Biylǧy qystyŋ byltyrǧy jyldarǧa qaraǧanda aiazdy bolatyn türı bar. Sondyqtan alty ai boiy qys bolatyn Astana üşın üidıŋ jyly bolǧany maŋyzdy-aq. Sanitarlyq talap boiynşa jabyq ǧimarattyŋ ışındegı qalypty temperatura 20-22 gradus boluy kerek. Eger odan salqyn bolsa, esık-terezelerdıŋ jylylyǧyn baiqastaǧan jön. Onda da kınärat bolmasa, kıltipandy tūrǧyn üidıŋ ışınde ornatylǧan jylu jelısınen ızdeu qajet.
Ärine, jylu barlyq üige bırdei berıledı. «Astanaenergoservis» AQ basqarma töraǧasy Erkeǧali Esenjolovtyŋ aituynşa, eger üidıŋ ışındegı jylu punktı dūrys bolmasa, ol jyludy dūrys jetkıze almaidy da, sodan üidıŋ temperaturasy tömendeidı. Iаǧni, jyludyŋ qalyptylyǧy energiiany qalai taratuǧa bailanysty. Būl ıste jylu energiiasy qūrylǧylarynyŋ tılın bıletın bılgır maman qajet. Äitpese jūmystyŋ sapasy bolmaidy.
Jylumen jabdyqtaudyŋ sapasyna qatysty ärbır şaǧym eskerusız qalmaidy. Jalpy, qalaǧa jylu jetkızetınder kezektı mausymǧa erte bastan daiyndalady. Tıptı, kezektı jylu beru mausymy aiaqtalysymen, bırden kelesısıne äzırlıktı bastaidy. Aǧymdaǧy jöndeu jūmystary da eşqaşan tolastamaidy. Sondyqtan jylu berude olqylyqtar bolmasa kerek-tı. Eger üidıŋ jyluy jetkılıksız bolsa, onda onyŋ sebebı jylytu jelısınıŋ ışkı jüiesınıŋ jaǧdaiynan boluy mümkın. Tıptı, üidıŋ esık-terezesı dūrys qymtalmasa da, qabyrǧalardan jel ürlep tūrsa da, üiıŋız salqyn boluy mümkın. «Saiyp kelgende, jyludyŋ tūtynuşyǧa jetpegenın PİK qyzmetındegı olqylyqtardan da, päter ielerınıŋ qamsyzdyǧynan da ızdegen dūrys» deidı Erkeǧali Temırǧaliūly.
Bügıngı künde Astanada 467 päter ielerınıŋ kooperativı bar. Onyŋ 114-ı – Saryarqa audanynda, 231-ı – Almaty audanynda, al Esıl audanynda 92 PİK jūmys ısteidı. Olar jylytu mausymy aldynda barlyq jylu jetkızetın tehnikalyq qūral-jabdyqtarynyŋ sapasyn tekserıp, qūbyrlardy tazalap, öz jūmystary jönınde jylytu mekemelerı aldynda esep beredı.
Mamandar jylu jüiesındegı aqaudyŋ taǧy bırı suyq radiatorlar men batareialar deidı. Jyludy törımızge jetkızbeitın de tozyǧy jetken nemese talapqa sai ornatylmaǧan jylytu oşaǧy. Rasynda da, keide bır bölmedegı batareia ystyq bolsa, ekınşısıne qyzu jetpei jatady. Temır qūbyrlardan ünemı şu men gürıl estılıp, ne su tamşylap, syry ketıp, temırı totyǧyp jatady. Mūndai eskı üilerdegı tozǧan jylytu jüiesın tübegeilı özgertu qajet. Olardyŋ paidalanu merzımı äldeqaşan ötıp ketken, al jyldar boiy temır qūbyrlarda tūryp qalǧan qaq jyludyŋ dūrys ainaluyna böget bolady. Ol azdai, kütpegen jerde jarylyp ketıp, jaisyzdyq tuǧyzuy mümkın. Qysymnyŋ qalypty jaǧdaiynyŋ bolmauyna da eskı batareialar sebep bolyp jatady.
Al jaŋasyn ornatqanda da öte jauapty qaraǧan jön. Edennen 10 sm joǧary, qabyrǧa men jylu közınıŋ arasynda 2-3 sm bos oryn qaldyryp, tüzu ornatylǧanda ǧana jylu babynda jetedı. Päter ielerı özdıgınen üidıŋ josparyn özgertıp, öz betınşe jöndeu jūmystaryn jürgızgende bükıl üidıŋ jylytu jüiesın özgertıp jıberetını bar. Būl da jyludyŋ dūrys ainalmauyna kedergı keltıredı.
Eger köp qabatty üilerdıŋ jylytu jüiesın jöndeuden ötkızıp, qūbyrlaryn auystyru qajet bolǧanda, astyŋǧy jäne tömengı qabattarda ornalasqan körşılermen kelıse otyryp, bır ızben, bırtektı materialdarmen auystyryp şyqqan jön.
Tüiındep aitqanda, päterımızdegı jylytu oşaqtary jylymai, üidıŋ ırgesıne jetken jylu dūrys taralmaitynyn esten şyǧarmaǧan abzal. Tıptı bolmasa, būl ıstıŋ tılın bıletın mamandy şaqyrtqan dūrys. Jylu jüiesı mamandarynyŋ telefondaryn kez kelgen PİK-ten aluǧa bolady.
Aigül UAISOVA
