BŪŪ Bas Assambleiasynyŋ şeşımımen belgılengen Halyqaralyq qarttar künı eŋ aldymen Europada, keiın Amerikada, tek ötken ǧasyrdyŋ 90-jyldarynyŋ aiaǧyna taman ǧana bükıl älemde toilana bastaǧan eken. Aituly mereke, äsırese, Skandinaviiada erekşe toilanatyn körınedı. Bızdıŋ elımızde de soŋǧy jyldary būl mereke keŋınen atalyp ötılude. Sondai igı şaranyŋ bırı senbı künı Astanadaǧy «Atameken» Qazaqstan Kartasy» etnomemorialdyq keşenınde ūiymdastyryldy.Är halyqtyŋ boiynda yqylym zamannan berı qalyptasyp, ony özgelerden daralap tūratyn, tek özıne ǧana tän qasietterı bolatynyn eskersek, qazaq halqynyŋ osyndai erekşelıkterınıŋ bırı – ülkendı syilau, onyŋ sözıne qūlaq asu. Osyndai igı dästürlerımızdı därıptep, nasihattau maqsatynda Halyqaralyq qarttar künıne orailastyrylyp ötkızılgen şaraǧa jas ekskursiia jürgızuşılerınıŋ äke-şeşelerı men ata-äjelerı qatysty. Olardyŋ arasynda Sairaş Äbışeva, Mira Jolamanqyzy, Banu Jüsıpova, Kämila Qabekqyzy jäne t.b. boldy.
Elbasymyz: «Ardagerler – bızdıŋ altyn qorymyz, maqtanyşymyz. Olar elımızdıŋ erteŋı üşın qan töktı, tuǧan ölkemızdıŋ igılıgıne adal eŋbek ettı. Sondyqtan bız olardyŋ eŋbekterın ärqaşan da ūmytpai baǧalap, ardagerlerge ıltipat, qūrmetpen qatar tūrmystyq-äleumettık qamqorlyq körsetuımız kerek» degen bolatyn. Osyny eskere kele, şara barysynda «Atameken» Qazaqstan kartasy» etnomemorialdy keşenınıŋ basşysy Ümıthan Mūŋalbaeva el müddesın bärınen biık qoiyp, ızınen ergen ınılerıne ızettıgın aiamaityn, ūrpaǧyna ūlylyǧyn ūialatyp, bır qauymǧa bas-köz bola bılgen qarttardy merekelerımen qūttyqtap, ızgı nietın bıldırdı. «Bırınşı qazan – būl egde jastaǧy adamdarǧa qūrmet körsetu men olardy qūttyqtaudyŋ tamaşa ülgısın paş etetın mereke. Būl – Sızderdıŋ künderıŋız! Sondyqtan osy künı Sızderge, qūrmettı bızdıŋ qariialar, densaulyq, köterıŋkı köŋıl-küi, quanyşty sätter tıleimın! Jastarǧa bılgenderıŋızdı üiretıp, ülgı-önege körsetkenderıŋız ben qiyn kezeŋderde qasymyzdan tabylǧandaryŋyz üşın sızderge myŋ alǧys» dedı ol.
«Qarttaryn qadırlegen el ardaqty» atty merekelık şaranyŋ ekınşı bölımı «Ülkenge – qūrmet, kışıge – ızet» dep ataldy. Onda bız qazaq qarty jasyna laiyq auzy dualy, sözı berekelı, ısı tyŋǧylyqty, oiy tereŋ, aqyly telegei teŋız bolyp keletınıne taǧy da köz jetkızdık. Merekelık şaranyŋ «Men – atam men äjemnıŋ jalǧasymyn» bölımınde balalar aqyldyŋ kenın arqalaǧan atalar men aq jaulyqty analarǧa än men jyrdan şaşu şaşyp, bi bilep, jūmbaq jasyryp, önerlerın körsettı.
«Atam menıŋ ämanda, Ädeptı jan bol degen. Atam sözı sanamda, Jasy ülkenge jol berem». Oquşylar ata-äjelerınen üirengenderın, köŋılderıne tüigenderın jasyrmai osylaişa ortaǧa saldy. Ülkender de öz kezegınde kezdesken adamǧa qol sozyp, sälem beru, kısı aldynan kese köldeneŋ ötpeu sekıldı adamgerşılık qaǧidalar turaly äŋgımeledı.
Keş körıgın G.Naǧaşybek pen A.Äuezhan, A.Haziev, A.Besterek, M.Bolatbekūlynyŋ oryndauyndaǧy äsem änder, G.Tölegenovanyŋ oryndauyndaǧy «Köŋıl» küiı qyzdyra tüstı. Şara soŋynda şaqyrylǧan qonaqtar özderıne jaiylǧan dastarhannan däm tatyp, köterıŋkı köŋıl-küimen üilerıne tarqasty.
Adamzattyŋ asyly, ardaqty paiǧambarymyz Mūhammed (s.ǧ.s.) özınıŋ hadisınde: «Ülkenderın qūrmettemegen, kışılerge meiırım etpegen adam bızden emes» degen eken. Endeşe, är mūsylman balasy qazynaly qarttardy qamqorlyǧyna alyp, qariialarǧa degen qūrmet pen ata-anaǧa degen syilastyqtan aianyp qalmaǧany jön.
Qarty bar el – qazynaly el. Olai bolsa, jüzderın äjım basqan qarttarymyzdyŋ köŋılderıne qaiau tüspese eken.
Gülbarşyn ÖKEŞQYZY
