan kölemderı boiynşa teŋ kölemde (iaǧni, «şarşysyna şarşy») jüzege asyrylady.
ALTY KÖPQABATTY ÜI BOI KÖTERDI
Resmi derekterge süiensek, elımızdıŋ özge öŋırlerımen salystyrǧanda elordada qūrylys jūmystary qarqyndy jürgızılude. Tūrǧyn üi salu jūmystary mūnymen de bıtpeidı. Jyl soŋyna deiın memlekettık baǧdarlama boiynşa 1477 päterden tūratyn 6 köpqabatty tūrǧyn üi keşenı salynady.
«Memleket basşysy atap ötkendei, tūrǧyn üi salasy – äleumettık maŋyzǧa ie basty mäselenıŋ bırı. 2018 jyly memlekettık tūrǧyn üi baǧdarlamasyn jüzege asyru maqsatynda jalpy audany 78,3 myŋ şarşy metr bolatyn 1477 päterlık tūratyn 6 köpqabatty tūrǧyn üi keşenın paidalanuǧa beru josparlanyp otyr. Osylaişa, «Nūrly jer» baǧdarlamasy arqyly kommunaldyq tūrǧyn üi qorynyŋ kezegınde tūrǧan şamamen 1500 adamdy baspanamen qamtu közdelıp otyr» deidı Astana äkımı. Onyŋ aituynşa, qazır qoljetımdı baspanamen qamtamasyz etudıŋ memlekettık-qalalyq baǧdarlamasy
aiasynda aldaǧy bes jylda 5 mln şarşy metr tūrǧyn üi salu josparlanyp otyr. Şamamen 90% jeke investorlardyŋ esebınen salynady. Ärine, tūrǧyndar üşın baspananyŋ qoljetımdılıgı öte maŋyzdy. Degenmen, äkımdık kommunikasiiany jürgızu esebınen tūrǧyn üidıŋ qūnyn arzandatuǧa yqpal etetındıkterın alǧa tartyp otyr.
Sonymen qatar, jaŋadan qolǧa alynǧan «7-20-50» äleumettık baǧdarlamasy da baspana ipotekasynyŋ qoljetımdılıgın arttyryp, tūrǧyn üi sektoryndaǧy jüktemenı bırşama azaitatyny sözsız.
ARZAN ÜI SALUDYŊ STARTAPY
Däl qazırgı uaqytta baspana mäselesı eşkımdı bei-jai qaldyrmai otyr. Oǧan dälel – elordalyq köp balaly analardyŋ qala äkımdıgıne öz ūsynystarymen şyǧuy. Olar arzan tūrǧyn üi saludyŋ startapyn äzırleptı.
«Köpbalaly analar, tolyq emes otbasylar men jetım balalardy tūrǧyn üimen qamtamasyz etude memlekettık biudjettıŋ jüktemesın azaitatyn arzan baspana salu turaly daiyn ūsynysymyz bar. Baǧdarlamamyzda «Nūrly jer» baǧdarlamasynyŋ ekı basym baǧyty bırıktırıldı. Atap aitqanda, eŋ arzan baspana saludy damytu jäne investor tartu. Jobanyŋ erekşelıgı – otbasynyŋ talaptaryna jauap beretın bolaşaq üidıŋ ırgetasy retındegı tūrǧyn üi qūrylysynyŋ startapy» deidı özın köp balaly ata-analar atynan tanystyrǧan Äliia Tıleulenova. Olar qala äkımdıgınen osy jobaǧa jer telımın böludı jäne basqa da qajettılıkterge kömektesudı sūrady. Äliia Tıleulenovanyŋ aituynşa, mūndai joba qazırgı uaqytta Aqmola oblysynda jüzege asqan eken. Ol boiynşa 10 sotyq jerge 8-20 päterden salynǧan. Būl mäselege qatysty Astana äkımınıŋ bırınşı orynbasary Sergei Horoşun atalǧan bırlestıktıŋ ökılderımen kezdesıp, mäselenı anyqtauǧa kırıstı.
Gülmira AIMAǦANBET
