Keşe tūtas türkı jūrty ortaq müddege bırıktı. Tarihy ortaq elderdıŋ bauyrlastyǧy men yntymaqtastyǧy jaŋa deŋgeige köterıldı. Türkiianyŋ Ystambūl qalasyndaǧy alqaly jiynda türkı älemın damytuǧa serpın beretın jaŋa şeşımder qabyldandy. Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev būl oqiǧaǧa «Türkı älemınıŋ damuyndaǧy jaŋa kezeŋ» degen baǧa berdı.
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Äzerbaijan prezidentı İlham Äliev, Qyrǧyzstan Prezidentı Sadyr Japarov, Özbekstan Prezidentı Şavkat Mirziioev jäne Türkımenstan Prezidentı Gurbanguly Berdımūhamedov, Vengriianyŋ Premer-Ministrı Viktor Orbanmen bırge Ystambūl qalasyndaǧy Türkıtıldes memleketterdıŋ yntymaqtastyq keŋesı hatşylyǧynyŋ jaŋa keŋsesınıŋ saltanatty aşylu räsımıne qatysty. Saltanatty räsım aiaqtalǧannan keiın memleketter basşylary Türkı Keŋesınıŋ VIII sammitıne qatysu üşın Ystanbūldyŋ oŋtüstık-şyǧysynda ornalasqan Demokratiia jäne bostandyq aralyna bet aldy.
Sammitte aldymen Türkımenstannyŋ Türkıtıldes memleketter yntymaqtastyǧy keŋesındegı baqylauşy märtebesı talqylandy. Būl ūiymǧa türkıtıldes memleketterdıŋ barlyǧyn qamtuǧa mümkındık beredı. Basqosudaǧy negızgı jaŋalyq – ūiymnyŋ atauyn Türkı memleketterı ūiymy dep özgertu turaly şeşım qabyldandy. Ärıptes elder men baqylauşylardyŋ märtebesı naqtylandy. Sondai-aq bauyrlas elder «2040 tūjyrymdamasyn» bekıttı. Türkı keŋesınıŋ qūrmettı töraǧasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasymen daiyndalǧan būl qūjat 2040 jylǧa deiıngı yntymaqtastyqtyŋ negızın qūraidy.
Alqaly jiynda söz söilegen Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev qazaq halqy üşın asa maŋyzdy mäselege toqtalyp, qiyn-qystau zamandarda qazaqqa qūşaǧyn jaiǧan türık halqyna alǧys aityp, osy eldıŋ memleket qairatkerı Adnan Menderestıŋ ruhyna taǧzym ettı.
«Men bügın taǧy bır öte maŋyzdy tarihi oqiǧa turaly atap ötkım keledı. Būl ötken ǧasyrdyŋ ortasynda taǧdyr tälkegımen tau asyp, tas basyp, aryp-aşyp Anadoly jerıne kelgen myŋdaǧan qazaq otbasyn öz bauyrym dep qūşaq jaiyp qarsy alǧan Adnan Menderes jönınde bolyp otyr. Ol ötken ǧasyrdyŋ eluınşı-alpysynşy jyldary, on jyl boiy Türkiia Respublikasynyŋ Premer-ministrı bolǧan körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı. Qazaqtardyŋ osynda ornyǧuyna, käsıp ıstep, tamyr jaiuyna köp jaǧdai jasaǧan bırden-bır tūlǧa bolǧany aqiqat. Osy maŋyzdy jiyn ötıp jatqan Demokratiia jäne bostandyq aralynyŋ da Adnan Menderestıŋ taǧdyryna tıkelei qatysy bar. Men Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı retınde qazaq halqynyŋ atynan Adnan Menderestıŋ ruhyna taǧzym etıp, qūşaǧy keŋ barşa türık halqyna şynaiy alǧysymdy aitamyn» dedı Prezident.
Qasym-Jomart Toqaev «Sifrlyq däuırdegı jasyl tehnologiialar men aqyldy qalalar» degen ataumen ötken sammitte aqyldy qala jüiesınıŋ Qazaqstanda tabysty jüzege asyrylǧanyna toqtaldy. «Qazır älem halqynyŋ sany 8 milliardqa juyqtady. Onyŋ 55 paiyzy qalada tūrady. Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ boljamy boiynşa 2050 jylǧa qarai jer betındegı qala halqynyŋ ülesı 68 paiyzǧa jetedı. Jyl ötken saiyn qalalyq jerde körsetıletın qyzmetke sūranys artyp keledı. Jahandyq ındet mūndai qyzmettı qaşyqtan jürgızuge bolatynyn körsettı. Qazaqstanda aqyldy qala jüiesı engızılıp, bırqatar joba tabysty jüzege asyryluda. Sonyŋ arqasynda jol-kölık oqiǧalary men apat saldarynan bolatyn ölım-jıtım 60 paiyzǧa azaidy. Qoǧamdyq oryndarda jasalǧan qylmys sany 70 paiyzǧa kemıdı. Al, salyq tüsımı bırneşe ese artty. Qazaqstan Sifrlandyru jönındegı ūlttyq jobany qabyldady. Būl joba qalalardy basqaru ısıne ozyq tehnologiia engızudı közdeidı. Aqyldy qala jobalary aiasynda IT-kompaniialardyŋ yntymaqtastyǧyn küşeite tüsuımız kerek. Būl bızdıŋ elderımızdıŋ ekonomikasyn örkendetuge de septıgın tigızerı anyq. Qazaqstan aqyldy qala jüiesın qūru ısındegı sifrlyq jetıstıkterın eksporttauǧa jäne täjıribe bölısuge daiyn» dep mälımdedı Prezident.
Sammit soŋynda atalǧan ūiymnyŋ bolaşaǧyna qatysty maŋyzdy şeşımder qabyldandy.
Memleket basşysy ūiymnyŋ aldaǧy jūmysy men onyŋ basym baǧyttary turaly pıkırın ortaǧa saldy. Sonyŋ bırı – ekologiialyq tüitkılder. «Qazır dünie jüzı ekologiialyq tüitkılderdı şeşuge erekşe män berude. Kömırtegı beitaraptyǧyna qol jetkızu özektı mäselege ainaldy. Paidaly qazbalardy jappai igeruden bas tartyp jatqan elderdıŋ sany artyp keledı. Bız būl üderısten tys qala almaimyz. Mäselenı tiımdı şeşu jolyn qarastyruymyz kerek. Qazaqstannyŋ kömırsutegı qory mol. Soǧan qaramastan, bız jaŋartylatyn quat közderın damyta beremız. Būl mındet «Jasyl ekonomikaǧa» köşu turaly tūjyrymdamada körınıs tapty. Josparlanǧan şaralar 2060 jylǧa qarai kömırtegıden aryluǧa jol aşady. Sondai-aq, aldaǧy on jylda parniktı gaz şyǧarudy 15 paiyzǧa azaituǧa mümkındık beredı. Osynyŋ aiasynda bız 2025 jylǧa deiın 500 myŋ gektar jerge 2 milliard tüp aǧaş otyrǧyzudy josparlaudamyz. Būǧan qosa qazır elımızdegı jaŋartylatyn quattyŋ ülesın 3 paiyzǧa jetkızdık. Ony 2030 jylǧa qarai 15 paiyzǧa deiın arttyramyz. Sol maqsatpen Nūr-Sūltan qalasynda «Jasyl tehnologiialar men investisiialyq jobalardyŋ halyqaralyq ortalyǧyn» aştyq» dedı Q. Toqaev.
