«ÜIDIŊ AUYZ ÜII»
Qazırgı taŋda elımızde keŋınen talqylanyp jürgen mäselelerdıŋ bırı – latyn älıpbiıne köşu mäselesı. Būl turaly Elbasy N.Nazarbaev «Qazaqstan-2050» Strategiiasy: qalyptasqan memlekettıŋ jaŋa saiasi baǧyty» atty Joldauynda «Bız 2025 jyldan bastap älıpbiımızdı latyn qarpıne, latyn älıpbiıne köşıruge kırısuımız kerek. Būl – ūlt bolyp şeşuge tiıs prinsiptı mäsele» degen bolatyn.
Şynynda da, būl ıske ülken jauapkerşılıkpen qarap, bır şeşımge keletın uaqyt jetkendei. Äitpese, töl ärıpterımız qaşanǧy qaǧaju köre bermek. Būdan būryn da jarnamalardaǧy qazaq ärıpterınıŋ jazyluyndaǧy qatelıkterdı jazǧan bolatynbyz. Qanşa jazsaq ta, qorytyndy şyqpaǧandai. Degenmen, taǧy da közımızge şalynǧan taǧy bırqataryna toqtalǧandy jön kördık.
Puşkin köşesındegı «Tehnikalyq baiqau» dep badyraiyp tūrǧan jarnamada «q» ärpınıŋ ornyna «k» ärıpı jazylsa, osy köşedegı «düken» sözı «duken» bolyp qate jazylǧan. Al, Jeŋıs daŋǧylynyŋ boiyndaǧy bır sauda üiınıŋ maŋdaişasyndaǧy «kır juatyn üi jabdyqtary» dep jazylatyn söilem «ūi jabdyqtary» bolyp tūrǧanyna bıraz uaqyt boldy. Qajymūqan köşesındegı audarma dūrys emes. «Domovaia kuhnia» degen söz «Üi ashanasy» dep audarylǧany dūrys edı. Al, onyŋ ornyna «Üidıŋ auyz-üiı» dep jazylyp tūr.
Tüiındep aitarymyz, qazaq tılınde, iaǧni, memlekettık tılde jazylǧan jarnamalyq sözderdıŋ qate jazylmauyn jönge keltıru üşın aldymen mekeme-käsıporyn basşylarynyŋ jauapkerşılıgın arttyru, äkımşılık jazany küşeitu qajet-aq. Äitpese, jazdyŋ ne, jazbadyŋ ne, qate jazulardan arylmaitynymyz anyq.
Oljas BÄDIRŪLY