Astana künı qarsaŋynda Qazaqstan Respublikasynyŋ Ūlttyq muzeiı resmi türde aşyldy. Saltanatty räsımge Prezident Nūrsūltan Nazarbaev qatysty.
– Äsem Astanamyzdyŋ künıne tartu bolyp otyrǧan Ūlttyq muzei – ūlttyq ruhymyzdy köteru jaǧynan ǧana emes, elımızdı älemge tanytuymen qūndy. Bızdıŋ tarihymyz – maqtan etuge laiyq erlık pen eldık tarihy. Myŋjyldyqtar qoinauynan bastau alatyn qazaq şejıresı adamzat tarihynyŋ ajyramas bölıgı. Saqtar men ǧūndar däuırınen bastau alyp, türık qaǧanatymen jalǧasqan qazaq handyǧynyŋ jäne bükıl täuelsız Qazaqstannyŋ ötkenı – halqymyzdyŋ tūtastyǧy men bırlıgınıŋ jylnamasy bolyp sanalady. Mäŋgılık elımız barda qazaqtyŋ tarihy da mäŋgılık. Bügın aşylyp otyrǧan Ūlttyq muzeide Qazaqstan tarihyna airyqşa män berıletın bolady. Däuırlerge laiyq ıs tyndyrylǧan jiyrma jyldan astam uaqyt – el tarihynda eŋ jasampaz kezeŋ bolyp tabylady. Keiıngı ūrpaq bügıngı buyn bastaǧan ūly ısterdı laiyqty jalǧastyratynyna senımdımın, – dedı Nūrsūltan Äbışūly qūttyqtau sözınde.
Elbasynyŋ aituynşa, Ūlttyq muzeidıŋ aşyluymen «Qazaq elı» bıregei säulettık keşenı jobasy aiaqtalyp otyr. Osylaişa, «Qazaq elı» monumentınıŋ ainalasyndaǧy Täuelsızdık saraiy, Beibıtşılık pen kelısım saraiy, «Äzıret Sūltan» meşıtı jäne Ūlttyq Öner universitetı özara üilesımdılıkpen ruhani tarihymyzdyŋ şejıresın jasamaq.
Memleket basşysy Ūlttyq muzeidıŋ ǧimaraty arhitekturalyq masştaby jaǧynan qazırdıŋ özınde älemdegı eŋ ırı 10 ekspozisiianyŋ bırıne ainalyp otyrǧanyn atap öttı. Onyŋ körme zaly, jädıgerlerdı saqtau qory, jūmys zerthanasy barlyǧy 74 myŋ şarşy metr aumaqty qūraidy. Endı Ūlttyq muzeidı Reseidıŋ Ermitajymen, Fransiianyŋ Luvrymen, Amerikanyŋ metropoliten-muzeiımen teŋestırıp, biık deŋgeige jetkızu mındetı tūr. Būl jauapkerşılıktı muzei qyzmetkerlerı abyroimen atqaratynyna Elbasy senım bıldırıp, olardyŋ jūmysyna sättılık tıledı.
Ūlttyq muzei ǧimaratyn salu barysynda älemdegı äigılı muzeilerdıŋ täjıribesı paidalanylypty. Ǧimaratta ornalasqan zamanaui sensorlyq düŋgırşekter, media-ekrandar, jaryqdiodty LED-tehnikalar – Qazaqstan tarihy jylnamasyn tereŋ tanyp-bıluge ündeidı. Muzei Qazaqstandy köne tarih pen mädenietke bai el retınde därıpteu jaǧynan, ūlttyq tarihty nasihattau tūrǧysynan özgege önege boluy tiıs.
– Jyl saiyn Astanany köruge 100 myŋdaǧan turist keledı. Endı EKSPO kezınde būl san millionǧa jetedı dep otyrmyz. Sol kezde bız tarihi jädıgerlerımızdı laiyqty deŋgeide ūlyqtap, otandastarymyzǧa ǧana emes, şeteldık qonaqtarǧa da tanystyra bıluımız kerek. Elımızdıŋ ötkenı men bügıngı jetıstıkterın jahanǧa jarqyrata körsetu – bızdıŋ ortaq paryzymyz, – dep sözın tüiındedı Elbasy.
Qazaqstan Respublikasynyŋ Ūlttyq muzeiı qorynda Qazaqstannyŋ ejelgı däuırınen bügıngı künge deiıngı kezeŋınen syr şertetın jädıgerler qory jinaqtalypty. Ekspozisiialardyŋ basty jädıgerı – Esık qalasynan tabylǧan «Altyn adam».
147 myŋ şarşy metr alaŋdy alyp jatqan körme zaldary jetı ekspozisiiaǧa bölıngen.
Ejelgı jäne ortaǧasyr tarihy zalynda tas däuırındegı eŋbek qūraldary men tūrmystyq būiymdar, qola jäne temır däuırlerınde qoldanylǧan zattar qoiylǧan.
Tarih zaly XV-XX ǧasyrlardaǧy Qazaqstan tarihynan syr şertedı. Ondaǧy jädıgerler qazaq handyǧynyŋ qūryluy men damuynyŋ negızderı, ūlt-azattyq köterılısterı turaly baiandaidy.
Altyn zaldarynda arheologiialyq qazba jūmystary nätijesınde tabylǧan elımızdegı ejelgı köşpelılerdıŋ bıregei altyn būiymdary tüzılgen.
Al, qazırgı zamanǧy öner zalynda otandyq jäne şeteldık suretşılerdıŋ eŋ taŋdauly şyǧarmalary qoiylypty.
Etnografiia zalynyŋ ekspozisiialary qazaq halqynyŋ ärtürlı zergerlık būiymdarymen, ūlttyq kiımderımen, tūrmystyq zattarymen tolyqtyrylypty.
Täuelsız Qazaqstan zalynda egemendık alǧanda qabyldanǧan maŋyzdy qūjattar, täuelsızdık jyldaryndaǧy ärtürlı saladaǧy jetıstıkter jönındegı maǧlūmattar jinaqtalypty.
Astana zalynda bas qalanyŋ elorda retındegı qalyptasu, damu tarihyn baiandaityn qūjattar, fotosuretter, eksponattar qoiylǧan. Zaldaǧy materialdar hronikalyq-qūjattyq tärtıppen berılıptı. Būl köne däuırlerden bastap, qazırgı zamanǧa deiıngı qala tarihymen keŋınen tanysuǧa mümkındık beredı.
Qymbat TOQTAMŪRAT
