Elordada qazaq tıl bılımı men ädebiettanu ǧylymdarynyŋ negızın saluşy ǧalym, ūlttyq jazudyŋ reformatory, ruhani kösem Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyǧyna arnalǧan mereitoi şaralary bastaldy. Saltanatty aşylu räsımı Qalamgerler alleiasynda öttı. Oǧan qatysuşylar Alaşorda kösemderınıŋ eskertkışıne gül şoqtaryn qoidy. Şaraǧa Memlekettık hatşy Erlan Qarin, Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı Altai Kölgınov jäne Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy Ūlyqbek Esdäulet pen ziialy qauym ökılderı qatysty.
«Ahmet Baitūrsynūly – Alaştyŋ ruhani kösemı» atty halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia öttı. Konferensiiaǧa ahmettanuşy otandyq jäne şeteldık ǧalymdar jäne qoǧam qairatkerlerı qatysyp, A.Baitūrsynūly eŋbekterınıŋ maŋyzyn aşty.
Memlekettık hatşy Erlan Qarinnıŋ aituynşa, Ahmet Baitūrsynūlynyŋ ömır joly qazaq halqynyŋ azattyq ūmtylystary jäne täuelsızdık mūrattarymen bailanysty. Ol qazaq halqynyŋ ūlt bolyp saqtaluyna tıldıŋ erekşe maŋyzy bar ekenın jäne ūlttyq älıpbidı damytyp, oqulyqtar jazǧan Ahmet Baitūrsynovtyŋ tıl ǧylymyna zor üles qosqanyn atap öttı.
«Memleket basşysy Qasym-Jomart Kemelūly mereitoi şaralarynyŋ elge paidasy tietın naqty jūmystarmen erekşelenuı qajettıgın ünemı aityp jüredı. Būl ūstanym Ahmet Baitūrsynūlynyŋ mereitoiyna da qatysty bolmaq. Mereitoi aiasynda ūlt ūstazynyŋ tuǧan jerı – Qostanai oblysynda infraqūrylymdyq jäne mädeni-ruhani jobalar jüzege asyryluy tiıs. Būdan bölek, ūlt ūstazynyŋ mūrasyn därıpteu maqsatynda halyqaralyq, respublikalyq, öŋırlık deŋgeide 63 ıs-şara ötkızu josparlanyp otyr.
Atap aitsaq, Ystanbūl jäne IýNESKO-nyŋ Parij qalasyndaǧy ştab-päterınde döŋgelek üstel, konserttık baǧdarlama, Baku qalasynda (Äzerbaijan) «Baku kongresı jäne Ahmet Baitūrsynūly» atty konferensiia, Orynbor jäne Taşkent qalasynda türlı ıs-şaralar ötkızılmek. Sondai-aq Türkıstan qalasynda IýNESKO jäne TÜRKSOI aiasynda halyqaralyq Türkıtanuşylar kongresın ötkızu josparlanuda. Qazaq tıl bılımı jäne ädebiettanu ǧylymdarynyŋ negızın saluşy ǧalymnyŋ eŋbegı men şyǧarmaşylyǧy, küreske toly ömır joly barşamyzǧa ülgı-önege. Ahmet Baitūrsynūly – ūlt ruhaniiatynyŋ temırqazyǧy. Bız sol temırqazyqty qazaqtyŋ örkeniet kögındegı basty baǧdar etıp ūstanamyz. Sondyqtan Ahmet Baitūrsynūly qazaqpen bırge mäŋgı jasai beredı» dedı Erlan Qarin.
Elımızdıŋ joǧary oqu oryndarynda da ǧylymi-teoriialyq, ǧylymi-praktikalyq konferensiialar ūiymdastyrylady. Atap aitsaq, Qoja Ahmet Iаsaui atyndaǧy halyqaralyq qazaq-türık, Süleimen Demirel, Qorqyt ata atyndaǧy Qyzylorda, Abai atyndaǧy Qazaq ūlttyq pedagogika, L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq, Şäkärım universitetterınde ǧylymi-praktikalyq konferensiialar ötedı.
Konferensiiada söz alǧan Almatydaǧy IýNESKO klasterlık biurosynyŋ basşysy Krista Pikkat Ahmet Baitūrsynūlynyŋ älemdık tūlǧa retındegı rölın atap öttı.
«Ahmet Baitūrsynūly esımı qazaq älıpbiıne arab grafikasynyŋ negızınde jasaǧan reformasymen tanymal. Ol qalyptastyrǧan älıpbi qazaq jazuyn şekaradan tys ömır sürıp jatqan milliondaǧan qazaqtarǧa qoljetımdı ettı. A.Baitūrsynūly bükıl ǧūmyrynda sauattylyqty damytudy qalady. Ol orys ädebietınıŋ ūly şyǧarmalaryn audaru arqyly qazaq pen orys halyqtarynyŋ mädeni dialogyna jol aşty. Atap aitsaq, orys aqyny İvan Krylovtyŋ şyǧarmalaryn audardy. A.Baitūrsynūlynyŋ eŋbekterı men qyzmet joly IýNESKO-nyŋ jūmysymen jäne mädenietaralyq dialogty qalyptastyru baǧytynda sabaqtasyp jatyr» dedı Krista Pikkat.
Şara qatysuşylary da Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyǧyn IýNESKO aiasynda atap ötudıŋ maŋyzdylyǧy zor ekenın aitty. Sonymen qatar türkı halyqtary üşın eleulı tūlǧaǧa ainalǧan ǧalymnyŋ ǧylymi jäne publisistikalyq mūrasyna keŋınen toqtaldy.
Mereitoi aiasynda jürgızıletın negızgı jobalardyŋ bırı – Ahmet Baitūrsynūlynyŋ jäne «Alaş» qozǧalysynyŋ basqa da qairatkerlerınıŋ eŋbekterın şetelderdıŋ arhivterınen ızdestırıp, ǧylymi ainalymǧa engızu. Joba aiasynda Resei, Tatarstan, Orynbor, Omby, Özbekstan, Troisk, Baku, Finliandiia memlekettık arhivterınen tiıstı derekter ızdestırıletın bolady.
Sondai-aq Ahmet Baitūrsynūly ǧylymi eŋbekterınıŋ 12 tomdyǧyn, Alaş ardaqtysynyŋ taŋdamaly eŋbekterınıŋ tomdyq jinaǧyn qazaq, orys, aǧylşyn, türık tılderınde şyǧaru josparlanyp otyr.
Aizada JAIYQQYZY
