Nūr-Sūltan qalasyndaǧy Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada ūlt ūstazy Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyq mereitoiyna orai «Ahmet Baitūrsynūly jäne ūlt ruhaniiaty» atty halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia öttı.
Ūlt ūstazyn ūlyqtaǧan şaranyŋ tızgının belgılı synşy, ädebiettanuşy Amangeldı Keŋşılık ūstady. «Jüregı alaş dep soǧatyn ūltymyz azamattary üşın biyl erekşe jyl. Sebebı 5 qyrküiekte qasiettı Torǧai dalasynda Ūlt ūstazy Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyǧy keŋ kölemde atalyp ötıledı. Men būl toiǧa ölgenım tırılıp, öşkenım qaita janǧandai quanyp otyrmyn» dep söz bastaǧan ol jinalysty Ahaŋ turaly tebırenıske toly lebızımen aşty.
Şaraǧa elordadaǧy ziialy qauym ökılderınen syrt, Vengriia, Türkiia elderınıŋ Ahmet zertteuşılerı de qatysyp, Ahmet Baitūrsynūlynyŋ eŋbegı men ömır jolyna ǧylymi tūrǧydan taldau jasady. Vengriia ǧylym akademiiasynyŋ korrespondent müşesı, türkıtanuşy, qypşaqtanuşy ǧalym David Qara türkıtanuşy, qypşaqtanuşy ǧalymdar üşın Ahmet Baitūrsynūlynyŋ oryny bölek ekenın airyqşa atap öttı. «Men ūstazym Qoŋyr Mandokidyŋ jolyn quǧan şäkırtpın. Sondyqtan menıŋ qazaq tılın zerttegen jäne onyŋ damuyna üles qosqan Ahmet Baitūrsynūlyna degen qūrmetım özgeşe. Ömırı quǧyn-sürgınmen ötse de, ūlty üşın ölşeusız eŋbek etken onyŋ mūralary bız üşın qūndy qazyna. Men qazaq tılın 90-jyldardyŋ basynda Qytaidyŋ Şynjaŋ ölkesıne baryp üirendım. Qazaq tılı sauatymdy da töte jazumen aştym. Qazırde sol töte jazu maǧan öte ystyq. Ūstazym Qoŋyr Mandokidıŋ aituynşa būl jazudy jasaǧan jäne qazaqtyŋ alǧaşqy älıppesın qūrastyrǧan da sol Ahmet Baitūrsynūly eken. Öz basym Baitūrsynūlyn tek qazaq ǧalymy ǧana emes, küllı qypşaqqa ortaq tūlǧa dep bılem» dedı ol.
Halyqaralyq Türkı akademiiasynyŋ vise-prezidentı Fizuli Madjidli Ahmet Baitūrsynūlynyŋ osydan 100 jyl būryn türkı jūrtyna ortaq älıpbi jasau ideiasyna toqtala kelıp, qazırgı taŋda Halyqaralyq Türkı akademiiasy türkı älemındegı özektı mäselelerge basa nazar audaryp, olardy şeşu üşın tyŋ jobalardyŋ josparyn jasap jatqanyn atap öttı. «Äsırese alfavit mäselesınde XIX ǧasyrdyŋ soŋy men XX ǧasyrdyŋ basyndaǧy türkı ziialylary pıkırlerınıŋ bır boluy – olardyŋ arasyndaǧy ortaq bır tüsınıktıŋ qalyptasqandyǧyn körsetedı. XX ǧasyrda türkı älemınde bolǧan qaiǧyly oqiǧalarǧa bailanysty ol üderıs toqtap qaldy. Bıraq keiın täuelsız türkı memleketterı paida bolǧasyn, türkı älemınde jaŋa ümıt oiandy. Bügınde Halyqaralyq Türkı akademiiasy türkı älemındegı özektı mäselelerge nazar audaryp, solardyŋ şeşu üşın jaŋaşa jobalardy damytty. Osy baǧytta türkı älemı ǧalymdarynan qūralǧan terminologiia komissiiasy jūmys ıstep jatqanyn esterıŋızge salǧym keledı» dedı ol.
L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ professory, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Raqymjan Tūrysbek «A.Baitūrsynūly kösemsözderı Häm ruhaniiat mäselelerı» degen taqyrypta baiandama jasady. Alaş mūratyna jıtı köz salsaq, A.Baitūrsynūly mūrasy, onyŋ ışınde kösemsözderı erekşe maŋyzǧa ie ekendıgı aiqyn aŋǧarylady. Atap aitqanda, «Qazaqtyŋ ökpesı», «Qazaqtyŋ bas aqyny», «Qazaqşa oqu jaiynan», «Oqu jaiy», «Bılım jarysy», «Qazaq häm türlı mäseleler», «Bastauyş mektep», «Mektep kerekterı» t.b. kösemsözder taqyryp är aluandylyǧymen, qoǧamdyq häm kezeŋdık mäselelerdı tap basyp körsetumen, el-jer, adam eŋbegı men ömır tūrmystaryn sergek saralap, zerdelı tüiın-tūjyrymdar jasauymen mändı bolyp tabylady. Qaisybır taqyryp-mäselelerden eldık mūrat-müddenı közdeu, adam ömırı men eŋbegıne maŋyz beru, bılım-ǧylym ısıne keŋ örıs aşu, jas ūrpaq jaiyn tälım-tärbie taǧylymdarymen tabiǧi sabaqtastyqta qarastyru – Alaş ardaqtysy A.Baitūrsynūlynyŋ asyl mūraty, basty boryştarynyŋ bırı bolatyn-dy» dedı R.Tūrysbek.
Mūnan syrt, jinalysta Nazarbaev universitetınıŋ professory Iýlai Şamiloǧly, L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ professorlary Jantas Jaqypov, Maǧrifa Qairanbaiqyzy, Bolat Qorǧanbek, E.Böketov atyndaǧy Qaraǧandy memlekettık universitetınıŋ professory Jandos Smaǧūlūly, jinalysqa onlain qatysqan Ankara universitetınıŋ professory Sevil Pirieva syndy ǧalymdar baiandama jasap, ūlt ūstazynyŋ ömırı men ädebi mūrasyna är qyrynan toqtaldy.
