ÜLESKERLER ŪPAIY TÜGENDELE ME?
Astana qalasy Säulet jäne qala qūrylysy basqarmasy körsetetın memlekettık qyzmetterdıŋ qataryna qūrylys kompaniialaryna üleskerlerdıŋ qarjysyn tartuǧa rūqsat qūjatyn beru qyzmetı kırıp otyr. Mūny qalalyq qoǧamdyq keŋesı otyrysynda atalmyş basqarma basşysynyŋ orynbasary Güljan Kivenova öz baiandamasynda atap ötıp, būl şara jaqynda qoldanysqa engen «Tūrǧyn üi qūrylysyna ülestık qatysu turaly» elımızdıŋ zaŋyna säikes jürgızıletının jetkızdı.
Onyŋ aituynşa, qazırge deiın 16 kompaniia rūqsat qūjatyn alyp ülgerdı. Alaida būl qūjat jaidan-jai berıle salmaidy. Aldymen kompaniia menşıgınde jer telımı nemese telımdı paidalanu qūqyǧy boluy kerek. Sondai-aq, tūrǧyn üidıŋ qaŋqasy tūrǧyzylyp, injenerlık kompaniia ol turaly tiıstı şeşım şyǧaruy tiıs. Mūnymen qatar tūrǧyn üidıŋ belgılengen kölemde şarşy metrlerı salynuy qajet. Qūrylys kompaniiasynyŋ naryqtaǧy täjıribesı de eskerıledı. Al nysandardyŋ qūrylys barysyn memlekettık säulet qūrylysyn baqylau organy qadaǧalaidy.
Güljan Kivenovanyŋ esepteuınşe, būdan keiın qarjy tartuǧa resmi rūqsaty bar tūrǧyn üi qūrylysyna üleskerler qarjyny qoryqpai sala alady. «Üleskerlerdıŋ problemasy 2006 jyldan berı jalǧasyp keledı. Al osyndai rūqsat qūjaty būryn berıletın bolsa, köp üleskerler qazırgıdei qinalmas edı» dedı ol.
Qoǧamdyq keŋes töraǧasy Sansyzbai Esılov biznestı qoldau jäne käsıpkerlerdı qorǧau şaralary belgılı bır salalardaǧy memlekettık baqylauǧa kesırın tigızgenın aitty. «Salynǧan nysandy memlekettık qabyldau funksiiasynyŋ joiylǧan kezderı de bar. Jaqynda mynadai jaǧdaidy estıdım: qaqaǧan qysta halyqty jaŋa salynǧan üige kırgızgen. Al būl üige jylu mülde tartylmaǧan bolyp şyqty. Būl jait zaŋnyŋ osaldyǧyn, tiıstı jauapkerşılıktıŋ belgılenbegenın bıldıredı. «Tūrǧyn üi qūrylysyna ülestık qatysu turaly» jaŋa zaŋnyŋ sapasy qandai ekenı alda anyqtala jatar. Osy zaŋdy jete tüsınu üşın bölek döŋgelek üstel mäjılısın ötkızuımız kerek dep oilaimyn» dep tüiındedı sözın töraǧa.
BALABAQŞA KEZEGI: KEŞE JÄNE BÜGIN
Astanada qazır balabaqşa kezegınde 35 myŋ bala tūr. Qala äkımdıgı būl mäselenı jekemenşık balabaqşalarǧa memlekettık tapsyrys beru arqyly bırtın-bırtın şeşıp keledı. Mäselen, byltyr kezekte 50 myŋ bala tūrsa, biyl olardyŋ sany azaidy. Osyǧan memlekettık tapsyrys alǧan jekemenşık balabaqşalardyŋ septıgı tidı. Otyrysta qaralǧan ekınşı mäsele osy turaly boldy.
Baiandamaşy qalalyq Bılım basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Dulat Jekebaev
qosymşa taǧy 65 jekemenşık balabaqşaǧa memlekettık tapsyrys beruge biudjetten qarjy bölıngenın, onyŋ esebınen taǧy 7 myŋ bala balabaqşamen qamtylatynyn jetkızdı. Būǧan qosa, 37 balabaqşada keŋeitu jūmystary jürgızılıp jatyr eken.
Balabaqşalardyŋ qūrylysyna kelsek, bır-ekı aptadan keiın № 93 jäne № 94 balabaqşalar jūmysyn bastauy tiıs. Al kelesı jyly memlekettık-jekemenşık ärıptestık aiasynda Polşa memleketınıŋ jäne Almaty qalasynyŋ investorlary esebınen bırneşe balabaqşa salynbaq. Elımızdıŋ özge de ekı öŋırınen säikes ūsynys kelıp tüsken eken.
Qoǧamdyq keŋestıŋ keibır müşelerı tarapynan jekemenşık balabaqşalarǧa memlekettık tapsyrys berumen tym äuestenbeu kerektıgı jaily aityldy. «Jekemenşık balabaqşalar bılıktılık talaptaryna jauap bermeidı. Būl mekemelerdegı oqu jospary, jalpy kün tärtıbı syn kötermeidı. Qalalyq Bılım basqarmasy tiptık mektepaldy daiarlyq mekemelerıne ekpın beruı kerek. Ärine, qazır atqarylyp otyrǧan jūmystyŋ paidasy da bar. Bıraq būl mäselenı tübegeilı şeşıp tastaidy dep oilamaimyn. Mektepaldy daiarlyq keşenderın salu qajet» dedı keŋes müşesı Tölegen Quanyşev.
Oǧan qarsy Bılım basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Dulat Jekebaev bır balabaqşa qūrylysyna 700 mln teŋge kerek degen uäj keltırıp, ony ūstauǧa jylyna 70 mln teŋge jūmsalatynyn jetkızdı. Mūndai şyǧyndy memleket kötere almaidy, al 70 mln
teŋgege 10 jekemenşık balabaqşany ūstauǧa bolatynyn qosyp qoidy.
«Ras, jekemenşık balabaqşalarǧa baratyn balalardyŋ ata-analarynan şaǧymdar jiı tüsıp jatady. Olar būl mekemelerdıŋ sapasy tiıstı deŋgeide emes dep narazylyq bıldıredı. Sondyqtan bız komissiia qūryp, osyndai balabaqşalardy aralap şyqtyq. Būl baǧytta älı jūmys ıstep jatyrmyz. Memlekettık jäne jekemenşık balabaqşalardy teŋ jaǧdaida damytu ısımen ainalysyp otyrmyz» dedı Dulat Jekebaev.
Otyrysta köpbalaly otbasylarǧa balabaqşa tölemaqysynan jeŋıldık jasau, keibır mektepaldy daiarlyq mekemelerınıŋ tölemaqysy şamadan tys köptıgı mäselelerı de köterıldı.
Baiandamaşy alǧaşqy mäsele jergılıktı organnyŋ qūzyryna jatpaitynyn, būl zaŋ boiynşa şeşıletının jetkızdı. Degenmen, respublikalyq jūmys tobynda köteretının aitty. Būl qala biudjetıne qosymşa salmaq salatynyn da jasyrmady. Al arnaiy balabaqşalardyŋ tölemaqysy kädımgı balabaqşalardan joǧary bolatynyn tüsındırdı.
Üşınşı mäsele – qaladaǧy tarih jäne mädeniet eskertkışterınıŋ memlekettık tızımın bekıtu turaly boldy. Onymen qalalyq Mädeniet, mūraǧattar jäne qūjattama basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Qanat Tökesbai tanystyrdy. Ony tyŋdaǧan qoǧamdyq keŋes müşelerı eskertkışterdıŋ ataulary, datalaryna qatysty bırqatar eskertpeler men ūsynystaryn jetkızdı.
Amanǧali QALJANOV