Astanadaǧy Ūlttyq muzeide «Ürjarlyq säuegei äiel men qaita oralǧan qazynalar: konservasiialau jäne qaita qalpyna keltıru jūmystarynyŋ qorytyndylary» atty körme aşyldy.
Bügınde elımızdıŋ bas mūrajaiy ondaǧy zaldardy reekspozisiialau baǧytynda auqymdy jūmystardy bastaǧan. Osyndai jaŋartudan ötken «Altyn zaly» «Berel», «Tasaryq», «Äulieköl», «Tüietas», «Qaraqaba», «Aian» jäne t.b. zaldarǧa öte sirek kezdesetın artefaktıler qoiylǧan. Osy zaldardyŋ eŋ basty eksponaty – «Ürjarlyq säuegei äiel» degen atqa ie bolǧan b.z.d. IV-III ǧasyrlarda jerlengen abyz jandy aituǧa bolady.
Būl jädıger 2013 jyly Şyǧys Qazaqstan oblysy Ürjar audany aumaǧynda arheolog Timur Smaǧūlovtyŋ jetekşılıgımen jürgızılgen qazba jūmystary kezınde tabyldy. Qazylǧan qorǧannyŋ 1,7 metr tereŋdıgınen jas qyzdyŋ mürdesı qoiylǧan tas sarkofag alyndy. Onymen bırge keramikalyq jäne aǧaş ydystar men altyn äşekeilı bas kiım şyqty. Sondai-aq qyz balanyŋ qaŋqa süiekterınde jasyl jäne kök tüstı matanyŋ qaldyqtary saqtalǧan. Eŋ basty nazar audaruǧa tūratyn – ösımdık ıspettes örnekter men zoomorfty aişyqtar jäne qiial-ǧajaiyp januarlardyŋ suretterımen bederlengen şoşaq altyn bas kiım.
Osy qūndy mūrany belgılı ǧalym Qyrym Altynbekov basqaratyn restavrasiialyq zerthana ūjymynyŋ mamandary qolǧa alyp, säuegei äieldıŋ syrt kiımı men masaq pışındes bas kiımın tolyqtai qalpyna keltırdı.
Sonymen qatar körmege konservasiialau jäne qaita qalpyna keltıru jūmystary jürgızılgen saq däuırı men orta ǧasyrlyq kezeŋdı qamtyǧan özge de jädıgerler ūsynyldy. Olardyŋ qatarynda: XIV ǧasyrdyŋ tuyndysy altyn zerlı jıbek mata, IX-XII ǧasyrdyŋ qylyşy, VIII ǧasyrdan jetken qoramsaq, VIII ǧasyrǧa tän er-tūrman men basqa da at äbzelderı bar.
